Bước ngoặt làm chè sạch
Nằm cách trung tâm TP. Thái Nguyên chỉ 35km, La Bằng, xã thuộc huyện Đại Từ (Thái Nguyên) nổi tiếng với những đồi chè xanh mướt dưới chân dãy núi Tam Đảo. Không chỉ là vùng đất trồng chè đặc sản, La Bằng những năm gần đây trở thành điểm đến du lịch sinh thái nổi bật cho những người yêu thiên nhiên và muốn khám phá văn hóa và nét đẹp vùng chè Việt Nam.
Tới La Bằng, du khách được hòa mình vào không gian trong lành, nơi những nương chè bát úp xanh mướt hòa quyện cùng tiếng róc rách của suối Kẹm và thiên nhiên hoang sơ.
HTX La Bằng còn tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm độc đáo. Theo đó, du khách có thể đội nón, đeo gùi lên đồi hái những búp chè non trên nương với sự hướng dẫn của nông dân địa phương. Sau đó, họ trải nghiệm tham gia quy trình sao chè thủ công, từ làm héo, vò chè đến sấy khô, để hiểu rõ hơn về cách tạo ra những tách trà thơm ngon.
Hợp tác xã La Bằng còn có khu trưng bày sản phẩm và không gian thưởng trà, nơi du khách được nhâm nhi chè La Bằng nồng đượm, hậu ngọt, đồng thời tìm hiểu về các loại chè nổi tiếng như Đinh Tâm trà, Trà La Bằng, chè đinh, chè tôm nõn hay chè móc câu.
Với sự hỗ trợ từ tỉnh Thái Nguyên và các chương trình xúc tiến du lịch, HTX chè La Bằng không chỉ bảo tồn giá trị truyền thống mà còn thúc đẩy kinh tế địa phương, thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm.
Từ vùng đất nghèo khó năm xưa, La Bằng nay đã là vùng chè nổi tiếng, từng bước trở thành điểm đến du lịch, kết hợp hài hòa giữa bảo tồn văn hóa, phát triển kinh tế địa phương và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, ít ai biết rằng chỉ hơn một thập kỷ về trước cái tên “chè La Bằng” vẫn là cái tên xa lạ, chẳng được mấy ai biết tiếng, biết tên. Sản phẩm làm ra giá bán bấp bênh và chủ yếu cũng chỉ được tiêu thụ ở những chợ truyền thống, nhạt nhòa và dễ lẫn lộn với các sản phẩm chè ở các vùng đất khác.
“Tôi luôn ấp ủ khao khát mang hương vị riêng của quê hương đến gần hơn với những người yêu chè cả nước.
Mong muốn của tôi là làm ra một sản phẩm chè sạch, mang hương vị đặc trưng, đúng với cái cội nguồn ngày xưa, để nó khác biệt với những dòng chè khác. Đó là mùi hương man mát, khi uống vào thì hơi đắng, hơi chát, nhưng sau đó thì ngọt mãi ở cuống họng”, bà Nguyễn Thị Hải Chủ tịch HĐQT - Giám đốc HTX La Bằng chia sẻ với VietTimes về hành trình đưa chè La Bằng lên “bản đồ” các vùng chè có tiếng của tỉnh Thái Nguyên.
Bà Nguyễn Thị Hải cùng các xã viên thu hái chè từ sáng sớm.
Là người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất chè La Bằng, bà Hải chia sẻ rằng đã gắn bó hơn nửa đời người với cây chè. Với bà, chè không chỉ là một loại cây trồng mà còn là linh hồn của quê hương, là hương vị cội nguồn gắn bó với gia đình qua nhiều thế hệ.
Khi mới thành lập vào năm 2006, HTX Chè La Bằng đối mặt với muôn vàn khó khăn. Thị trường tiêu thụ chè gần như không tồn tại, sản phẩm chỉ được bán lẻ tại địa phương với giá khiêm tốn chỉ 35.000 đồng/kg chè khô. Vốn điều lệ ban đầu chỉ vỏn vẹn 60 triệu đồng.
Các hộ thành viên và gia đình liên kết khi đó chủ yếu trồng chè theo phương pháp truyền thống, thiếu kỹ thuật, canh tác phụ thuộc vào phân bón hóa học và thuốc trừ sâu. Nhận thấy cách làm này không bền vững, vừa ảnh hưởng đến sức khỏe người sản xuất, vừa làm giảm chất lượng chè, bà Hải kiên trì thuyết phục bà con chuyển sang sản xuất sạch theo tiêu chuẩn VietGAP và hướng tới hữu cơ.
Ban đầu, người dân e ngại vì sợ năng suất giảm, chi phí tăng. Bà Hải đã giúp bà con ghi sổ, theo dõi từng ngày, tạo thói quen canh tác an toàn. Năm 2012, HTX bắt đầu áp dụng quy trình VietGAP và chuyển dần sang hữu cơ. Đến nay, HTX có 37ha chè, trong đó 20ha đạt chuẩn VietGAP, 17ha sản xuất hữu cơ (7ha có mã vùng trồng). HTX liên kết với gần 200 hộ dân, tạo nguồn nguyên liệu ổn định, thu nhập trung bình người lao động đạt khoảng 10 triệu đồng/tháng.
Bên cạnh các sản phẩm chè truyền thống mang thương hiệu Thanh Hải Trà như Đinh Tâm trà, Trà La Bằng, chè tôm nõn và chè móc câu với giá từ 300.000 đồng/kg, HTX chè La Bằng còn sản xuất một số sản phẩm phụ bản khác như matcha trà xanh, kẹo lạc trà xanh,… được người dùng tin tưởng và ưa chuộng.
Trong đó, sản phẩm nổi tiếng nhất của La Bằng là Đinh Tâm Trà - sản phẩm từng được chọn làm quà tặng các nguyên thủ tại Tuần lễ Cấp cao APEC 2017.
“Đinh Tâm Trà” đặt trong hộp tre làm quà tặng các nguyên thủ và khách quốc tế tham dự Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 đã dẫn dắt các sản phẩm của Thanh Hải trà tiến ra thị trường quốc tế
Bà Hải chia sẻ mỗi gói Đinh Tâm Trà là kết tinh của tâm huyết, từ việc chọn búp chè non nhất - chỉ lấy một đinh - đến quy trình chế biến kỳ công. Chè được trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, hoàn toàn sạch, an toàn. Người hái chè, thường là những nghệ nhân lành nghề, nhẹ nhàng nâng niu từng búp chè, chỉ thu hoạch trong khung 7 - 9 giờ sáng trong những ngày thời tiết lý tưởng, không mưa, không nắng gắt.
Cho đến nay, 7 năm sau Tuần lễ Cấp cao APEC 2017 tổ chức tại Đà Nẵng, bà Nguyễn Thị Hải vẫn nguyên vẹn cảm giác vỡ òa khi nhận tin Đinh Tâm Trà được chọn làm quà cho các nguyên thủ quốc gia và khách quốc tế tại sự kiện ngoại giao lớn nhất, nổi bật nhất của Việt Nam lúc bấy giờ.
Cả HTX reo hò, ôm chầm lấy nhau, bởi sau 11 năm miệt mài, công sức của họ đã được đền đáp. Để có được vinh dự ấy, sản phẩm của La Bằng đã vượt qua nhiều thương hiệu chè nổi tiếng khác nhờ chất lượng vượt trội và sự tỉ mỉ trong từng khâu sản xuất.
Chuyển đổi số và thương mại điện tử – Đòn bẩy tăng trưởng doanh thu
Bên cạnh hoạt động kết hợp sản xuất bền vững với du lịch sinh thái, HTX chè La Bằng đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ số và thương mại điện tử để quảng bá sản phẩm. Anh Hứa Văn Thịnh và những người trẻ của HTX chè La Bằng tích cực quảng bá sản phẩm thông qua livestream trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook và TikTok, thu hút hàng nghìn lượt xem mỗi phiên.
Các buổi livestream thường giới thiệu quy trình sản xuất chè sạch, trải nghiệm hái chè, sao chè, và thưởng trà, tạo sự gần gũi với khách hàng.
Không chỉ là những video trải nghiệm thực tế, giới thiệu đồi chè xanh mướt, quy trình sản xuất thủ công và các sản phẩm đóng gói tinh tế, đó còn là những buổi chia sẻ câu chuyện thương hiệu, nhấn mạnh giá trị truyền thống và chất lượng chè La Bằng, chia sẻ kiến thức về chè, hướng dẫn cách pha chè đúng chuẩn, tạo sự kết nối với khách hàng.
Bà Hải cho biết, hiện nay, kênh bán hàng trực tuyến chiếm 30-40% tổng doanh thu của HTX, giúp mở rộng thị trường từ địa phương ra toàn quốc và quốc tế. Sản phẩm được phân phối qua các sàn thương mại điện tử, tiếp cận cả khách hàng trẻ tuổi và mở rộng tới những thị trường mới.
Ngoài ra, HTX áp dụng công nghệ số như mã QR truy xuất nguồn gốc sản phẩm, giúp khách hàng kiểm tra thông tin về quy trình sản xuất, từ khâu trồng trọt đến đóng gói. Điều này tăng tính minh bạch và đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường quốc tế.
Nhờ những bước đi chiến lược, doanh thu của HTX đã tăng trưởng mạnh mẽ. Nếu như năm đầu tiên chỉ đạt vài triệu đồng, thì đến năm 2024, doanh thu đã đạt hơn 4 tỷ đồng, tăng hơn 1.500 lần so với những ngày đầu gây dựng.
Từ sản phẩm không có thương hiệu, chè La Bằng đã vươn mình ra thị trường châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ... “Khách đã mua chè La Bằng thì rất gắn bó, họ không chỉ mua một lần mà còn giới thiệu cho bạn bè, người thân,” bà Hải tự hào chia sẻ.
