Một nhóm nghiên cứu quốc tế gồm các nhà khoa học từ Trung Quốc và Australia vừa phát hiện một điểm yếu hoàn toàn mới trong tế bào ung thư tuyến tiền liệt – một cơ chế chưa từng được biết đến trước đây, có thể giúp giới khoa học phát triển phương pháp điều trị hiệu quả hơn cho một trong những căn bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới.
Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, mỗi năm có khoảng 1,5 triệu nam giới trên toàn cầu được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt. Các yếu tố nguy cơ chính của căn bệnh này bao gồm tuổi cao, tiền sử gia đình và di truyền.
Nhiều nhân vật nổi tiếng từng bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này, trong đó có các chính trị gia như Tổng thống Mỹ Joe Biden, cố Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela, tỷ phú Warren Buffett và diễn viên Hollywood Ian McKellen.
Nhóm nghiên cứu cho biết, phát hiện mới có thể mở ra hướng đi cho chiến lược điều trị mới, sau khi họ xác định được 2 loại enzyme protein đóng vai trò quan trọng trong việc giúp tế bào ung thư tuyến tiền liệt phát triển, tồn tại và kháng thuốc.
Kết quả nghiên cứu – do các nhà khoa học thuộc Đại học Công nghệ Nam Trung Hoa (SCUT) và Đại học Flinders (Australia) dẫn đầu – đã được công bố ngày 14/10 trên tạp chí khoa học uy tín Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).
Protein thụ thể androgen (AR) là thành phần thiết yếu cho sự phát triển và duy trì chức năng sinh lý nam giới, nhưng cũng đóng vai trò lớn trong việc thúc đẩy các bệnh như ung thư tuyến tiền liệt. Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra một cơ chế then chốt giúp điều hòa loại protein này.
Cụ thể, hai enzyme PDIA1 và PDIA5 được xác định là “vệ sĩ phân tử” của AR. Khi các enzyme này bị ức chế, AR trở nên mất ổn định và bị phân hủy, khiến tế bào ung thư chết đi và khối u thu nhỏ – kết quả được quan sát rõ ràng trong cả mẫu tế bào nuôi cấy và trên động vật thí nghiệm.
Ngoài ra, hai enzyme PDIA1 và PDIA5 còn giúp tế bào ung thư chống lại stress oxy hóa và duy trì chức năng ty thể, vốn là trung tâm năng lượng của tế bào.
“Chúng tôi đã phát hiện ra một cơ chế hoàn toàn mới mà tế bào ung thư tuyến tiền liệt sử dụng để bảo vệ thụ thể androgen”, giáo sư Luke Selth, tác giả liên hệ của nghiên cứu tại Đại học Flinders, cho biết.
Nhóm nghiên cứu cũng khẳng định tiềm năng rõ rệt của phát hiện này. Họ nhận thấy rằng việc kết hợp các loại thuốc ức chế hai enzyme PDIA1 và PDIA5 với enzalutamide – một loại thuốc điều trị ung thư tuyến tiền liệt phổ biến – giúp tăng cường đáng kể hiệu quả chống ung thư.
Nhà sinh học Tạ Kiến Linh (Xie Jianling), tác giả chính của nghiên cứu thuộc Trường Sinh học và Kỹ thuật Sinh học của Đại học Công nghệ Nam Trung Hoa, cho biết liệu pháp kết hợp này cho thấy kết quả khả quan khi thử nghiệm trên các mẫu khối u lấy từ bệnh nhân và trên chuột, “gợi mở tiềm năng mạnh mẽ cho các thử nghiệm lâm sàng trong tương lai”.
“Phát hiện của chúng tôi chứng minh rằng PDIA1 và PDIA5 không chỉ là trợ thủ cho sự phát triển của ung thư, mà còn là những mục tiêu đầy hứa hẹn để phát triển các liệu pháp mới có thể phối hợp cùng thuốc hiện có”, ông nói thêm.
Ung thư tuyến tiền liệt là căn bệnh xuất phát từ tuyến nằm bên dưới bàng quang, là loại ung thư phổ biến thứ hai ở nam giới sau ung thư phổi. Nguy cơ mắc bệnh tăng cao theo tuổi, đặc biệt sau tuổi 50.
Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, cứ 8 nam giới thì có 1 người được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt trong suốt cuộc đời.
Hồi tháng 5, thông tin cho biết Tổng thống Mỹ Joe Biden được chẩn đoán mắc thể ung thư tuyến tiền liệt tiến triển, đã di căn đến xương. Ông hiện đang điều trị bằng liệu pháp xạ trị và hormone.
Cũng trong tháng 5, một nghiên cứu đăng trên Journal of the National Cancer Centre cho thấy các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt đã thay đổi mạnh mẽ trong hai thập kỷ qua.
Các tác giả nghiên cứu nhận định rằng, mặc dù liệu pháp ức chế androgen (ADT) – một dạng điều trị hormone – cùng với thuốc ức chế thụ thể AR thế hệ mới hoặc hóa trị đã chứng minh hiệu quả bền vững, song phần lớn khối u vẫn phát triển khả năng kháng thuốc theo thời gian.
Do đó, việc tìm kiếm các chiến lược mới và phương pháp điều trị cá nhân hóa, an toàn và hiệu quả hơn sẽ tiếp tục là hướng đi tất yếu trong cuộc chiến chống ung thư tuyến tiền liệt.
Phát minh liệu pháp chiếu xạ mới giúp tiêu diệt 92% tế bào ung thư chỉ trong 30 phút
Thực hư tin đồn "vaccine COVID-19 gây ung thư": Nghiên cứu bị bóp méo gây hoang mang dư luận
Vaccine Enteromix của Nga đạt hiệu quả 100%, hứa hẹn “kỳ tích” ngừa ung thư
Theo SCMP
