Thanh toán bằng mã QR đã trở nên phổ biến trong vài năm qua do tỷ lệ sở hữu tài khoản ngân hàng thấp, ít cây ATM ở vùng nông thôn, và sự xuất hiện của smartphone giá rẻ. Xu hướng này càng mạnh mẽ nhờ vào các dịch vụ cho khách du lịch và kết nối giữa các quốc gia.
Tại Campuchia, số lượng giao dịch thanh toán bằng mã QR đã tăng 29% trong năm 2023, đạt khoảng 601 triệu giao dịch, tăng gấp 10 lần chỉ trong 3 năm.
Tháng trước, Ngân hàng Quốc gia Campuchia đã khai trương hệ thống thanh toán di động Bakong Tourists, cho phép giao dịch không dùng tiền mặt cho du khách và thúc đẩy việc sử dụng đồng riel.
Bakong Tourists được xây dựng trên nền tảng hệ thống thanh toán kỹ thuật số Bakong. Hệ thống này được cho ra mắt năm 2020 và được biết đến rộng rãi như một loại tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương. Các giao dịch trên Bakong được thực hiện qua mã QR thống nhất của quốc gia, gọi là KHQR.
“Đối với thanh toán KHQR, chúng tôi có tới 3,3 triệu địa điểm thanh toán trên toàn quốc. Tại Phnom Penh và Siem Reap, cả những người bán hàng nhỏ và ven đường cũng chấp nhận mã QR”, Thống đốc Chea Serey cho biết tại buổi lễ ra mắt Bakong Tourists ở Siem Reap, theo báo chí địa phương.
Tại Malaysia, DuitNow QR, được ra mắt vào năm 2019 bởi Payments Network Malaysia (PayNet), đã nhanh chóng trở thành nền tảng quan trọng của hệ sinh thái thanh toán kỹ thuật số.
Theo Ngân hàng Negara Malaysia, trong 6 tháng đầu năm nay có 1,5 tỷ giao dịch, với tổng giá trị giao dịch lên tới 1,37 tỷ ringgit (320 triệu USD) – tăng 64% và 37% so với năm trước.
DuitNow QR có thể được sử dụng tương thích với các hệ thống ở các quốc gia ASEAN khác, điều này khuyến khích người dùng thực hiện thanh toán dễ dàng. Ví dụ, người Malaysia có thể quét mã QR từ Indonesia (QRIS), Singapore (NETS), Thái Lan (PromptPay) hoặc Trung Quốc (Alipay) để thanh toán ở nước ngoài, và khách quốc tế đến Malaysia cũng có thể quét mã DuitNow QR.
"Chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ với các đối tác trong khu vực để tăng cường khả năng hiển thị bằng cách xây dựng thêm các kênh kết nối xuyên biên giới cho mã QR", Giám đốc điều hành PayNet, Farhan Ahmad, cho biết. "Chúng tôi cũng tập trung vào các tiểu thương và du khách không điển hình. PayNet hướng tới việc trở thành phương thức an toàn và tốt nhất để thực hiện giao dịch".
Tại Đông Nam Á, Singapore là quốc gia tiên phong trong việc áp dụng thanh toán kỹ thuật số. Ra mắt vào năm 2017, hệ thống PayNow đã trở thành cơ sở hạ tầng thiết yếu, cho phép chuyển tiền ngay lập tức 24/7. Năm 2023, hệ thống này đã xử lý 437 triệu giao dịch với tổng giá trị 157 tỷ đô la Singapore (120 tỷ USD), tăng lần lượt 41% và 28% so với năm trước đó, theo Hiệp hội Ngân hàng Singapore.
Vào tháng 4/2021, hiệp hội đã liên kết PayNow với hệ thống tương đương của Thái Lan, PromptPay, cho phép khách hàng của các ngân hàng hai nước chuyển tiền qua biên giới một cách an toàn. Đây là lần đầu tiên trên thế giới có các hệ thống thanh toán tức thời tương tự được liên kết quốc tế.
Ngày nay, PayNow cũng trở thành cơ sở hạ tầng cho các startup và dịch vụ tài chính mới nổi, với 27 ngân hàng truyền thống và công ty fintech tham gia, bao gồm cả Grab, công ty gọi xe và giao đồ ăn.
Vào tháng 3, Wise, một công ty chuyển tiền và thanh toán hàng đầu có trụ sở tại Anh, đã kết nối với mạng lưới PayNow để người dùng có thể thực hiện thanh toán QR trực tiếp qua ứng dụng. Shrawan Saraogi, người đứng đầu hoạt động tại châu Á - Thái Bình Dương của Wise, cho biết điều này cho phép du khách thanh toán tại các địa điểm như trung tâm ẩm thực và các doanh nghiệp nhỏ thường không chấp nhận thẻ tín dụng.
"Có những nơi, đặc biệt là ở Đông Nam Á, mã QR là phương thức thanh toán phổ biến", ông Saraogi cho biết. "Chúng tôi đang rất tích cực làm việc để đảm bảo có đầy đủ sản phẩm tại các thị trường này".
Trong khi đó, Ngân hàng Thái Lan đã mở rộng phạm vi của PromptPay sang các quốc gia ASEAN khác. Họ cũng đang tạo kết nối với các nước ngoài ASEAN có quan hệ kinh tế mạnh mẽ với Thái Lan, đặc biệt là những nước có nhiều lao động và du khách đến từ đó.
Năm 2023, số giao dịch của PromptPay đã đạt mức kỷ lục 77,2 triệu, tăng 2,9 triệu so với năm trước, với giá trị trung bình đạt 129 tỷ baht (3,8 tỷ USD) mỗi ngày.
Indonesia và Việt Nam cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ trong thanh toán bằng mã QR. Theo Ngân hàng Indonesia, số giao dịch liên quan đến mã QR thống nhất QRIS đã tăng 226% so với cùng kỳ năm trước trong quý IV năm 2023, với tổng số người dùng và thương nhân lần lượt đạt 50 triệu và 32 triệu.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết số giao dịch bằng mã QR trong 6 tháng đầu năm 2024 đã tăng 104,23% về số lượng và 99,57% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023.
Tại Philippines, số giao dịch thanh toán kỹ thuật số đã đạt 2,6 tỷ vào năm 2023, tăng 28,1% so với năm trước, theo Ngân hàng trung ương của nước này. Số giao dịch bằng mã QR qua mã thống nhất QR Ph đã đạt 73,8 triệu vào năm 2023, tăng 17,2 lần so với năm 2022.
Đông Nam Á đang trên đà bùng nổ trong cuộc cách mạng thanh toán kỹ thuật số
Nga và nhiều nước sử dụng đồng Nhân dân tệ dần thay thế USD trong thanh toán quốc tế
