Reuters dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết, tàu USS Lassen đang đến gần đá Subi và Vành Khăn ở quần đảo Trường Sa, nơi Trung Quốc tiến hành hoạt động nạo vét, bồi đắp lớn để biến chúng thành các đảo từ năm 2014. Tàu Lassen có thể ở trong khu vực trong vài giờ.

Quan chức này trước đó cho biết máy bay giám sát P-8A, và có thể cả P-3, có khả năng đồng hành cùng con tàu.

Mỹ sẽ tiến hành thêm các cuộc tuần tra khác vào những tuần tới, và cũng có thể tiến hành quanh các thực thể mà Việt Nam và Philippines xây dựng tại quần đảo Trường Sa. "Đây sẽ là hoạt động thường xuyên, chứ không phải sự kiện chỉ xảy ra một lần", quan chức này nói.

Khi được hỏi về bất kể hoạt động cụ thể nào, Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest đều chỉ dẫn các phóng viên đến hỏi Lầu Năm Góc. Tuy nhiên, ông nói rằng Mỹ đã làm rõ với Trung Quốc tầm quan trọng của tự do thương mại tại Biển Đông.

"Có hàng tỷ USD thương mại đi qua khu vực đó", Earnest nói trong một cuộc họp báo. "Đảm bảo tự do thương mại là điều rất quan trọng với nền kinh tế toàn cầu", ông nói thêm.

Trong khi đó, đại sứ quán Trung Quốc ở Washington nói rằng khái niệm tự do hàng hải không nên được sử dụng như một cái cớ để phô diễn sức mạnh và Mỹ nên "kiềm chế, không phát ngôn hay làm bất cứ điều gì khiêu khích". Cơ quan Trung Quốc này nói rằng Mỹ "nên hành động có trách nhiệm trong việc duy trì hòa bình và ổn định khu vực".

Cuộc tuần tra sẽ đánh dấu thách thức mạnh mẽ nhất của Mỹ với yêu sách chủ quyền của Trung Quốc và khiến Bắc Kinh tức giận. Trung Quốc hồi tháng trước ngang nhiên nói rằng sẽ "không bao giờ cho phép bất kỳ quốc gia nào" vi phạm lãnh hải và không phận của họ trong quần đảo Trường Sa.

Thượng nghị sĩ Randy Forbes lập tức lên tiếng ca ngợi việc hải quân Mỹ điều tàu US Lassen tới tuần tra trên biển Đông.

“Việc tàu chiến Mỹ đi vào vùng 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo Trung Quốc xây trái phép trên biển Đông là việc làm cần thiết để phản ứng lại cách hành xử gây bất ổn của Trung Quốc trong khu vực” - ông Forbes đánh giá.

Phản ứng lại, một người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington hùng hổ tuyên bố: “Mỹ cần kiềm chế, không thực hiện hành động hoặc phát ngôn khiêu khích, phải hành động có trách nhiệm để duy trì  hòa bình và ổn định khu vực. Tự do hàng hải và hàng không không nên là cái cớ để khoe cơ bắp và xâm phạm chủ quyền quốc gia khác”.

Còn Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho biết Bắc Kinh đang kiểm tra xem tàu USS Lassen đã đi vào vùng 12 hải lý quanh đảo nhân tạo chưa.

“Nếu điều đó là sự thật chúng tôi kêu gọi Mỹ nên suy nghĩ lại trước khi hành động, thay vì hành động mù quáng và gây rối” - ông Vương Nghị hung hãn nói.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với phần lớn diện tích Biển Đông, chồng lấn lên vùng biển của các quốc gia láng giềng như Việt Nam, Philippines. Bắc Kinh còn ngang nhiên tiến hành cải tạo đất phi pháp tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Việt Nam nhiều lần khẳng định có chủ quyền không thể tranh cãi với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Mọi hành động xây dựng, mở rộng của nước ngoài trên các đảo đá, bãi ở hai quần đảo này mà không được phép của chính phủ Việt Nam đều phi pháp và vô giá trị.

Trước đó, khi trả lời câu hỏi của VnExpress về kế hoạch điều tàu tuần tra của Mỹ vào phạm vi 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo Trung Quốc bồi đắp trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình nói rằng: "Các quốc gia trong và ngoài khu vực đều có trách nhiệm đóng góp vào việc duy trì và tăng cường hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trong khu vực này".

Phương Vũ theo VnExpress