Hiện nay, nhiều công ty công nghệ lớn đang thu thập dữ liệu từ người dùng các nền tảng mạng xã hội để phục vụ cho việc phát triển và cải thiện hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI).
Điển hình, OpenAI tuyên bố rằng không thể tạo ra ChatGPT mà không sử dụng các tác phẩm có bản quyền, trong khi LinkedIn và Snapchat cũng bị cáo buộc sử dụng dữ liệu của người dùng để phát triển các mô hình AI của họ.
Người dùng có thể không nhận thức được việc dữ liệu cá nhân của họ, từ hình ảnh đến bài đăng, đang được các công ty công nghệ sử dụng để tạo ra những sản phẩm thương mại mà đôi khi họ không đồng ý.
Tầm quan trọng của dữ liệu từ mạng xã hội đối với AI
Đối với các công ty phát triển AI, dữ liệu từ mạng xã hội là một nguồn tài nguyên vô giá. Những gì được viết trên mạng xã hội thể hiện ngôn ngữ tự nhiên, cuộc hội thoại hàng ngày và thậm chí cả tiếng lóng, điều mà các chatbot AI luôn hướng tới để trở nên tự nhiên hơn.
Thêm vào đó, mạng xã hội cung cấp thông tin theo thời gian thực về các sự kiện xã hội, chính trị, và xu hướng tiêu dùng, giúp hệ thống AI học hỏi và thích nghi nhanh chóng với những biến động xã hội.
Tuy nhiên, người dùng không phải lúc nào cũng hài lòng khi thấy dữ liệu của họ được sử dụng một cách miễn phí để tạo ra công nghệ mà các tập đoàn lớn có thể kiếm tiền từ đó. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn về quyền riêng tư và quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân trong kỷ nguyên AI.
Phản ứng của người dùng trước việc thu thập dữ liệu
David Ogiste, người sáng lập công ty tiếp thị Nobody’s Cafe, chia sẻ với CNN rằng ông không đồng ý cho LinkedIn sử dụng dữ liệu của mình để đào tạo AI.
Ông nhấn mạnh rằng, với sự phát triển của AI, người dùng cần được biết rõ hơn về việc dữ liệu của họ được sử dụng như thế nào. Ông cho rằng các công ty công nghệ cần minh bạch hơn để tránh gây ra sự lo ngại từ phía người dùng.
Theo ông, việc sử dụng dữ liệu cá nhân để phục vụ các mục đích AI mà không có sự đồng thuận từ người dùng là một vấn đề lớn cần phải được giải quyết.
Làm thế nào để người dùng từ chối đóng góp vào AI?
Một số nền tảng mạng xã hội đã cung cấp các tùy chọn cho phép người dùng từ chối việc sử dụng dữ liệu cá nhân để đào tạo AI. Dưới đây là một số nền tảng lớn và cách người dùng có thể bảo vệ quyền riêng tư của mình:
LinkedIn đã cho phép người dùng từ chối việc sử dụng dữ liệu của họ để đào tạo các mô hình AI tạo sinh.
Người dùng có thể vào "Cài đặt & Quyền riêng tư", chọn "Quyền riêng tư dữ liệu" và tắt mục "Dữ liệu để cải thiện AI tạo sinh".
Tuy nhiên, việc từ chối chỉ áp dụng cho các mô hình AI trong tương lai và không thể thay đổi quá trình đào tạo đã diễn ra.
Đặc biệt, nếu người dùng sống ở Vương quốc Anh hoặc Liên minh châu Âu, LinkedIn tuyên bố họ không sử dụng dữ liệu người dùng từ các khu vực này để đào tạo AI do luật bảo vệ quyền riêng tư nghiêm ngặt.
X (trước đây là Twitter)
Nền tảng X của Elon Musk đã triển khai Grok, một chatbot AI, và yêu cầu người dùng từ chối nếu không muốn dữ liệu của mình được sử dụng.
Người dùng có thể truy cập "Cài đặt", chọn "Quyền riêng tư và An toàn", và bỏ chọn mục "Grok". Tuy nhiên, nếu tài khoản của người dùng ở chế độ riêng tư, dữ liệu của họ sẽ không được sử dụng cho Grok.
Snapchat
Snapchat cũng sử dụng ảnh selfie của người dùng để phát triển quảng cáo AI. Nếu người dùng sử dụng tính năng "My Selfie", hình ảnh của họ có thể được sử dụng trong các quảng cáo.
Snap cho phép người dùng lựa chọn bằng cách vào "Cài đặt" và tắt "Xem My Selfie trong Quảng cáo". Tuy nhiên, nếu đã sử dụng tính năng này, người dùng đã đồng ý với việc hình ảnh của họ có thể được sử dụng cho mục đích thương mại.
Reddit cũng không cho phép người dùng từ chối việc sử dụng bài đăng công khai của họ để đào tạo AI. Tuy nhiên, nội dung riêng tư như tin nhắn và bài viết trong các cộng đồng riêng tư sẽ không bị chia sẻ với bên thứ ba.
Nền tảng này đã ký các hợp đồng lớn với Google và OpenAI để cung cấp dữ liệu cho các mô hình AI của họ, với mục tiêu đạt được lợi nhuận từ việc này.
Meta (Facebook và Instagram)
Meta đã thừa nhận việc sử dụng các bài đăng công khai từ Facebook và Instagram để đào tạo hệ thống AI của mình.
Tuy nhiên, các tin nhắn riêng tư giữa bạn bè và gia đình không được sử dụng cho mục đích này. Người dùng có thể thiết lập tài khoản của mình ở chế độ riêng tư để tránh việc bài đăng của họ bị sử dụng trong quá trình đào tạo AI.
Cảnh báo về quyền riêng tư
Dù nhiều nền tảng đã cung cấp các tùy chọn từ chối, nhưng một thực tế khó tránh là: Nếu bạn chia sẻ nội dung công khai trên mạng xã hội, dữ liệu của bạn có thể bị thu thập và sử dụng bởi bên thứ ba. Điều này có nghĩa là, ngay cả khi bạn từ chối trên các nền tảng, không có gì đảm bảo rằng dữ liệu của bạn không bị sử dụng ngoài ý muốn.
Theo CNN
