Ông Netanyahu: Israel đối mặt kỷ nguyên "cô lập toàn cầu", kinh tế và vũ khí phải tự lực

Trong bối cảnh làn sóng phẫn nộ toàn cầu dâng cao trước cuộc chiến ở Gaza đã kéo dài gần 2 năm, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hôm 15/9 cảnh báo rằng Israel đang đối mặt với một “hình thức cô lập” có thể kéo dài nhiều năm, và không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tự đứng vững.

Phát biểu tại một hội nghị của Bộ Tài chính, Netanyahu cho biết nền kinh tế Israel sẽ cần phải thích ứng theo hướng “tự cung tự cấp” – ít phụ thuộc hơn vào thương mại bên ngoài.

“Đó là một từ tôi ghét”, ông Netanyahu nói, đồng thời nhấn mạnh chính ông là người đã mang lại “cuộc cách mạng thị trường tự do cho Israel”.

Một trong những ngành công nghiệp trọng yếu đang chịu tác động của sự cô lập là thương mại vũ khí, ông nói, điều này có thể buộc Israel phải tránh phụ thuộc vào nhập khẩu vũ khí từ nước ngoài.

“Chúng ta sẽ cần phát triển ngành công nghiệp vũ khí của mình – chúng ta sẽ trở thành Athens và đồng thời là siêu Sparta. Chúng ta không có lựa chọn nào khác, ít nhất trong những năm tới khi chúng ta phải đối mặt với những nỗ lực cô lập này”, ông nói.

Phát biểu của ông Netanyahu đánh dấu sự thừa nhận hiếm hoi về phản ứng dữ dội của quốc tế đối với Israel khi nước này tiếp tục leo thang chiến dịch ở Gaza. Ông vẫn từ chối thay đổi đường lối, bất chấp cảnh báo từ Liên Hợp Quốc và nhiều bên khác rằng một cuộc tấn công lớn sắp tới vào Thành phố Gaza sẽ gây thêm thương vong và hủy diệt, trong bối cảnh Israel ngày càng bị cáo buộc phạm tội diệt chủng tại dải đất này – cáo buộc mà Tel Aviv kịch liệt phủ nhận.

Hiện Israel phải đối mặt với các lệnh cấm vận vũ khí một phần hoặc toàn diện từ Pháp, Hà Lan, Anh, Tây Ban Nha, Italy và nhiều nước khác vì cách thức tiến hành chiến tranh ở Gaza. Tuy nhiên, phần lớn vũ khí nhập khẩu của Israel đến từ Mỹ – quốc gia không áp đặt bất kỳ hạn chế nào và thậm chí còn cảnh báo các nước khác không nên làm như vậy. Một lệnh hoãn thời chính quyền Biden đối với lô bom 900 kg đã nhanh chóng được chính quyền Trump dỡ bỏ.

Công chúng Israel, các gia đình có con tin và thậm chí cả quân đội đều phản đối việc mở rộng chiến tranh vì lo ngại điều đó có thể gây nguy hiểm cho con tin và làm trầm trọng thêm thảm họa nhân đạo. Nhưng Netanyahu vẫn kiên quyết tiếp tục.

Trong nhiều năm, Israel được coi là cường quốc kinh tế trong khu vực và trên thế giới, phần lớn nhờ vào ngành công nghệ cao nổi tiếng. Nhưng cuộc chiến hiện nay đã tác động nặng nề đến nền kinh tế và trở thành cuộc chiến dài nhất, tốn kém nhất trong lịch sử đất nước.

Ông Netanyahu cho rằng một phần nguyên nhân dẫn đến sự cô lập này là do “chương trình nghị sự Hồi giáo cực đoan” mà ông cáo buộc đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến chính sách đối ngoại châu Âu. Ông cũng nhấn mạnh rằng các quốc gia đối thủ – “trong đó có Qatar” – đã định hình diễn ngôn toàn cầu trên mạng xã hội, qua đó “đặt chúng ta vào tình trạng cô lập”.

“Tình hình này đe dọa chúng ta bằng những mầm mống trừng phạt kinh tế và những vấn đề trong việc nhập khẩu vũ khí cũng như linh kiện vũ khí”, ông Netanyahu nói.

“Sẽ không có cơ hội thứ hai”

Lãnh đạo phe đối lập Israel, Yair Lapid, chỉ trích ông Netanyahu, gọi tuyên bố Israel bước vào trạng thái cô lập là “điên rồ.”

“Cô lập không phải là định mệnh; đó là hệ quả từ chính sách sai lầm và thất bại của ông Netanyahu”, ông Lapid viết trên X.

Cựu Tổng tham mưu trưởng quân đội Israel, Gadi Eisenkot, người đang chuẩn bị tham gia chính trường, cũng chỉ trích gay gắt Thủ tướng: “Sẽ không có cơ hội thứ hai để sửa chữa những thiệt hại mà ông ta và các cộng sự đã gây ra khi bỏ rơi con tin và cô lập Israel trước thế giới”.

Sau đó trong ngày, ông Netanyahu phản bác những “kẻ bi quan” về kinh tế, khẳng định thị trường chứng khoán Israel là “mạnh nhất thế giới”.

“Đầu tư vào Israel là lựa chọn thông minh”, ông nói trong một tuyên bố, đồng thời nhấn mạnh Israel sẽ tiếp tục tăng đầu tư vào sản xuất vũ khí để tránh phụ thuộc vào “các nhà lãnh đạo yếu kém của Tây Âu, những người đầu hàng trước thiểu số Hồi giáo cực đoan trong nước họ”.

Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Smotrich dường như hưởng ứng quan điểm của Thủ tướng, khi đăng trên X rằng thị trường chứng khoán đang tăng, lạm phát đang giảm, và ca ngợi cách Israel quản lý nền kinh tế trong bối cảnh chiến tranh ở Gaza.

Trước đó cùng ngày, ông Netanyahu phát biểu cùng Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, người đã ca ngợi “tình hữu nghị mà Israel dành cho Mỹ trong rất nhiều vấn đề, vượt ra ngoài cả những nguyên nhân của chiến tranh và hòa bình”.

Hai bên đồng loạt chỉ trích một loạt quốc gia, bao gồm Pháp, Canada, Australia và những nước khác, vì dự định công nhận một nhà nước Palestine trước thềm kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc trong tháng này.

Theo CNN, Reuters