Nga lần đầu tiên triển khai xe tăng T-72 tích hợp hệ thống phòng thủ Arena-M ra chiến trường

Trước đó, vào tháng 8 năm ngoái, nhiều báo cáo xuất hiện nói rằng xe tăng chiến đấu chủ lực mới của Nga, mẫu T-90M, hiện đang được sản xuất, đã tích hợp hệ thống Arena-M. Một số báo cáo khác tiết lộ rằng mẫu T-72 được hiện đại hóa cũng sẽ được tích hợp hệ thống này.

Xe tăng Nga trước đây chỉ được tích hợp hệ thống phòng thủ mềm Shtora, không thể chủ động tấn công các đầu đạn đang bay tới mà thay vào đó cảnh báo kíp lái và giúp xe tăng ngụy trang. Trong khi đó, Arena-M sử dụng hệ thống radar để liên tục theo dõi môi trường xung quanh nhằm phát hiện các mối đe dọa đang tiếp cận và khi phát hiện ra một đầu đạn đang bay tới, hệ thống sẽ tự động theo dõi, tính toán quỹ đạo của nó và triển khai các loại đạn bảo vệ để chủ động đánh chặn và tiêu diệt nó trước khi nó va chạm với xe tăng.

Hệ thống nổi tiếng nhất cùng loại là Trophy của Israel. Nó được tích hợp vào xe tăng Merkava IV của nước này từ năm 2008. Mặc dù Nga đã phát triển một hệ thống phòng thủ chủ động mới từ những năm 1990, trong đó nhiều biến thể của hệ thống Arena đã được phát triển, nhưng do thiếu kinh phí nên chúng chủ yếu được tiếp thị để xuất khẩu.

Việc thiếu hệ thống bảo vệ chủ động tiêu diệt cứng trước đây đã khiến xe tăng Nga tụt hậu so với các xe tăng tiên tiến, khi mà mẫu K2 của Hàn Quốc sử dụng hệ thống bảo vệ chủ động KAPS, mẫu Chonma 2 của Triều Tiên và Type 99A của Trung Quốc cũng tích hợp các hệ thống tương tự.

Tuy nhiên, xe tăng phương Tây cũng vẫn tụt hậu trong việc triển khai các hệ thống như vậy, như đã được chứng minh gần đây khi các mẫu M1A1 Abrams, Leopard 2 và Challenger 2 liên tục gặp vấn đề trong chiến đấu thực tế ở Ukraine.

Việc tích hợp Arena-M vào T-72B3 cho thấy rằng loại xe tăng này vẫn tiếp tục được ưu tiên nhận các bản nâng cấp tốn kém, mặc dù đã bị T-80BVM, T-90M và T-14 vượt xa trong quá trình phát triển.

Xe tăng T-72B, được chế tạo từ thời Liên Xô, đã được hiện đại hóa theo tiêu chuẩn này từ đầu những năm 2010 và tích hợp pháo nòng trơn 2A46M-5 125 mm mới, động cơ V-92S2 1.000 mã lực, hệ thống hình ảnh nhiệt Katherine FC, màn hình kỹ thuật số, hệ thống liên lạc hiện đại và kính ngắm xạ thủ Sonsna-U cùng nhiều bổ sung khác.

Khả năng bảo vệ cũng T-72B được cải thiện với giáp phản ứng nổ Kontakt-5, trong khi mẫu T-72B3M được ưu tiên hơn khi nhận được giáp phản ứng nổ Relikt cải tiến mới.

Đến năm 2020, gần 70% xe tăng T-72 đã được nâng cấp lên tiêu chuẩn T-72B3/B3M, mỗi loại đều có chi phí rất thấp. Những cải tiến sâu hơn về khả năng phòng thủ đã được triển khai từ giữa năm 2022, có thể là để ứng phó với những tổn thất lớn gây ra do tên lửa chống tăng mà Mỹ và các nước khác cung cấp cho Ukraine.

Việc tích hợp hệ thống Arena-M đại diện cho bước tiến mới nhất trong một quá trình dài nhằm nâng cao khả năng sống sót của các xe tăng do Liên Xô chế tạo. Những mẫu xe tăng này từng nằm trong số những thiết bị quân sự có lớp phòng thủ tốt nhất thế giới vào những năm 1980, nhưng giờ phải đối mặt với nguy cơ tụt hậu trước những tiến bộ trong công nghệ vũ khí chống tăng.