Ô tô điện Trung Quốc tràn vào ồ ạt
5 năm về trước, không ai nghĩ thị trường Việt Nam sẽ cởi mở với ô tô điện như hiện nay. Chỉ tính từ cuối năm 2022, khi VinFast tuyên bố chỉ sản xuất xe chạy điện, đến nay tốc độ tăng trưởng ô tô điện trên cả nước đã gần 20 lần.
Theo Bộ Tài chính, nhờ chính sách áp dụng mức lệ phí trước bạ 0% cho ô tô điện chạy pin, thay vì mức 10-12% đối với xe xăng, dầu, đã thúc đẩy người tiêu dùng chuyển sang loại phương tiện này.
Sau 3 năm triển khai ưu đãi lệ phí trước bạ, số lượng ô tô điện nộp lệ phí trước bạ lần đầu đã tăng gần 20 lần, từ 4.040 xe vào năm 2022 lên 79.781 chiếc vào năm 2024. Còn theo số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), tổng doanh số toàn thị trường đạt trên 340.000 xe, thì có gần 90.000 chiếc là ô tô điện, với gần 75% thị phần thuộc về VinFast.
Dù thị phần VinFast là chủ yếu, nhưng 3 năm qua đã ghi nhận thêm 6 thương hiệu gồm Hongqi, MG, Wuling, BYD, Aion, Haima đưa xe điện vào Việt Nam.
Sớm nhất là thương hiệu Hongqi vào năm 2022 đưa chiếc E-HS9 có giá từ 2 tỷ 768 triệu - 3 tỷ 688 triệu đồng thông qua đại lý ở Hà Nội. Đây là dòng SUV thuần điện cỡ lớn hướng đến khách hàng cao cấp. Hãng không cung cấp trạm sạc công cộng mà bán bộ sạc riêng gắn ở gia đình.
Tháng 7/2023, Wuling mở màn cuộc đua ô tô điện giá rẻ khi ra mắt chiếc Hongguang Mini EV, khởi điểm từ 239 triệu đồng. Đến cuối năm 2023, thêm Haima tung mẫu MPV chạy điện 7X-E ra thị trường, nhưng giá bán lên tới 1,1 tỷ đồng.
Bước sang hè năm 2024, lần lượt MG tung chiếc MG4 có giá 828 - 948 triệu đồng. Ngay sau đó, BYD "tham chiến" với ba phiên bản gồm Dolphin, SUV Atto3, Seal có giá bán lần lượt là 659 triệu đồng; 766 - 866 triệu đồng và 1,1 - 1,3 tỷ đồng. Đến cuối năm, Aion công bố giá 2 mẫu xe ES và Y Plus, lần lượt 788 triệu đồng và 888 triệu đồng.
So với ô tô điện VinFast, các thương hiệu xe Trung Quốc chưa phổ rộng dải sản phẩm nhưng giá bán được đánh giá khá cạnh tranh. Điển hình như Wuling Mini EV đang rẻ hơn VinFast VF3 tới hàng chục triệu đồng, Wuling Bingo giá 469 triệu đồng, rẻ hơn 79 triệu đồng so với VinFast VF 5 Plus (đã kèm pin), BYD Dolphin rẻ hơn từ 106-196 triệu đồng so với VinFast VF 6 (đã kèm pin).
Rẻ nhưng không dễ có khách hàng
Mặc dù có giá bán rẻ hơn so với xe điện của VinFast và các nước khác (Nhật, Hàn), nhưng xe điện Trung Quốc vẫn chưa đủ hấp dẫn so với kỳ vọng của khách hàng Việt Nam.
Theo báo cáo tài chính, TMT Motors - nhà phân phối ôtô điện Wuling - lỗ hơn 315 tỷ trong năm 2024. Trước đó, trong cả năm 2023, TMT Motors chỉ bán được 591 xe điện Wuling Mini EV, tương đương 10,6% kế hoạch ban đầu. Sang năm 2024, doanh số Wuling Mini EV mức bán đã tăng lên 1.358 xe nhờ chính sách giảm giá "kịch sàn", nhưng chỉ là con số nhỏ so với 25.000 chiếc VinFast VF 3.
Với hai mẫu xe MG4EV và Haima 7X-E có giá bán cao, dù đã giảm giá mạnh tay như Haima 7X-E tới 130 triệu đồng, nhưng không có mấy khách quan tâm.
Bên cạnh phần lớn các thương hiệu ô tô Trung Quốc đang bán xe kiểu thăm dò, hãng BYD cho thấy quyết tâm lâu dài ở thị trường Việt Nam khi tuyên bố sẽ có 100 đại lý vào năm 2026. Nhưng đến cuối năm 2024 mới có 16 đại lý. Tuy nhiên, dù là thương hiệu xe điện lớn trên toàn cầu, nhưng BYD lại quyết định không đầu tư trạm sạc ở Việt Nam. Hãng chỉ bán kèm cho khách bộ sạc treo tường 7kW tại nhà. Chính vì vậy, doanh số bán hàng của BYD đến nay vẫn còn là bí mật, nhưng tại các đại lý thường xuyên thấy cảnh vắng vẻ.
Nhận định về ô tô điện Trung Quốc, chuyên gia Nguyễn Minh Đồng cho rằng không thể phủ nhận các công nghệ đến từ quốc gia tỷ dân này, nhất là khi BYD đã xuất khẩu toàn cầu. Hơn nữa xe điện Trung Quốc đã làm chủ được công nghệ pin thì vấn đề giảm giá là trong tầm tay. "Yếu thế lớn nhất hiện nay của BYD hay xe điện Trung Quốc là trạm sạc", chuyên gia nhận xét.
Cùng nhận định về khó khăn chung của ô tô điện Trung Quốc là trạm sạc, anh Phạm Thành Lê - admin diễn đàn otofun nói: "Sự khó khăn dễ thấy trước mắt của ô tô điện Trung Quốc như BYD là thương hiệu mới, chỉ bán xe điện, đại lý chưa nhiều, trạm sạc ít. Họ sẽ cần thêm nhiều thời gian hơn nữa để chiếm lòng tin khách hàng".
Rõ ràng, với lợi thế về hạ tầng sạc, chính sách thuê pin linh hoạt và mới nhất là chuyển sang bán pin hỗ trợ giá, bảo hành dài hạn và dịch vụ hậu mãi tốt, VinFast gần như không có đối thủ trong thị trường xe điện nội địa. Điều này khiến các thương hiệu xe đến từ Trung Quốc khó có cơ hội giành được thị phần đáng kể trong một sớm một chiều.
