Hầu hết các bệnh ung thư không thể được tầm soát một cách đáng tin cậy trước khi các triệu chứng bắt đầu — các công cụ như chụp X-quang tuyến vú và Xét nghiệm Papanicolaou cổ tử cung là những trường hợp ngoại lệ, không phải là quy luật.
Để cải thiện khả năng phát hiện, hàng chục công ty thiết kế các xét nghiệm đơn lẻ để phát hiện những dấu hiệu của nhiều loại ung thư trong máu, được lấy từ tay bệnh nhân. Hiện nay, Mỹ đang chuẩn bị tiến hành một cuộc thử nghiệm cấp quốc gia nhằm xác định, những xét nghiệm này có hiệu quả đến mức nào.
Trong bài phát biểu ngày 12/9 tại Boston, Tổng thống Joe Biden nhấn mạnh, những xét nghiệm máu mới này và cuộc thử nghiệm sắp tới là trọng tâm của Chiến dịch tấn công vào ung thư, được đặt tên là (Cancer Moonshot), một nỗ lực của liên bang nhằm giảm một nửa số ca tử vong do ung thư tại Mỹ trong 25 năm tới. Ông Joe Biden đưa ra bài phát biểu này nhân kỷ niệm 60 năm bài phát biểu của tổng thống John F. Kennedy, cam kết đưa người lên mặt trăng và trở lại, với nguồn cảm hứng từ bức ảnh chụp mặt trăng mới nhất làm bối cảnh.
Thử nghiệm mới, do Viện Ung thư Quốc gia điều hành sẽ bắt đầu tiếp nhận người tham gia vào năm 2024, kiểm tra mức độ hiệu quả của các xét nghiệm máu khác nhau trong khả năng phát hiện ung thư ở 24.000 bệnh nhân khỏe mạnh trong vòng 4 năm. Nếu những phát hiện có những kết quả hứa hẹn, một thử nghiệm lâm sàng lớn gấp 10 lần sẽ được tiến hành.
Hầu hết các xét nghiệm phát hiện sớm đa ung thư (MCED), hoạt động bằng phương pháp tìm kiếm tàn tích những tế bào khối u phát nổ sau khi hệ thống miễn dịch tấn công. Những mảnh vụn từ các khối u chết sẽ xuất hiện trong mạch máu, cho phép các dịch vụ y tế có thể phát hiện để cảnh báo ung thư trước khi bệnh nhân cảm thấy không ổn. Nếu những hình ảnh xác nhận sự phát hiện, các dịch vụ y tế sẽ tiến hành xét nghiệm sinh thiết.
Chỉ có một trong những xét nghiệm này hiện đang được sử dụng ở Mỹ. Công ty Galleri tuyên bố xét nghiệm này có khả năng phát hiện hơn 50 bệnh ung thư, với hóa đơn trị giá 949 đô la. Nhưng vì phương pháp xét nghiệm không có sự chấp thuận của FDA, do đó hóa đơn không được bảo hiểm chi trả.
Dữ liệu mới do các nhà phát triển công bố cho thấy, phương pháp xét nghiệm đã phát hiện được bệnh ung thư 35 người trong tổng số khoảng 6.600 người được cho là khỏe mạnh, trong đó 26 trường hợp phát hiện ra ung thư không được tầm soát định kỳ.
Vẫn còn những câu hỏi về cách giải thích kết quả kiểm tra MCED. Chỉ một số xét nghiệm máu cụ thể mới có thể xác định cơ quan nào thực sự bị ung thư. Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm phải được thực hiện trên các mô có khả năng bị ung thư để xác định chẩn đoán, nhưng không thể sinh thiết toàn bộ cơ thể của người tham gia xét nghiệm.
Dương tính giả vẫn là một vấn đề đối với toàn bộ lĩnh vực tầm soát ung thư, theo chiến lược đặt ra, liên quan đến chương trình sàng lọc một số lượng khổng lồ xét nghiệm lành mạnh để tìm ra dấu hiệu ung thư. Công ty Galleri, thực hiện các MCED rộng rãi nhất cũng gắn cờ báo động sai 57 mẫu máu khỏe mạnh là ung thư trong nghiên cứu được nêu trên.
Cũng có nguy cơ tạo ra mối đe dọa thực sự, một số bệnh ung thư không bao giờ lan rộng hoặc đe dọa tính mạng, nhưng phát hiện sớm có thể đòi hỏi các phương pháp điều trị khắc nghiệt như hóa trị, gây tổn thương cho bệnh nhân. Nhưng một số dữ liệu cho rằng, bệnh ung thư có mức đe dọa tính mạng thấp ít xuất hiện trong máu, do đó có thể giảm thiểu nguy cơ cho người xét nghiệm.
Thử nghiệm NCI sẽ giúp xác định phương thức giải thích kết quả xét nghiệm máu cho bệnh ung thư và cung cấp một cách tiếp cận tiêu chuẩn để khởi động các nghiên cứu tầm soát ung thư trước khi các công ty dịch vụ y tế chiếm lĩnh lĩnh vực này với những phương pháp xét nghiệm mới, được tuyên bố là có hiệu quả phát hiện ung thư.
Timothy Rebbeck , GS phòng chống ung thư tại đại học Harvard cho biết: “Tôi không nghĩ rằng các công ty dịch vụ xét nghiệm ung thư sẽ có xu hướng so sánh hiệu quả các phương pháp với nhau . Đây là một hoạt động tốn kém và bất khả thi. Vì vậy, để có lợi ích cho cộng đồng, một cơ quan trung lập như NCI phải định ra các tiêu chuẩn này. ”
GS Rebbeck cho rằng các xét nghiệm máu mà thử nghiệm mới sẽ được tiến hành, hiệu quả nhất trong những trường hợp ung thư tuyến tụy, gan và buồng trứng, loại ung thư gây tử vong thường xuyên và không có hình thức sàng lọc nào khác. Nhưng cũng cần những thử nghiệm tiếp theo để xác nhận, xem liệu những xét nghiệm phát hiện sớm ung thư này có giúp chữa trị hiệu quả được hay không và sẽ có tỷ lệ bao nhiêu.
Nhưng GS Rebbeck lạc quan về mục tiêu cuối cùng của Cancer Moonshot, ông nói: “Đối với tôi, có vẻ rất thực tế khi nghĩ rằng chúng ta có thể giảm tử vong xuống một nửa”.
Theo Technology Review
