Thị trường giao đồ ăn của Trung Quốc đang mở rộng với tốc độ nhanh chóng ngay cả sau đại dịch, tăng hơn gấp đôi trong 3 năm tính đến năm 2023 và đạt 1,5 nghìn tỉ NDT (208 tỉ USD).
Tuy nhiên, do ngành này được xây dựng dựa trên nỗ lực những nhân viên giao hàng được trả lương thấp, với số lượng vượt quá 10 triệu người tại 2 trong số các công ty lớn nhất, thì lợi ích và các biện pháp hỗ trợ khác dành cho những nhân viên này đang ngày càng trở thành mối lo ngại.
Trong giờ ăn trưa cao điểm các ngày trong tuần, các quận văn phòng ở Quảng Châu tràn ngập nhân viên giao hàng đi xe điện mặc trang phục màu vàng – đồng phục của Meituan – hoặc đồng phục màu xanh nhạt của Ele.me, thuộc Alibaba.
Dịch vụ giao đồ ăn tại Trung Quốc bùng nổ trong giai đoạn nước này ứng phó với đại dịch Covid-19. Ngay cả khi những hạn chế do dịch đã được dỡ bỏ, sự tiện lợi của việc trả phí giao hàng 5 NDT để nhận đồ ăn trong khoảng 30 phút đã cho phép xu hướng này bén rễ.
Thị trường giao đồ ăn của Trung Quốc đã đạt 1,5 nghìn tỉ NDT trong năm 2023, gấp 2,3 lần quy mô của năm 2020, theo ước tính của iiMedia Research có trụ sở tại Quảng Châu. Guolian Securities dự đoán thị trường có thể vượt quá 2,2 nghìn tỉ NDT vào năm 2030.
Số lượng nhân viên giao hàng đang tiếp tục tăng. Meituan cho biết 6,2 triệu nhân viên đã kiếm được thu nhập từ việc giao hàng vào năm 2022, tăng hơn gấp đôi so với con số 2,7 triệu vào năm 2018. Ele.me báo cáo rằng hơn 4 triệu nhân viên giao hàng đã hoạt động trên nền tảng của họ từ tháng 5/2022 đến tháng 9/2023.
Trong khi việc giao đồ ăn đã trở thành một phần của cuộc sống thường nhật ở Trung Quốc, thì những người giao đồ ăn lại phải đối mặt với những điều kiện khó khăn.
Lu, 19 tuổi, người giao hàng cho Meituan ở Quảng Châu, kiếm được 7 NDT cho mỗi lần giao hàng. Mặc dù Lu xử lý khoảng 30 chuyến hàng mỗi ngày nhưng tiền lương mang về nhà hàng tháng của anh chỉ hơn 4.000 NDT (khoảng 13.600.000 đồng) trừ tiền thuê ký túc xá và các chi phí khác, ngang bằng hoặc thấp hơn một chút so với làm việc tại một nhà máy gần đó.
Sau khi tốt nghiệp trung học, Lu ban đầu chỉ định làm công việc giao hàng trong khoảng 1 tháng rồi trở về quê ở tỉnh Quảng Đông, nhưng nay đã làm được 6 tháng.
“Tôi chỉ được nghỉ 2 ngày mỗi tháng và không thể về thăm nhà”, Lu nói. "Công việc này rất khó khăn".
Trong một cuộc khảo sát năm 2021 do một tổ chức phi lợi nhuận ở Bắc Kinh thực hiện với hơn 300 nhân viên giao hàng tại các thành phố trên khắp Trung Quốc, khoảng 40% cho biết họ không có ngày nghỉ nào trong một tháng. Làm việc nhiều giờ và lương thấp là những vấn đề mà ngành công nghiệp này vẫn phải đối mặt.
Mạng lưới an sinh xã hội được cho là chưa đầy đủ, nhiều nhân viên giao hàng không có hợp đồng, bảo hiểm y tế hoặc bảo hiểm thất nghiệp.
Mặc dù Meituan và Ele.me chào hàng những lợi ích to lớn nhưng dường như vẫn chưa đủ. Tại Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc vào tháng 3 năm ngoái, một số đại biểu đã đề xuất cải thiện điều kiện làm việc.
Ví dụ, các nền tảng như Meituan được kêu gọi thay đổi thuật toán mà họ sử dụng để buộc nhân viên giao hàng nhanh chóng. Kể từ đó, chính phủ đã tăng cường giám sát bằng cách hướng dẫn các công ty bảo vệ quyền lợi của nhân viên giao hàng.
Nghề độc lạ ở Trung Quốc: Bán thời gian rảnh, làm “bạn cho thuê” để kiếm tiền
Giá nhà Trung Quốc tiếp tục suy giảm
Du khách Trung Quốc thúc đẩy đà phục hồi của ngành du lịch châu Á-Thái Bình Dương
Theo Nikkei Asia
