Ông Anutin Charnvirakul: Hành trình từ tài phiệt xây dựng đến Thủ tướng Thái Lan

Chỉ vài giờ sau vụ rò rỉ hồi tháng 6 về một cuộc điện thoại dẫn tới sự sụp đổ của Thủ tướng Thái Lan, ông Anutin Charnvirakul đã nhanh chóng tăng tốc trong những bước đi chính trị để đạt đến vị trí cao nhất.

Chính trị gia kỳ cựu này lập tức rút khỏi liên minh cầm quyền do bà Paetongtarn Shinawatra thuộc đảng Pheu Thai dẫn dắt, ban đầu tiếp cận phe đối lập chính, rồi đứng ngoài quan sát và chờ đợi thời cơ.

Hôm 5/9, một tuần sau khi tòa án ra phán quyết bãi nhiệm bà Paetongtarn khỏi chức Thủ tướng, châm ngòi cho cơn bão chính trị, Quốc hội đã bỏ phiếu áp đảo bầu Anutin trở thành Thủ tướng tiếp theo.

Bản thân ông Anutin đã bỏ phiếu trắng, và sau khi giành chiến thắng thuyết phục, ông nhận nhiều cuộc gọi chúc mừng và chụp ảnh cùng các nghị sĩ của mình ngay tại hội trường.

Sự thăng tiến của chính trị gia 58 tuổi này đã được chuẩn bị suốt nhiều thập kỷ, bắt đầu từ khi ông bước chân vào chính trường với đảng Thai Rak Thai (Người Thái yêu người Thái) do tỷ phú Thaksin Shinawatra – cha của bà Paetongtarn – sáng lập.

Những năm gần đây, ảnh hưởng ngày càng lớn của ông Anutin tại nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á chủ yếu được phát huy thông qua đảng Bhumjaithai, một đảng còn khá mới trong chính trị Thái Lan, xuất phát từ các cộng đồng nông nghiệp ở vùng Đông Bắc.

Trong hai kỳ bầu cử 2019 và 2023, giới phân tích từng dự đoán ông Anutin nằm trong số các ứng viên Thủ tướng, nhiều khả năng lãnh đạo một chính phủ liên minh nhờ khả năng kết nối các đảng phái.

Điều đó đã không xảy ra, thay vào đó ông Anutin trở nên nổi bật trên cương vị Bộ trưởng Y tế với cách xử lý đại dịch COVID-19.

“Tôi trẻ trung hơn, mới mẻ hơn và tôi hiểu chính trị trong một hệ thống dân chủ”, ông nói với Reuters năm 2023, không hề giấu giếm tham vọng vào vị trí cao nhất và kỳ vọng về một chiến thắng lớn.

Đảng Bhumjaithai chỉ giành được 70 trên tổng số 500 ghế, nhưng sau khi giúp chặn đảng Tiến lên (Move Forward) – đảng chiến thắng bầu cử – lên nắm quyền, Bhumjaithai đã trở thành đối tác cấp dưới của đảng Pheu Thai để hình thành một chính phủ tồn tại trong 2 năm.

Theo nhà phân tích Napon Jatusripitak, ông Anutin và đảng của ông là cây cầu hiếm hoi kết nối các gia tộc quyền lực vốn thống trị chính trị cấp tỉnh và một phần trong giới bảo hoàng – bảo thủ có ảnh hưởng lớn.

“Ông ấy là một chính trị gia thực dụng, cùng một khuôn mẫu với ông Thaksin Shinawatra”, Napon, nghiên cứu viên tại Viện ISEAS-Yusof Ishak (Singapore), nhận định về ông Anutin – một người công khai ủng hộ chế độ quân chủ và cam kết bảo vệ vương triều được tôn kính. “Hiện nay, ông đã định vị đảng của mình như người bảo vệ đáng tin cậy nhất cho lợi ích bảo thủ tại Thái Lan”.

Cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa giới bảo thủ và các đảng dân túy hậu thuẫn bởi ông Thaksin đã định hình chính trị Thái Lan, dẫn tới nhiều cuộc đảo chính quân sự và các phán quyết tư pháp khiến 6 Thủ tướng dân cử bị lật đổ trong 25 năm qua.

Sự nghiệp thăng hoa

Sinh ra trong một gia đình có cha là chính trị gia – doanh nhân có thế lực, ông Anutin theo học tại một trường tư thục nam sinh ở Bangkok trước khi sang Mỹ du học và lấy bằng kỹ sư.

Năm 1990, ông gia nhập công ty xây dựng Sino-Thai của cha và sau đó giữ chức chủ tịch trước khi rời khu vực tư nhân để tham gia chính phủ với vai trò Thứ trưởng Bộ Y tế Công cộng trong nội các của ông Thaksin năm 2004.

Đảng Thai Rak Thai của ông Thaksin bị tòa án giải thể năm 2007, đồng thời ông Anutin cũng bị cấm tham gia chính trị trong 5 năm. Đến năm 2012, ông trở lại chính trường với tư cách lãnh đạo đảng Bhumjaithai.

Trong thập kỷ sau đó, ông Anutin đã tận dụng không chỉ mạng lưới của Newin Chidchob – nhà sáng lập Bhumjaithai – để củng cố hậu thuẫn ở địa phương, mà còn khai thác ảnh hưởng của chính mình trong giới tinh hoa bảo thủ để giúp đảng liên tục có chỗ đứng trong các chính phủ kế tiếp.

Từ năm 2023, ông giữ chức Bộ trưởng Nội vụ trong hai nội các do các Thủ tướng thuộc đảng Pheu Thai dẫn dắt.

“Bhumjaithai đã tham gia chính phủ trong rất nhiều năm, gần như trong mọi nội các, và thường kiểm soát các bộ quan trọng”, Napon nói.

Tuy nhiên, con đường tiến tới quyền lực của ông phụ thuộc vào sự ủng hộ của Đảng Nhân dân, hậu thân của đảng Tiến lên cấp tiến mà ông từng ngăn cản lên nắm quyền năm 2023, nhưng nay lại cung cấp sự hậu thuẫn bên ngoài cho liên minh của Bhumjaithai.

“Chúng tôi biết Đảng Nhân dân đã hợp tác và hy sinh để tìm giải pháp cho Thái Lan trong giai đoạn khủng hoảng”, ông Anutin nói với báo giới hôm thứ Tư, sau khi giành được sự ủng hộ.

Ngoài công việc kinh doanh và chính trị, ông Anutin còn đam mê sưu tầm bùa Phật giáo và bay giải trí, đôi khi ông sử dụng máy bay riêng để hỗ trợ hiến tạng khẩn cấp.

Trong bối cảnh nền kinh tế Thái Lan chao đảo đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng, căng thẳng biên giới với Campuchia leo thang sau cuộc xung đột ngắn ngày, cùng nguy cơ bất ổn chính trị tiếp diễn, khả năng ứng phó với sóng gió có thể sẽ là một lợi thế quan trọng trong cương vị mới của ông Anutin.

Theo Reuters