Mỹ cảnh báo Trung Quốc lập vùng phòng không trên Biển Đông

Trung Quốc có những dự án cải tạo đất và xây dựng quyết đoán tại 8 tiền đồn trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, trong đó có công trình giống như đường băng ở bãi Chữ Thập, hãng tin AP dẫn lời Đô đốc Samuel Locklear phát biểu trước Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ hôm 15/4. Đô đốc Locklear chỉ huy lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương, nơi chính quyền Tổng thống Barack Obama muốn tăng sự hiện diện của Mỹ và các cường quốc khác muốn tranh giành sự ảnh hưởng.

Theo ông Locklear, đảo nhân tạo cho phép Trung Quốc có thể đặt căn cứ, đồng thời tái cung ứng cho hạm đội tàu an ninh hàng hải quy mô lớn và đang phát triển của nước này. Bắc Kinh thậm chí còn có thể điều động các tên lửa và radar, cung cấp nền tảng để thiết lập một vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên Biển Đông nếu muốn.

"Chúng cho phép họ gây ảnh hưởng lớn hơn tới khu vực hiện có tranh chấp", ông Locklear nói.

Thượng nghị sĩ John McCain, chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, gọi các động thái của Trung Quốc là "hung hăng". Chúng cho thấy sự cần thiết đối với chính quyền Obama trong việc hành động theo kế hoạch, đưa thêm khí tài quân sự tới khu vực châu Á và tăng cường hợp tác với các nước châu Á đang lo ngại trước Trung Quốc, Reuters dẫn lời ông McCain nói.

Ông McCain còn nhắc đến bản đánh giá của tình báo Mỹ hồi tháng 2 cho thấy quân đội Trung Quốc hiện đại hóa nhằm đối phó với sức mạnh Mỹ và Washington còn nhiều việc cần làm ở phía trước để duy trì lợi thế quân sự ở châu Á - Thái Bình Dương.

"Khi một quốc gia cải tạo diện tích đất hơn 2 km2, xây các đường băng và có thể đưa năng lực quân sự ra vùng biển quốc tế thì đây là một mối đe dọa rõ ràng tới khu vực mà kinh tế thế giới đã, đang và sẽ đi qua trong tương lai", ông McCain hôm qua phát biểu trước quốc hội

Một người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nói quy mô hoạt động cải tạo và xây dựng mà Trung Quốc đang thực hiện làm gia tăng lo ngại trong khu vực về ý định quân sự hóa các tiền đồn, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của tự do hàng hải.

Theo đó, Mỹ có lợi ích lớn trong giữ gìn hòa bình và ổn định trên Biển Đông. "Chúng tôi không tin rằng hoạt động cải tạo đất quy mô lớn cùng ý định quân sự hóa các tiền đồn trên thực thể có tranh chấp là phù hợp với khát vọng hòa bình và ổn định ở khu vực", người này nói.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với phần lớn diện tích Biển Đông và Bắc Kinh ngang nhiên cho biết họ có quyền thực hiện bất kỳ hoạt động nào tại đây. Trung Quốc cuối năm 2013 đơn phương tuyên bố thiết lập ADIZ bao trùm lên một quần đảo mà nước này có tranh chấp với Nhật Bản trên biển Hoa Đông bất chấp sự phản đối từ Nhật, Mỹ cùng các quốc gia khác.

Trong những năm qua, Trung Quốc đã tiến hành cải tạo đất quy mô lớn tại một số bãi cạn trên Biển Đông bất chấp Mỹ kêu gọi đóng băng những hoạt động xây dựng tương tự, dành thời gian để Bắc Kinh và các quốc gia Đông Nam Á láng giềng phối hợp giải quyết bằng ngoại giao.

Trong khi tại một cuộc hôi thảo ngày 16/4 tại Washinton, đại sứ Trung Quốc ở Mỹ Thôi Thiên Khải cho rằng việc Trung Quốc cải tạo, xây đảo ở Biển Đông bao gồm các cơ sở quân sự là “tất nhiên”. Ông Thôi nói không nên ảo tưởng rằng ai đó đó có thể áp đặt “hiện trạng đơn phương” với Trung Quốc hoặc “liên tục vi phạm chủ quyền Trung Quốc mà không có hậu quả”.

Đại sứ Thôi còn “đá xoáy” Mỹ khi tuyên bố Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển mà Mỹ chưa ký kết, không cho bất cứ ai được quyền “tiến hành tăng cường do thám trong vùng đặc quyền kinh tế của các nước khác”.

Mỹ cảnh báo chống quân sự hóa

Vấn đề này cũng đã được thảo luận trong cuộc họp tại Washington giữa thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ Antony Blinken với hai đồng cấp Nhật Bản và Hàn Quốc. Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Akitaka Saiki nêu rõ Trung Quốc có trách nhiệm giải tỏa lo ngại của khu vực. Còn thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Tae-yong nhấn mạnh tầm quan trọng của sự ổn định tại Biển Đông đối với các nước phu thuộc vào thương mại như Hàn Quốc.

Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Tae-yong kêu gọi các bên thực hiện khuôn khổ hiện tại để bảo vệ tự do hàng hải, sự ổn định ở Biển Đông. Ông cũng kêu gọi nhanh chóng kết thúc đàm phán bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) giữa Trung Quốc và  ASEAN. Điều đó sẽ cho phép các quốc gia như Hàn Quốc duy trì các hoạt động vận tải hàng hóa an toàn qua Biển Đông.

The Straits Times ngày 17/4 đưa tin, các nhà ngoại giao Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc đã lên tiếng bày tỏ mối quan ngại về những động thái của Trung Quốc nhằm "giành thị phần" (thực tế là độc chiếm phi pháp) Biển Đông, đồng thời 3 nước thúc giục Bắc Kinh tôn trọng tự do hàng hải trên tuyến giao thông quan trọng này. Thứ trưởng Blinken nhắc lại lập trường của Mỹ rằng các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và Hoa Đông cần được giải quyết theo quy định của pháp luật quốc tế. Các bên liên quan không nên có hành động đơn phương.

Tuần trước, Mỹ đã cảnh báo chống lại việc quân sự hóa tranh chấp lãnh thổ ở châu Á. tổng thống Mỹ Barack Obama đã chỉ trích Trung Quốc dùng vị thế nước lớn và cơ bắp để o ép các nước nhỏ hơn, sau khi Bắc Kinh công bố kế hoạch sử dụng các cơ sở xây dựng tại Trường Sa vào cả mục đích dân sự và quân sự.

Ngày 16/4, ngoại trưởng các nước G7, gồm Anh, Pháp, Đức, Ý, Mỹ, Canada và Nhật Bản, lần đầu tiên đã ra Tuyên bố về An ninh Hàng hải. Tuyên bố nêu rõ, ngoại trưởng các nước G7 quan ngại về những hành động đơn phương, bao gồm cải tạo đất trên diện rộng, vốn làm thay đổi thực trang ở Biển Đông cũng như làm gia tăng căng thẳng của Trung Quốc thời gian qua. Ngoại trưởng các nước G7 phản đối bất cứ nỗ lực khẳng định chủ quyền lãnh thổ hoặc hàng hải thông qua các hình thức đe dọa, ép buộc hoặc sử dụng vũ lực, South China Morning Post đưa tin. 

Theo QPAN