Kremlin đang cố gắng để giảm căng thẳng xung quanh vụ máy bay trinh sát, do thám và giám sát của Nga il-20M Coot-A bị phòng không Syria bắn rơi khi Israel bất ngờ tấn công lực lượng của chế độ tổng thống Assad.
Theo thông tin ban đầu, quân đội chính phủ Syria đã dùng một khẩu đội tên lửa đất đối không S-200 bắn rơi máy bay 4 động cơ dẫn tiến của Nga khi cố để đánh chặn 4 máy bay chiến đấu F-16 của không lực Israel đang tấn công các mục tiêu Syria. 15 người trong phi hành đoàn đã tử vong trong vụ việc nhưng các quan chức tại Moscow và Tel Aviv đang nhanh chóng xoa dịu căng thẳng dù Bộ Quốc phòng Nga ban đầu đã có phản ứng rất giận dữ với Israel. Tuy nhiên, tổng thống Nga Putin đã ngay lập tức cho rằng vụ việc xảy ra là không thể tránh được trong chiến tranh.
 |
|
Bản đồ khu vực máy bay Il-20 bị bắn rơi do Bộ Quốc phòng Nga cung cấp.
|
Trong buổi họp báo ngày 18.9, ông Putin nói: "Trong trường hợp này, đó là một chuỗi những tình huống bi kịch bởi máy bay chiến đấu Israel không bắn hạ máy bay của chúng ta... Hiển nhiên, chúng ta cần phải tìm ra sự thật đằng sau nó. Quan điểm của chúng ta với bi kịch được đưa ra trong tuyên bố của Bộ Quốc phòng, hoàn toàn giống như ý kiến của tôi".
Tổng thống Nga cũng lưu ý rằng sự kiện này khác với vụ việc xảy ra tháng 11.2-15 khi máy bay F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một chiếc Su-24 của Nga khi tiến vào không phận Thổ Nhĩ Kỳ trong thời gian ngắn. Ông Putin nói: "Đề cập tới so sánh của các bạn thì việc máy bay của chúng ta bị bắn hạ bởi Thổ Nhĩ Kỳ là một tình huống khác... Máy bay Thổ Nhĩ Kỳ đã chủ tâm hạ máy bay của chúng ta".
Phản ứng ban đầu của Nga
Thực tế, trong trường hợp đặc biệt này, có vẻ như lực lượng phòng không Syria trên mặt đất đã xác định nhầm máy bay trinh sát của Nga khi Israel tấn công. Nga tuyên bố không lực Israel đã sử dụng chiếc Il-20 như một lá chắn với nhận định rằng Syria sẽ không bao giờ gây nguy hiểm cho máy bay Nga.
Theo hãng thông tấn TASS thì Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tuyên bố: "Điều rõ ràng với mọi chuyên gia là vụ tấn công được thực hiện đã sử dụng máy bay Ilyushin-20 của chúng tôi như một lá chắn, bởi họ [Israel] nghĩ hệ thống phòng không Syria sẽ không hành động theo hướng đó".
 |
|
Theo ông Shoigu thì Israel đã cố tình dùng máy bay Nga làm lá chắn.
|
Bộ Quốc phòng Nga cũng bày tỏ sự thất vọng khi Israel không báo trước cho Moscow trước khi Tel Aviv thực hiện cuộc tấn công. Ông Shoigu nói: "Phía Israel không đưa ra thông báo hay chính xác hơn, họ cảnh báo chúng ta một phút trước khi thực hiện cuộc tấn công. Họ nói với chúng ta họ sẽ tấn công các cơ sở trên đất Syria và họ đã làm vậy... Và kết quả cuộc trả đũa với vụ tấn công của Israel là lực lượng phòng không Syria đã bắn rơi chiếc Ilyushin-20".
Quan điểm của Israel
Israel bày tỏ lòng thương tiếc với phi hành đoàn Nga nhưng dứt khoát đổ lỗi cho phía Syria. Không quân Israel tuyên bố: "Israel bày tỏ lòng thương tiếc với các thành viên phi hành đoàn bị thiệt mạng trên máy bay Nga bị bắn hạ tối nay bởi lực lượng phòng không Syria. Israel tin rằng chế độ tổng thống Assad với lực lượng quân sự đã bắn hạ máy bay Nga phải hoàn toàn chịu trách nhiệm cho vụ việc... Israel cũng coi Iran và tổ chức khủng bố Hezbollah phải chịu trách nhiệm cho sự việc không may này".
Lực lượng phòng vệ Israel IDF giải thích những chiếc máy bay F-16 đã nhắm vào các cơ sở của lực lượng vũ trang Syria "từ những hệ thống đó để chế tạo vũ khí sát thương chính xác được chuyển tới Hezbollah thay cho Iran". Theo quan điểm của Tel Aviv, Israel không thể dung thứ cho một mối đe dọa như vậy: "Những vũ khí này là để tấn công Israel và tạo ra một mối đe dọa không thể chấp nhận được", IDF tuyên bố.
 |
|
Không lực Israel thường dùng máy bay F-16 đột kích vào các mục tiêu trên đất Syria.
|
Israel nói rằng đã báo trước với Moscow về cuộc đột kích sắp xảy ra tại Syria thông qua đường dây giảm xung đột. Và hỏa lực "rộng và thiếu chính xác" của Syria đã bắn rơi máy bay Nga. Thực tế, máy bay Israel đã rời khỏi khu vực và quay lại không phận Israel khi Syria bắn rơi chiếc Il-20.
IDF nói rằng: "Khi quân đội Syria bắn tên lửa trúng máy bay Nga, máy bay của IAF đã về không phận Israel... Trong vụ tấn công vào mục tiêu tại Latakia, máy bay Nga bị bắn rơi ngoài khu vực tác chiến của Israel... Khẩu đội phòng không Syria đã bắn bừa bãi và theo những gì chúng tôi hiểu thì không cần lo ngại tới việc bảo đảm rằng không có máy bay Nga trên không".
IDF cũng hứa sẽ hợp tác với Nga để điều tra vụ việc: "Israel sẽ chia sẻ tất cả những thông tin liên quan với chính phủ Nga để xem xét lại vụ việc và chứng thực những sự thực trong cuộc điều tra".
Trò chơi nguy hiểm
Bổ sung cho tuyên bố của IDF, thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng gọi để bày tỏ lòng thương tiếc với ông Putin. Bản tuyên bố từ văn phòng thủ tướng Israel có đoạn: "Ngài thủ tướng, nhân danh đất nước Israel, chuyển tới lòng thương tiếc với những binh sĩ Nga tử nạn và nói rằng trách nhiệm trong vụ máy bay rơi là của Syria".
 |
|
Máy bay trinh sát Il-20 của Nga.
|
Về phần mình, ông Putin nhấn mạnh Israel "không được để cho tình huống như vậy xảy ra trong tương lai" - tình huống mà Tel Aviv xâm phạm lãnh thổ Syria còn Moscow đứng giữa 2 làn đạn. Thực tế, vụ máy bay Il-20 rơi là thiệt hại đầu tiên của Nga khi Israel có những nỗ lực đẩy lui ảnh hưởng của Iran khỏi biên giới của mình.
Nhà phân tích Michael Kofman thuộc Trung tâm Phân tích Hải quân cho biết: "Đây là thiệt hại đầu tiên của Nga trong cuộc chiến tiêu hao giữa Israel-Iran... May mắn cho Israel là quân đội Syria đã bắn rơi chiếc máy bay. Nhưng Israel đang chơi một trò chơi nguy hiểm với những mục tiêu tối đa để đẩy lui sự hiện diện của Iran tại Syria".
Bước tiếp theo của Nga
Trong khi ông Putin và Netanyahu có những hành động nhanh chóng để ngăn chặn căng thẳng leo thang, Nga sẽ phải phản ứng lại bằng nhiều cách. Phản ứng hiện tại là để bảo vệ lực lượng. Ông Putin nói: "Hành động liên quan sau vụ việc sẽ nhắm chủ yếu đến việc đảm bảo gia tăng an ninh của quân đội và các cơ sở của chúng ta tại Syria... Những bước đi này sẽ được tất cả mọi người chứng kiến".
Nga có thể sẽ có những hành động như cải thiện những hệ thống nhận dạng bạn hay thù (IFF) trên cả những hệ thống của Nga và Syria. Tiếp theo, Moscow có thể sẽ phải đầu tư nhiều hơn trong việc huấn luyện quân đội của tổng thống Assad lên một cấp độ cao hơn để đảm bảo vụ việc như vậy sẽ không lặp lại. Cuối cùng, thủ phạm thật sự trong vụ Il-20 bị bắn hạ là do sự yếu kém và thiếu chuyên nghiệp trong lực lượng Syria.
