Trong một động thái đảo ngược chính sách đáng kinh ngạc, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 9/4 đã tuyên bố rằng ông sẽ tạm thời hạ mức thuế quan cao mà ông vừa áp đặt đối với hàng chục quốc gia trong khi tiếp tục gia tăng áp lực lên Trung Quốc, khiến cổ phiếu trên thị trường Mỹ tăng vọt.
Sự thay đổi quan điểm của ông Trump, chỉ chưa đầy 24 giờ sau khi mức thuế quan mới được áp dụng đối với hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ, diễn ra sau đợt biến động dữ dội nhất của thị trường tài chính kể từ những ngày đầu của đại dịch COVID-19. Sự biến động này đã xóa sổ hàng nghìn tỷ USD khỏi thị trường chứng khoán và dẫn đến sự gia tăng bất ổn trong lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ, dường như đã thu hút sự chú ý của ông Trump.
"Tôi thấy rằng đêm qua mọi người đang hơi lo lắng", ông Trump nói với các phóng viên sau thông báo của mình. "Thị trường trái phiếu hiện tại rất đẹp".
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, ông Trump đã nhiều lần đe dọa áp dụng một loạt các biện pháp trừng phạt đối với các đối tác thương mại, nhưng rồi thu hồi một số biện pháp vào phút cuối. Cách tiếp cận “lúc có lúc không” này đã khiến các nhà lãnh đạo thế giới bối rối và khiến các giám đốc điều hành doanh nghiệp hoảng sợ, họ cho biết sự không chắc chắn đã khiến việc dự báo các điều kiện thị trường trở nên khó khăn.
Trong diễn biến mới nhất, ông Trump cho biết ông sẽ đình chỉ thuế quan có mục tiêu đối với các quốc gia khác trong vòng 3 tháng để các quan chức Mỹ có thời gian đàm phán với các quốc gia đã tìm cách giảm thuế.
Nhưng ông vẫn tiếp tục gây sức ép lên Trung Quốc, nhà cung cấp hàng nhập khẩu số 2 của Mỹ. Ông Trump cho biết ông sẽ tăng thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc từ mức 104% lên 125%, có hiệu lực vào nửa đêm 9/4, làm leo thang thêm cuộc đối đầu có rủi ro cao giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Hai nước đã liên tục tăng thuế trả đũa lẫn nhau trong tuần qua.
Việc ông Trump đảo ngược quyết định áp thuế đối với từng quốc gia không phải là tuyệt đối. Nhà Trắng cho biết mức thuế chung 10% đối với hầu hết hàng nhập khẩu vào Mỹ sẽ vẫn có hiệu lực. Thông báo này dường như cũng không ảnh hưởng đến thuế đối với ô tô, thép và nhôm vốn đã được áp dụng.
Các chỉ số chứng khoán Mỹ tăng vọt sau tin tức này, với chỉ số chuẩn S&P 500 đóng cửa tăng 9,5%. Lợi suất trái phiếu đã giảm từ mức cao trước đó và đồng USD đã phục hồi so với các loại tiền tệ trú ẩn an toàn.
Thuế quan của ông Trump đã gây ra một đợt bán tháo kéo dài nhiều ngày, xóa sổ hàng nghìn tỷ USD khỏi cổ phiếu toàn cầu và gây áp lực lên trái phiếu kho bạc Mỹ và đồng USD, vốn là xương sống của hệ thống tài chính toàn cầu. Canada và Nhật Bản cho biết họ sẽ can thiệp để ổn định nếu cần - một nhiệm vụ thường do Mỹ thực hiện trong thời kỳ khủng hoảng kinh tế.
Các nhà phân tích cho biết giá cổ phiếu tăng đột biến có thể không khắc phục được toàn bộ thiệt hại. Các cuộc khảo sát đã phát hiện ra rằng đầu tư kinh doanh và chi tiêu hộ gia đình đang chậm lại do lo ngại về tác động của thuế quan và một cuộc khảo sát của Reuters/Ipsos cho thấy 3/4 người dân Mỹ dự đoán giá sẽ tăng trong những tháng tới.
Goldman Sachs đã cắt giảm khả năng suy thoái xuống còn 45% sau động thái của ông Trump, giảm từ 65%, cho biết mức thuế quan vẫn được áp dụng vẫn có khả năng dẫn đến mức tăng 15% trong tổng mức thuế quan.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã bỏ qua các câu hỏi về tình trạng hỗn loạn của thị trường và cho biết sự đảo ngược đột ngột này là phần thưởng cho các quốc gia đã nghe theo lời khuyên của ông Trump là không trả đũa. Ông cho rằng ông Trump đã sử dụng thuế quan để tạo ra "đòn bẩy đàm phán tối đa cho chính mình".
"Đây là chiến lược của ông ấy từ đầu", ông Bessent nói với các phóng viên. "Và bạn thậm chí có thể nói rằng ông ấy đã đẩy Trung Quốc vào một vị thế bất lợi. Họ đã phản ứng lại. Họ đã cho thế giới thấy mình là kẻ xấu".
Ông Bessent là người đứng đầu trong các cuộc đàm phán từng quốc gia có thể giải quyết vấn đề viện trợ nước ngoài và hợp tác quân sự cũng như các vấn đề kinh tế. Ông Bessent từ chối cho biết các cuộc đàm phán với hơn 75 quốc gia đã liên hệ có thể mất bao lâu.
Ông Trump cho biết một giải pháp với Trung Quốc cũng có thể xảy ra. Nhưng các quan chức đã nói rằng họ sẽ ưu tiên các cuộc đàm phán với các quốc gia khác.
Trung Quốc trả đũa Mỹ bằng mức thuế 84%
Trung Quốc kêu gọi Ấn Độ hợp tác trong cuộc chiến thương mại với Mỹ
Thuế đối ứng: Cuộc “so găng” chưa thấy hồi kết giữa Mỹ và Trung Quốc
Theo CNA, Reuters
