Một đoạn băng được Taliban chia sẻ cho thấy nhiều chiến binh của tổ chức này đi vào sân bay thủ đô Kabul sau khi binh sĩ Mỹ cuối cùng lên chuyến bay sơ tán rời khỏi vào trước nửa đêm, đánh dấu sự kết thúc quá trình sơ tán đầy hỗn loạn và gấp rút của Washington và các đồng minh NATO.
“Binh sĩ Mỹ cuối cùng đã rời khỏi sân bay Kabul và đất nước của chúng tôi đã giành được độc lập hoàn toàn” – phát ngôn viên Qari Yusuf của Taliban nói với kênh truyền hình Al Jazeera.
Quân đội Mỹ, trong khi đó, chia sẻ một bức ảnh chụp bằng ống kính hồng ngoại nhìn đêm cho thấy một binh sĩ Mỹ bước lên khoang chuyến bay sơ tán cuối cùng rời khỏi Kabul.
Cuộc chiến kéo dài nhất của nước Mỹ đã cướp đi sinh mạng của gần 2.500 binh sĩ Mỹ và khoảng 240.000 người Afghanistan, chi phí hao tổn ước tính khoảng 2.000 tỉ USD.
Mặc dù thành công trong việc lật đổ chế độ cầm quyền của Taliban và ngăn chặn việc Afghanistan bị al-Qaeda lợi dụng làm căn cứ địa tấn công nước Mỹ, nhưng cuộc chiến này kết thúc bằng sự trở lại của Taliban, như tổ chức này từng cai trị đất nước Afghanistan trong giai đoạn 1996 – 2001.
Những năm tháng trong thời kỳ đó được đánh dấu bởi sự hành pháp bạo lực của chế độ Taliban, theo cách hiểu cực đoan của họ về đạo Hồi, và cả thế giới giờ sẽ được chứng kiến Taliban một lần nữa xây dựng nên một chính phủ ôn hòa hơn, theo như họ hứa hẹn, trong những tháng tới đây.
Chiến dịch sơ tán đồ sộ và hỗn loạn của Mỹ và các đồng minh trong khoảng thời gian 2 tuần qua đã giúp 122.000 người rời khỏi Kabul, nhưng vẫn để lại phía sau hàng chục nghìn người dân Afghanistan từng giúp đỡ các nước phương Tây. Những người này đang chịu rủi ro bị Taliban trả thù.
Theo ước tính mà Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đưa ra, có một nhóm dưới 200 công dân Mỹ muốn rời khỏi Afghanistan những đã không thể lên được chuyến bay cuối cùng.
Tướng Frank MacKenzie, người đứng đầu Bộ Tư lệnh trung ương Mỹ, đưa ra thông báo văn của Lầu Năm Góc trong đó nói rằng Đại sứ Mỹ tại Afghanistan, Ross Wilson, đã lên chuyến bay C-17 cuối cùng rời khỏi đất nước Trung Á.
“Có rất nhiều khoảnh khắc đau lòng trong chiến dịch sơ tán này. Chúng tôi đã không thể sơ tán hết mọi người ra khỏi đó. Nhưng tôi nghĩ rằng nếu chúng ta có ở đó thêm 10 ngày, chúng ta cũng không thể sơ tán hết được mọi người” – ông McKenzie cho hay.
“Nỗi nhục quốc gia”
Tổng thống Mỹ Joe Biden, trong một tuyên bố, đã bảo vệ quyết định tuân thủ thời hạn chót 31/8 của ông. Ông nói rằng thế giới giờ phải bắt Taliban chịu trách nhiệm với cam kết của họ là tạo tuyến đường an toàn cho những người muốn rời khỏi Afghanistan.
“Giờ đây, 20 năm hiện diện quân sự của chúng ta ở Afghanistan đã chấm dứt” – ông Biden nói, và cảm ơn quân đội Mỹ vì thực hiện nhiệm vụ sơ tán nguy hiểm. Ông dự kiến sẽ có bài phát biểu trước người dân Mỹ vào buổi chiều ngày 31/8 (theo giờ Mỹ).
Tổng thống Biden nhấn mạnh rằng Mỹ đã đạt được các mục tiêu của họ ở Afghanistan từ lâu, cụ thể là hất cẳng Taliban vào năm 2001 và tiêu diệt al-Qaeda, những kẻ đứng sau sự kiện khủng bố ngày 11/9 trên lãnh thổ Mỹ.
Lãnh đạo Mỹ đã vấp phải làn sóng chỉ trích kịch liệt từ phía đảng Cộng hòa và thậm chí một số thành viên đảng Dân chủ vì cách xử lý tình hình ở Afghanistan kể từ khi Taliban chiếm được thủ đô Kabul vào ngày 15/8 nhờ một chiến dịch tấn công chớp nhoáng khiến chính phủ do Mỹ hậu thuẫn sụp đổ.
Thượng nghị sĩ Ben Sasse, thành viên đảng Cộng hòa thuộc Ủy ban Tình báo Thượng viện, đã gọi chiến dịch sơ tán vừa qua là “nỗi nhục quốc gia”, và là “hậu quả trực tiếp từ sự yếu kém và hèn nhát của Tổng thống Biden”.
Tuy nhiên, thượng nghị sĩ Sheldon Whitehouse của đảng Dân chủ viết trên Twitter rằng: “Hoan nghênh các nhà ngoại giao, quân đội và cơ quan tình báo của chúng ta. Một chiến dịch sơ tán 120.000 người trong tình trạng nguy hiểm và bất ổn là điều mà không ai khác có thể làm được”.
Ngoại trưởng Blinken nói rằng Mỹ sẵn sàng hợp tác với chính phủ Taliban nếu như tổ chức này không thực hiện các đòn trả thù nhằm vào đối thủ cũ của họ ở Afghanistan.
“Taliban đang tìm kiếm sự hợp pháp được quốc tế công nhận và sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế. Quan điểm của chúng tôi là, bất kỳ sự hợp pháp và ủng hộ nào cũng cần phải có giá” – ông Blinken nói.
Taliban giờ cần phải vực dậy nền kinh tế bị hủy hoại bởi chiến tranh, trong khi không còn hàng tỉ USD tiền viện trợ từ nước ngoài. Người dân Afghanistan cũng phải đối mặt với cái mà giới chức LHQ gọi là tình trạng khủng hoảng nhân đạo tồi tệ gây nên do hạn hán nghiêm trọng.
Mỹ chặn đứng đòn tấn công bằng rocket nhằm vào sân bay Kabul, Afghanistan
Trung Quốc: Mỹ cần học “bài học” sau 20 năm can thiệp quân sự ở Afghanistan
