Robot hình người Trung Quốc bùng nổ: Doanh nghiệp trả lương "khủng" để giành nhân tài

Doanh nghiệp robot hình người tranh giành nhân tài

Năm 2025, robot hình người không còn chỉ là ngôi sao biểu diễn trên sân khấu dạ hội Giao thừa, mà dần bước vào các ứng dụng thực tiễn. Các hợp đồng mua sắm lớn liên tục xuất hiện: tháng 9, UBtech Robotics công bố nhận đơn hàng trị giá 250 triệu NDT. Trước đó, AgiBot (Zhiyuan Robot), Unitree Robotics cùng một số doanh nghiệp khác cũng lần lượt giành được đơn hàng hàng trăm triệu.

Trong cơn sốt này, một “cuộc chiến âm thầm” tranh giành nhân tài đang diễn ra: các doanh nghiệp vừa tranh giành các nhà khoa học hàng đầu bằng mức lương cả triệu tệ, vừa đến các trường đại học để lôi kéo sinh viên mới tốt nghiệp; nhân sự tinh hoa từ mảng xe tự hành chuyển về, các “headhunter” (công ty săn nhân tài theo đơn đặt hàng) xoay vòng không ngừng. Đằng sau đó vừa là áp lực lâu dài từ việc mở rộng ứng dụng trong công nghiệp, dịch vụ, vừa là sự dịch chuyển trọng tâm từ trình diễn nguyên mẫu sang thương mại hóa sản phẩm.

Thực trạng “trả lương cao giành người” xuất phát từ hai nguyên nhân: một là sự bùng nổ của ngành khiến nhu cầu nhân lực tăng vọt; hai là đào tạo tại các trường đại học còn thiên về lý thuyết, chậm hơn so với nhu cầu thực tế, khiến nguồn cung nhân lực luôn thiếu hụt.

Tuy vậy, cũng có doanh nghiệp tuyên bố kiên quyết không trả thêm phí chỉ vì “kinh nghiệm liên quan embodied AI” (trí tuệ nhân tạo nhập thể - đưa AI vào một thực thể vật lý), thay vào đó tập trung vào mở rộng thị trường và giao hàng số lượng lớn, quay lại bản chất của “sản xuất chế tạo cao cấp”. Một số chuyên gia cho rằng robot hình người vẫn chưa tìm ra “nhu cầu thiết yếu”, phải tính bằng chu kỳ 5–10 năm mới thấy tiến triển rõ rệt. Lại có người kiên định với quan điểm cho rằng đang hình thành “bong bóng đầu tư”.

Vậy cuộc chiến giành nhân tài trong ngành robot hình người rốt cuộc là “cơ hội biển xanh” (blue ocean opportunity, chỉ thị trường mới, đầy hứa hẹn) hay “bong bóng lương cao”?

Tăng lương 60% để giành người

Tháng 8/2025, sau khi Unitree Robotic giành chức vô địch chạy 400 m tại Giải VĐTG Robot hình người, nhà sáng lập Vương Hưng Hưng công khai kêu gọi tuyển nhân sự cho chi nhánh Bắc Kinh. Trước đó, tại một sự kiện ở Thượng Hải hồi tháng 5, ông cũng nói thẳng: “Unitree đang thiếu người ở mọi vị trí”.

Không chỉ Unitree, nhiều doanh nghiệp khác cũng trong tình cảnh tương tự. Báo cáo của trang web việc làm Zhaopin cho thấy từ tháng 1–5/2025, nhu cầu tuyển dụng trong ngành robot hình người tăng hơn 4 lần so với cùng kỳ, số lượng ứng viên cũng tăng 396%; trong đó, vị trí kỹ thuật chiếm áp đảo với 62% số chỉ tiêu tuyển dụng và 71% số đơn tìm việc; vượt xa mảng sản xuất và bán hàng.

Tuy nhiên, tuyển được người phù hợp lại không dễ: đào tạo trong trường nặng lý thuyết, nhẹ thực hành, chưa đón đầu nhu cầu; nguồn nhân lực liên ngành ít, ứng viên có kinh nghiệm thực tế rất hiếm. Một “headhunter” kỳ cựu chia sẻ: đến năm 2023 ngành này mới bắt đầu có nhu cầu tuyển ổn định, chưa đủ để chuyên môn hóa một nhánh tuyển dụng. Nhưng đến nay, hàng loạt công ty ào ạt tuyển, khiến nhiều “headhunter” từ mảng xe tự hành cũng phải chuyển sang.

Chỉ cần 2–3 năm kinh nghiệm trong ngành, ứng viên có thể nhận mức tăng lương trên 60%. Dù vậy, nhiều vị trí đăng tuyển 6 tháng vẫn chưa tìm được người phù hợp, buộc doanh nghiệp phải tiếp tục tăng lương.

Ví dụ, Unitree đăng tuyển vị trí “chuyên gia thuật toán điều khiển robot” với yêu cầu chỉ cần có 3–5 năm kinh nghiệm, tốt nghiệp đại học, nhưng lương tháng đã 70.000–100.000 NDT. Trên BOSS Zhaopin, công ty này hiện có 79 vị trí cần người, nhiều công việc về thuật toán trả lương 40.000–70.000 NDT/tháng. UBTech, AgiBot cũng treo hàng chục đến hàng trăm vị trí, mức lương tháng từ 30.000 đến 100.000 NDT.

Ngoài ra, Unitree còn thưởng cho người giới thiệu ứng viên thành công từ 1.000–10.000 NDT, thậm chí cao hơn với nhân tài đặc biệt.

Vẫn có những tiếng nói tỉnh táo

Trong cơn sốt tranh giành nhân tài AI này, một số doanh nghiệp vẫn giữ lập trường thận trọng. Nhà sáng lập một công ty robot ở Bắc Kinh khẳng định sẽ không trả “phí kinh nghiệm embodied AI” quá cao, thay vào đó xây dựng hệ thống đào tạo kiểu “sư đồ” (thày dạy trò) để tự bồi dưỡng kỹ sư trẻ.

Theo ông, nhân sự ít kinh nghiệm hay sinh viên mới tốt nghiệp đôi khi có lợi thế “trẻ hóa” hơn so với chuyên gia kỳ cựu. Về “thuyết bong bóng đầu tư”, ông cho rằng định giá doanh nghiệp trong nước vẫn thấp hơn nhiều so với Mỹ, thị trường thì còn rộng, vẫn ở “giai đoạn biển xanh” đang còn sơ khai, đầy cơ hội khai thác, trước khi bước vào cạnh tranh khốc liệt.

Một nghiên cứu sinh cao học từ Khoa Khoa học điều khiển một “trường 985” (chỉ các trường top đầu, uy tín, chất lượng đào tạo cao thuộc Dự án 985 của chính phủ Trung Quốc) cũng nhận xét: hiện nay robot hình người chủ yếu phục vụ nghiên cứu và biểu diễn, chưa có ứng dụng lớn trong logistics, dịch vụ gia đình, chăm sóc y tế, sản xuất công nghiệp. Muốn thấy bước tiến rõ rệt phải cần thêm 5–10 năm nữa.

Nghiên cứu sinh này cũng tin rằng robot hình người hoàn chỉnh không phải là giải pháp tối ưu trong một số trường hợp. Ví dụ, đối với các hoạt động trên địa hình tương đối bằng phẳng, việc dùng bánh xe hoặc xích có thể mang lại sự ổn định cao hơn so với robot hình người hai chân.

Theo Sina, Sohu