Tờ The Philippine Star ngày 5/5 có bài viết cho hay Ủy ban an ninh quốc gia Philippines đang tiến hành nghiên cứu đề nghị của Tổng thống Rodrigo Duterte về tập trận chung giữa Philippines và Trung Quốc.
Ủy ban này cho rằng, để thực hiện nội dung này thì hai bên cần phải ký kết hiệp ước hoặc đạt được văn kiện như Hiệp định thăm viếng quân sự giữa Philippines và Mỹ.
Ông H. Esperon, Cố vấn an ninh quốc gia Philippines ngày 4/5 cho biết: "Tổ chức tập trận chung cần có Hiệp định thăm viếng quân sự hoặc hiệp ước, tiến hành xác định khu vực diễn tập".
Theo H. Esperon, sau khi 3 tàu chiến Trung Quốc kết thúc chuyến thăm Philippines, các quan chức nội các khác bắt đầu nghiên cứu đề nghị này của Tổng thống Rodrigo Duterte.
Hôm nay, 8/5, Hội nghị nội các Philippines sẽ tiến hành thảo luận đối với vấn đề này. Các cơ quan liên quan như Bộ Quốc phòng sẽ tham gia thảo luận.
Ông nhấn mạnh: "Nếu Tổng thống thực sự muốn tổ chức tập trận chung với Trung Quốc thì chúng tôi sẽ làm như vậy".
Ông H. Esperon cũng cho biết mặc dù Trung Quốc phản đối thì Philippines vẫn sẽ sửa chữa đường băng sân bay và các công trình khác trên đảo Thị Tứ (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, nhưng đang bị Philippines chiếm đóng trái phép).
Tờ Jane's Defence Weekly (Anh) ngày 3/5 cho hay, trong thời điểm Manila tìm cách xây dựng mối quan hệ chặt chẽ hơn với Bắc Kinh, mặc dù hai bên vẫn tồn tại bất đồng trong các vấn đề liên quan ở Biển Đông, nhưng Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte cho biết ông giữ thái độ lạc quan đối với việc quân đội Philippines và quân đội Trung Quốc tổ chức tập trận chung.
Tân Hoa xã cho biết, sau khi lên tham quan một chiếc tàu chiến Trung Quốc ở thành phố Davao, vị Tổng thống này nói: "Tôi đồng ý (với ý tưởng này). Các anh (Trung Quốc) có thể tổ chức tập trận chung ở đảo Mindanao, cũng có thể ở biển Sulu".
Trong thời điểm quan hệ hai nước có dấu hiệu ấm lên, tàu chiến Trung Quốc đã tiến hành chuyến thăm hữu nghị Philippines. Sau đó, quân đội Mỹ sẽ cùng lực lượng vũ trang Philippines tiến hành một cuộc tập trận chung, nhưng quy mô đã giảm đi.
Mặc dù Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã tiến hành điện đàm, nhưng quyết định cho phép quân đội Philippines và quân đội Trung Quốc tiến hành tập trận chung của nhà lãnh đạo Philippines này tiếp tục cho thấy ông quyết tâm cải thiện quan hệ với Bắc Kinh.
Khác với cựu Tổng thống Benigno Aquino, ông Rodrigo Duterte coi Trung Quốc là đối tác hợp tác tiềm năng về kinh tế và an ninh, coi Mỹ là đồng minh mà người Philippines quá lệ thuộc.
Trang Học giả ngoại giao của Mỹ ngày 5/5 bình luận, từ khi ông Rodrigo Duterte lên cầm quyền đến nay, Trung Quốc và Philippines đã áp dụng một loạt biện pháp để cải thiện quan hệ song phương, chuyến thăm Philippines vừa qua của các tàu chiến Trung Quốc là một hành động mới nhất.
Một số quan chức Philippines tìm cách “làm mờ” đi chuyến thăm lần này, cho rằng đó chỉ là một hoạt động neo đậu ở cảng biển, nhấn mạnh các nước khác trong đó có Mỹ và Nhật Bản cũng có thể làm như vậy.
Cách nói này đã che đậy tầm quan trọng của giao lưu lần này giữa Trung Quốc và Philippines trong bối cảnh ông Rodrigo Duterte đang không ngừng hòa giải với Trung Quốc.
Trong một năm qua, dư luận đã chú ý đến ông Rodrigo Duterte luôn tìm cách lấy lòng Trung Quốc. Đây là một phần trong "chính sách ngoại giao độc lập" do đội ngũ chính sách của ông đưa ra.
Điều này hầu như có nghĩa là giảm một cách tương đối sự lệ thuộc vào đồng minh lâu dài Mỹ và thực hiện ngoại giao đa dạng hóa với các đối tác phi truyền thống khác.
Trung Quốc và Philippines thừa nhận từ khi ông Rodrigo Duterte sang thăm Trung Quốc vào tháng 10/2016 đến nay, quan hệ hai nước đã đạt được một số tiến triển.
Trong quá trình này, ông Rodrigo Duterte liên tục cho biết, ông coi trọng cải thiện quan hệ với Trung Quốc, đồng thời công khai coi nhẹ các thách thức của hai bên. Trước khi ông lên thăm tàu chiến Trung Quốc, trong Tuyên bố Chủ tịch của Philippines sau Hội nghị Cấp cao ASEAN hầu như đã hủy bỏ tất cả những từ ngữ mang tính phê phán đối với Trung Quốc.
Chuyến thăm của tàu chiến Trung Quốc là một bước đi mới nhất, quan hệ thân thiết mới giữa hai bên được xác nhận một cách toàn diện.
Tuy nhiên, mặc dù đã thể hiện tình hữu nghị thân thiết, đối với những người theo dõi chặt chẽ tiến triển của quan hệ Trung Quốc - Philippines, hiện vẫn khó có thể bàn đến sự tin cậy lẫn nhau, đặc biệt là khi Trung Quốc hầu như không có bất cứ dấu hiệu nhượng bộ nào trong vấn đề Biển Đông.
