Trong một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí y khoa Nature Communications hôm thứ Ba vừa qua, các nhà nghiên cứu đến từ Trường Dược Lewis Katz thuộc ĐH Temple và Trung tâm y tế ĐH Nebraska (UNMC) của Mỹ cho hay, họ đã kết hợp công nghệ chỉnh sửa gen với một loại thuốc ức chế virus để tiêu diệt hoàn toàn các tế bào HIV khỏi các chú chuột bị nhiễm.
Các liệu pháp điều trị HIV hiện nay không thể tiêu diệt hoàn toàn loại virus này mà chỉ có thể ức chế khả năng sao chép của chúng. Liệu pháp chống sao chép, còn gọi là ART (Antiretroviral), đòi hỏi bệnh nhân phải sử dụng suốt đời để ngăn chặn sự lây lan của virus, và như một bản nghiên cứu công bố hồi tháng 5 vừa qua chỉ ra, có thể ngăn chặn sự lây nhiễm virus HIV qua đường tình dục.
Thử nghiệm các biện pháp mới đối với một nhóm chuột bị nhiễm HIV có đặc tính "giống người" - tức các cá thể chuột được điều chỉnh để có khả năng sản sinh ra tế bào T (T cell) dễ bị tổn thương bởi HIV - các nhà nghiên cứu đã đưa ra liệu pháp mới có tên LASER ART - hay ART có hiệu quả dần dần và kéo dài - để ức chế các tế bào HIV, không cho phép chúng sao chép.
Trong suốt vài tuần, đội ngũ nghiên cứu đã chỉnh sửa loại thuốc ART sao cho chúng có tác dụng chậm, nhằm vào các tế bào trong lá lách, tủy xương và não - những khu vực mà virus HIV hoặc các tế bào HIV chưa hoạt động ẩn náu để chờ thời cơ xuất hiện.
Để tiêu diệt các tế bào bị nhiễm HIV còn lại trong DNA của cơ thể vật thí nghiệm, các nhà nghiên cứu đã sử dụng một bộ công cụ chỉnh sửa gen có tên gọi CRISPR-Cas9. Tiến trình này cho phép họ "làm sạch các phần của bộ gen" và loại bỏ nhiễm sách thể HIV - đồng tác giả nghiên cứu Kamel Khalili nói với CNN.
Vào lúc kết thúc thí nghiệm, các nhà nghiên cứu đã thành công trong việc tiêu diệt virus HIV một cách hoàn toàn khỏi cơ thể của 23 cá thể chuột thí nghiệm.
Kết quả thí nghiệm cho thấy HIV có thể bị tiêu diệt
Được biết, 2 phòng thí nghiệm trên từ lâu đã bắt đầu các cuộc nghiên cứu độc lập. Ông Giáo sư Howard Gendelman tại UNMC thực hiện nhiều cuộc thí nghiệm với liệu pháp LASER ART, trong khi ông Khalili tại ĐH Temple thí nghiệm với công nghệ CRISPR trong suốt 5 năm. Mới đây, họ kết hợp các cuộc thí nghiệm của mình để đưa ra liệu pháp mới giúp tiêu diệt virus HIV một cách hiệu quả.
Ông Khalili nói rằng ông điều trị HIV như điều trị một bệnh về gen: Một khi virus xâm nhập vào một cơ thể, bộ gen của virus đi vào nhiễm sắc thể và trở thành một "gen xấu". Liệu pháp kết hợp của hai nhà khoa học là một cách thức nhằm tấn công HIV ở cả 2 góc độ khác nhau: Làm chậm khả năng lây lan của nó bằng LASER ART, sau đó loại bỏ nó hoàn toàn bằng CRISPR.
Để xác nhận rằng họ đã tiêu diệt hoàn toàn virus HIV - một tiến trình có thể mất nhiều năm - ông Gendelman nói với CNN rằng đội ngũ của ông đã tìm kiếm "mọi ngóc ngách" trong tế bào của các cá thể chuột thí nghiệm, nơi mà các tế bào có thể vẫn bị nhiễm HIV. Kết quả là họ không phát hiện ra các tế bào như vậy.
Tuy nhiên, ông Gendelman khẳng định rằng, đây mới chỉ là bước đi đầu tiên, chứ không phải một bước nhảy vọt giúp chữa khỏi hoàn toàn.
"Chúng tôi vừa bước chân lên Mặt trăng" - ông Gendelman nói - "Điều đó không có nghĩa rằng chúng tôi có thể lên được Sao Hỏa".
Phòng thí nghiệm của ông Khalili đã áp dụng liệu pháp mới đối với các loài linh trưởng, tuy nhiên sẽ phải mấy từ 9 tháng đến 1 năm để theo dõi xem liệu HIV có bị tiêu diệt khỏi cơ thể loài này hay không. Nếu liệu pháp này tiếp tục thành công, họ có thể thực hiện các cuộc thử nghiệm lâm sàng ngay trong mùa Hè năm sau.
Nhiều triển vọng trong nghiên cứu
Hy vọng cứu chữa căn bệnh thế kỷ bắt đầu trỗi dậy từ hồi tháng 3 năm nay, khi các nhà nghiên cứu công bố về người thứ 2 thoát hoàn toàn khỏi HIV. Người này đã trải qua một cuộc cấy ghép tế bào gốc, giúp loại bỏ hoàn toàn virus HIV trong máu. Cả hai bệnh nhân tham gia - một người đến từ London, và người còn lại đến từ Berlin - đều được cấy ghép tế bào gốc từ những người hiến có gien đột biến CCR5 giúp họ kháng lại HIV.
Cả hai bệnh nhân trên - bị nhiễm HIV - cũng được chẩn đoán mắc một dạng ung thư khi nhận liệu pháp điều trị mới. Tính đến thời điểm này, bệnh nhân ở London đã kháng được sự suy giảm miễn dịch trong suốt 18 tháng.
Trong năm 2018, một mẫu thử nghiệm vaccine chống HIV đã được thông qua để tiếp tục phát triển, sau khi một nghiên cứu phát hiện ra rằng loại vaccine này sản sinh ra một kháng thể trong cơ thể người và khỉ. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ loại vaccine này có hữu hiệu trong việc ngăn chặn virus HIV hay không.
Theo CNN
