Theo trang tin Hồng Kông Đông Phương, chiếc chuyên cơ C-40C số hiệu SPAR19 chở bà Pelosi và phái đoàn đã hạ cánh xuống Căn cứ Không quân Hoàng gia Malaysia vào khoảng 10h30 sáng, nhưng giới truyền thông vẫn chưa nắm được thông tin đầy đủ. Bà Pelosi đã được ông Mohd Rashid, Phó Chủ tịch Hạ viện Malaysia và Brian McFeeters, đại sứ Mỹ tại Malaysia ra đón.
Truyền thông địa phương đưa tin, bà Pelosi gặp Chủ tịch Quốc hội Azhar tại trụ sở Quốc hội, cùng với Bộ trưởng Ngoại giao Malaysia Saifuddin Abdullah ăn trưa với Thủ tướng Ismail Sabri và rời khỏi Malaysia sau khi ở lại đất nước này vài giờ. Một trang web theo dõi hoạt động hàng không cho biết, một chiếc C-40 khác của Mỹ số hiệu SPAR20 cũng đã cất cánh từ Singapore sang Malaysia, theo dự đoán được dùng để đón bà Pelosi sang sân bay Tùng Sơn của Đài Loan.
Hiện lan truyền rộng rãi tin đồn Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi sẽ thăm Đài Loan vào đêm thứ Ba (2/8) và sẽ ở lại qua đêm. Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby cho biết bà Pelosi chưa xác nhận kế hoạch thăm Đài Loan, đồng thời cảnh báo Bắc Kinh đừng biến "chuyến thăm có thể diễn ra" này thành "một cuộc khủng hoảng hoặc xung đột".
 |
Ông John Kirby cảnh báo Trung Quốc đừng biến chuyến thăm của bà Pelosi thành một cuộc khủng hoảng hay xung đột (Ảnh: AP). |
Ông Kirby nói trong một cuộc họp báo rằng bà Pelosi sẽ tự quyết định có đến thăm Đài Loan hay không, và nói thêm rằng bà ấy có quyền làm như vậy và Chủ tịch Hạ viện Mỹ trước đây cũng đã từng đến thăm Đài Loan và khi đó đã không có sự cố gì.
Ông Kirby cũng nói rằng để ứng phó chuyến thăm Đài Loan có thể xảy ra của bà Pelosi, Trung Quốc đại lục dường như đang chuẩn bị thực hiện các hành động khiêu khích quân sự trong vài ngày tới, chẳng hạn như phóng tên lửa vào eo biển Đài Loan hoặc xung quanh đảo; đưa máy bay quân sự tiến vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan với quy mô lớn; cho máy bay hoặc tàu chiến vượt qua đường trung tâm Eo biển Đài Loan và tiến hành các cuộc tập trận quân sự. Ông Kirby cũng nói rằng Trung Quốc đại lục cũng có thể có các hành động trong lĩnh vực ngoại giao và kinh tế, bao gồm tuyên bố Eo biển Đài Loan không phải là tuyến hàng hải quốc tế.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng cho biết chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi hoàn toàn là quyết định của riêng bà, đồng thời kêu gọi Trung Quốc hành động có trách nhiệm; nếu định gây ra khủng hoảng hoặc tình hình căng thẳng thì trách nhiệm hoàn toàn thuộc về Trung Quốc.
 |
Mỹ đã triển khai tàu sân bay USS Reagan (dưới) và hai tàu tấn công đổ bộ mang máy bay F-35 USS Tripoli (trên, trái) và USS America ở vùng biển xung quanh Đài Loan (Ảnh: Đông Phương). |
Trong khi đó ông Trương Quân, đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, nói một khi bà Pelosi đến thăm Đài Loan, sẽ rất nguy hiểm và có tính khiêu khích, sẽ làm tồi tệ thêm quan hệ Trung-Mỹ. Ông cũng chỉ ra rằng tình hình hiện tại không thể so sánh với chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Gingrich vào năm 1997, bởi vì với sự ủng hộ của các thế lực bên ngoài, tình hình ở eo biển Đài Loan đã thay đổi, và xu hướng giành “Đài Loan độc lập” ngày càng phát triển. Nếu không có hành động thích đáng và mạnh mẽ, tình hình có thể vượt quá tầm kiểm soát. Ông nhắc lại rằng Trung Quốc sẽ thực hiện mọi biện pháp khả thi để bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mình, đồng thời kêu gọi Mỹ thực hiện cam kết thực hiện chính sách “một Trung Quốc”.
Trước đó, hôm 1/8, đáp lại chuyến thăm có thể diễn ra của bà Pelosi đến Đài Loan, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói phía Trung Quốc đang “dàn trận đợi sẵn”, nhấn mạnh PLA sẽ quyết không ngồi yên.
Ngoài ra, truyền thông Mỹ dẫn lời những người quen thuộc với vấn đề nói rằng những người mà Pelosi dự kiến gặp ở Đài Loan đã được thông báo bà sắp tới Đài Loan, và nói những người bà dự định gặp chỉ giới hạn ở quan chức chính quyền Đài Loan, một số lịch trình sẽ diễn ra vào tối 2/8, còn phần lớn được lên lịch vào sáng thứ Tư (3/8). Tuy nhiên, cơ quan ngoại giao Đài Loan từ chối bình luận về những thông tin này.
 |
Máy bay F-16 và hai tàu chiến trang bị tên lửa phòng không được Đài Loan triển khai để bảo vệ chuyến thăm của bà Pelosi (Ảnh: Đông Phương). |
Cũng theo Đông Phương, bà Pelosi sẽ thăm Đài Loan sớm nhất là vào đêm thứ Ba (2/8). Tàu sân bay USS Reagan cùng hai tàu tấn công đổ bộ USS America và Tripoli, đã trong tình trạng báo động ở phía nam, bắc và đông của Đài Loan.
USNI News đưa tin nhóm tấn công tàu sân bay USS Reagan đã từ Biển Đông qua eo biển San Bernardino vào Biển Philippines, hiện đang nằm tại vùng biển phía nam-đông nam của Đài Loan và phía đông của Philippines từ ngày 1/8. Theo những bức ảnh mới nhất do Bộ Quốc phòng Mỹ công bố, tàu USS Reagan đã hợp thành đội hình với tàu tuần dương Aegis USS Antitam và tàu khu trục Aegis USS Higgins vào ngày 30/7, rồi đi về phía đông qua eo biển San Bernardino.
Tàu đổ bộ USS America, cũng có căn cứ tại Nhật Bản giống như tàu sân bay USS Reagan, hiện đang nằm ở Biển Hoa Đông, phía bắc Đài Loan; chiếc tàu cùng loại USS Tripoli từ California tới nằm ở vùng biển phía nam Okinawa, Nhật Bản. Khác với các tàu tấn công đổ bộ khác, 2 tàu nói trên không được trang bị boong cho hoạt động đổ bộ kiểu truyền thống, thay vào đó, chúng chú trọng tác chiến đường không và mang theo các máy bay chiến đấu tàng hình F-35B; chiếc USS Tripoli từng chở 20 máy bay chiến đấu tàng hình khi thử nghiệm khái niệm tác chiến tàu "Tia chớp Tàu sân bay".
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ nói các chiến hạm chủ lực này đang hoạt động bình thường ở Tây Thái Bình Dương và từ chối tiết lộ chúng cung cấp sự bảo vệ cho bà Pelosi. Tuy nhiên, một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ cho biết USS Reagan, USS America, USS Tripoli cùng các tàu hộ tống và máy bay trên ba tàu đã được chuẩn bị như một phương án khẩn cấp.
Cũng theo trang tin Đông Phương, sau khi chiếc chuyên cơ của bà Pelosi cất cánh từ Malaysia, nó sẽ tránh FIR Đài Loan nhạy cảm, thay vào đó sẽ bay đến sân bay Tùng Sơn Đài Bắc qua FIR Nhật Bản. Truyền thông Đài Loan cho biết Không quân Đài Loan trong một động thái hiếm thấy đã điều động thêm 8 máy bay chiến đấu Mirage 2000 đến Căn cứ Chí Hàng ở Đài Đông vào đêm Chủ nhật (31/7), tăng số lượng xe cứu thương Seagull, đồng thời tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu trong 3 ngày kể từ 2/8.
Khi máy bay chuyên cơ của bà Pelosi tiến vào từ phía đông nam của Vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, các máy bay chiến đấu F-16 của Đài Loan sẽ bay cảnh giới vùng trời ngoại vi, trong khi vùng biển được các tàu chiến trang bị tên lửa phòng không SM-1MR và SM-2MR thiết lập mạng lưới phòng không. Trước khi máy bay của bà Pelosi tiến vào Vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, các máy bay chiến đấu của Mỹ và Đài Loan sẽ tương tác bằng phương thức huấn luyện chung, sau đó, các tàu chiến Đài Loan sử dụng mạng truyền thông để cung cấp cho quân đội Mỹ biết thông tin về máy bay của bà Pelosi , quá trình giống như hai bên tập trận chung.
 |
Trung Quốc triển khai tàu khu trục mang tên lửa Type 052D lượng giãn nước 7.500 tấn tới Tây Thái Bình Dương gần Đài Loan (Ảnh: UDN). |
Lực lượng vũ trang Đài Loan đã chuyển sang "giai đoạn sẵn sàng chiến đấu tăng cường" từ 8 giờ sáng ngày 2/8 đến 12 giờ trưa thứ Năm (4/8) để tăng cường giám sát eo biển và rút ngắn thời gian huy động lực lượng, nhưng không kiểm soát việc nghỉ phép, tăng cường lực lượng sẵn sàng chiến đấu và nâng cấp sẵn sàng chiến đấu.
Về phía PLA, Cục Giám sát Tham mưu Liên hợp của Bộ Quốc phòng Nhật Bản hôm 1/8 cho biết tàu khu trục Type 052D Nam Kinh 7.55 tấn mang tên lửa dẫn đường của Hải quân Trung Quốc đã đến Thái Bình Dương qua eo biển Miyako vào thứ Bảy (30/7). Hôm Chủ nhật (31/7) một tàu hộ vệ Type 054A là An Dương, đã đi vào Tây Thái Bình Dương qua vùng biển giữa đảo Yonaguni và Đài Loan. Ngoài ra chiếc tàu khảo sát của hải quân Trung Quốc "Hải Dương-25", đi qua eo biển Osumi vào Thái Bình Dương từ Biển Hoa Đông vào tuần trước, hôm 1/8 đã quay trở lại Biển Hoa Đông giữa đảo Yonaguni và Đài Loan. Động thái này được coi là liên quan đến chuyến đi của bà Pelosi.
