Trận đại dịch Covid-19 đã kéo dài gần hai năm, và cuộc sống của nhiều người trên thế giới cũng phải trải qua những thay đổi đảo lộn do dịch bệnh.
Gần đây, sự phát triển của hai loại thuốc mới đã thu hút sự chú ý của cả thế giới. Đầu tiên, loại thuốc điều trị Covid-19 mới của Merck đã được phê duyệt để sử dụng ở Anh, và sau đó Pfizer đã công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng của một loại thuốc kháng virus đường uống cho thấy giảm tỷ lệ nhập viện và tử vong ở những bệnh nhân Covid-19.
Nhiều người trong ngành dược phẩm và các nhà khoa học chỉ ra rằng sự tiện lợi và lợi thế kinh tế của hai loại thuốc uống này, cũng như kết quả thể hiện trong các thử nghiệm lâm sàng là rất tích cực, nhưng đồng thời, họ cho rằng các dữ liệu liên quan về hai loại thuốc này vẫn còn rất hạn chế. Bên cạnh đó, một số nhà khoa học chỉ ra rằng cuối cùng con người vẫn phải dựa vào vắc xin.
Giới y khoa cũng đưa ra những nhận xét tích cực về kết quả thử nghiệm của hai loại thuốc uống mới trên, đặc biệt là Paxlovid.
Hai loại thuốc điều trị Covid-19 của các công ty dược phẩm Merck và Pfizer gây tiếng vang lớn
 |
| Thuốc Molnupiravir do Merck và Ridgeback Biotherapeutics phát triển |
Merck thông báo vào ngày 1/10 rằng loại thuốc Molnupiravir do hãng và Ridgeback Biotherapeutics cùng phát triển có thể giảm 50% nguy cơ nhập viện hoặc tử vong cho những bệnh nhân nhiễm Covid-19.
Đến ngày 5/11, Pfizer cũng công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng của thuốc Paxlovid cho thấy những bệnh nhân nhiễm bệnh nhẹ đến trung bình dùng thuốc trong vòng ba ngày kể từ ngày chẩn đoán có thể giảm khoảng 89% nguy cơ nhập viện hoặc tử vong.
Cả hai đều là thuốc kháng nCoV bằng cách giảm khả năng virus nhân lên, từ đó làm chậm tốc độ tiến triển căn bệnh. Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy nguy cơ bệnh nhân nhiễm Covid-19 phải nhập viện giảm mạnh. Đồng thời, bệnh nhân sử dụng thuốc không xuất hiện nhiều tác dụng phụ.
Molnupiravir hoạt động bằng cách đưa các "viên gạch kiểu RNA" vào bộ gen của virus trong quá trình nó nhân lên, tạo ra vô số đột biến lỗi, làm gián đoạn quá trình nhân bản và tiêu diệt virus. Trong khi đó, sản phẩm của Pfizer được phát triển từ một loại thuốc kháng virus đã tồn tại, giúp ngăn chặn một enzyme mà nCoV cần cho quá trình nhân lên.
Cả hai công ty đã nộp kết quả cho cơ quan quản lý y tế Mỹ để được phê duyệt sử dụng khẩn cấp càng sớm càng tốt.
Trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển thuốc mới phải mất hàng thập kỷ, sự tiến bộ của Molnupiravir và Paxlovid là một điều kỳ diệu, và nó cũng đã tạo ra biến động trên thị trường chứng khoán.
 |
| Với kết quả khả quan của các thử nghiệm lâm sàng về loại thuốc mới, giá cổ phiếu của Merck và Pfizer đều tăng mạnh vào ngày chúng được công bố. Nhưng vào ngày Pfizer công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng Paxlovid, giá cổ phiếu Merck đóng cửa giảm khoảng 9,9% |
Với kết quả khả quan của các thử nghiệm lâm sàng về loại thuốc điều trị Covid-19, giá cổ phiếu của Merck và Pfizer đều tăng mạnh vào ngày tin tức được công bố.
Liệu sự ra mắt của các loại thuốc điều trị có chấm dứt được dịch bệnh Covid-19?
Khi dịch bệnh mới đã kéo dài gần hai năm, một câu hỏi quan trọng được đặt ra là liệu việc phổ biến các loại thuốc điều trị có giúp chấm dứt dịch bệnh hay không?
Giá cổ phiếu của các công ty dược phẩm tăng mạnh và giá cổ phiếu vắc-xin giảm mạnh giống như một cuộc "đặt cược" vào việc loại nào có thể đẩy lùi dịch bệnh, nhưng hiệu quả ứng dụng lâm sàng của hai loại thuốc trên ra sao và chúng sẽ ảnh hưởng thế nào là điều mà dư luận quan tâm nhất.
Mặc dù sự thành công liên tục của các loại thuốc điều trị Covid-19 đã thổi hy vọng vào cuộc chiến toàn cầu chống lại bệnh dịch, tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong ngành cũng chỉ ra rằng, cho đến nay, chưa có bệnh truyền nhiễm nào chấm dứt chỉ bằng thuốc. Cuối cùng, thuốc, xét nghiệm, vắc-xin và các chiến lược phòng chống dịch bệnh khác bắt buộc phải phối hợp với nhau, và không phương pháp nào có thể thay thế hoàn toàn các phương pháp khác.
Theo ông Vương Lập Minh, Giáo sư tại Viện Khoa học Đời sống tại Đại học Chiết Giang, liên quan đến đại dịch Covid-19, nếu một quốc gia có thể kiểm soát dịch hiệu quả bằng vắc-xin, thì thuốc điều trị chỉ có tác dụng hỗ trợ chứ không mang tính quyết định.
Ông tin rằng để chấm dứt đại dịch, hoặc chấm dứt bất kỳ đại dịch bệnh truyền nhiễm nào, vắc xin là phương pháp đáng tin cậy và hiệu quả hơn nhiều so với thuốc. Vì tiêm chủng chỉ cần sản xuất đủ vắc-xin, phân phối đến các bệnh viện, trạm y tế rộng lớn và tiêm cho càng nhiều người càng tốt. Trong khi sử dụng thuốc, ngoài liên kết sản xuất, phân phối và sử dụng, bệnh nhân cũng cần được chẩn đoán chính xác và kịp thời, thuốc cần được dùng cho bệnh nhân trong khoảng thời gian thích hợp và tiến triển bệnh của bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ để điều trị thêm cho phù hợp.
"Chúng ta đã phát triển nhiều loại vắc-xin mới an toàn và hiệu quả khác nhau, nên lựa chọn đầu tiên để chấm dứt đại dịch phải là tiêm chủng, sử dụng các loại thuốc để chấm dứt dịch bệnh phức tạp hơn nhiều."
Nhà nghiên cứu miễn dịch học, Tiến sĩ Châu Diệp Bân, người đã chú ý đến sự phát triển của các loại thuốc điều trị Covid-19, tin rằng những lợi thế kinh tế và tính tiện lợi mang lại cho các loại thuốc điều trị cơ hội có được sự công bằng tốt hơn so với vắc-xin về các vấn đề cung ứng toàn cầu.
So với các thuốc điều trị Covid bằng kháng thể tổng hợp thông qua đường tiêm tĩnh mạch (thường được sử dụng cho những người mắc bệnh nặng), thuốc kháng vi-rút dạng uống đóng vai trò quan trọng để kiểm soát dịch bệnh lâu dài. Bằng cách sử dụng thuốc kháng vi-rút dạng uống trong giai đoạn đầu, người nhiễm bệnh có thể giảm nguy cơ chuyển biến bệnh nặng và cải thiện khả năng thích ứng với dịch bệnh của xã hội.
Nhưng ông cũng nói, "Ngay cả khi thuốc kháng vi-rút thông qua đường uống quan trọng, thì vai trò của nó không phải là thay thế vắc-xin, mà chỉ bổ sung cho các biện pháp phòng chống dịch hiện có dựa trên vắc-xin."
Ông Châu cũng đề cập đến những thiếu sót của thuốc uống về khả năng tiếp cận thuốc: "Đặc biệt đối với thuốc uống, dù chúng có thực sự phát huy tác dụng tốt như thử nghiệm lâm sàng hay không thì vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Cả Pfizer và Merck đều là thuốc kê đơn, và cá nhân không thể mua liều thuốc này ở hiệu thuốc ở gần nhà khi họ bị sốt."
Tiến sĩ Derek Lowe, người có hơn 30 năm kinh nghiệm trong khám phá các loại thuốc, tin rằng sự xuất hiện của Paxlovid có ý nghĩa lớn đối với việc điều trị dịch bệnh. Nếu Paxlovid và Molnupiravir được sử dụng kết hợp, đây sẽ giống như một liệu pháp nhóm chống AIDS, nó được kỳ vọng không chỉ có tác dụng hiệu quả hơn mà còn tránh được sự xuất hiện của các chủng vi-rút kháng thuốc.
Điều đáng chú ý là Merck đã đồng ý tự do chuyển giao công nghệ được cấp bằng sáng chế liên quan đến Molnupiravir cho Medicines Patent Pool (Tổ chức Bằng sáng chế Dược phẩm) do Liên hợp quốc hỗ trợ, tổ chức này sẽ tiếp tục chuyển giao công nghệ trên toàn cầu cho 105 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Pfizer cũng cho biết sẽ cung cấp các đảm bảo về giá khuyến khích cung cấp cho các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.
Ông Thường Vinh Sơn, một chuyên gia về virus học tại Đại học Sán Đầu, tin rằng đối với Trung Quốc, việc sử dụng thực tế các loại thuốc kháng vi-rút đường uống sẽ không lớn lắm, phương pháp kinh tế và thiết thực nhất vẫn là vắc-xin. Ông cũng lo lắng nếu người dân có tâm lý lệ thuộc vào thuốc uống sẽ buông lỏng công tác phòng chống, không có lợi cho việc kiểm soát dịch.
Tuy nhiên, thành công của thuốc điều trị chắc chắn cho thấy mọi thứ đang dần được cải thiện.
Thanh Hà (tổng hợp từ QQ)
