Văn phòng Chương trình Liên hợp F-35 (JPO) đã xác nhận rằng kinh phí để sản xuất hai lô máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm tiếp theo – Lô 18 và Lô 19 – đã bị trì hoãn, mặc dù ban đầu dự kiến hoàn tất trước cuối tháng 6. Hiện vẫn còn nhiều bất ổn liên quan đến số lượng máy bay sẽ được chế tạo trong các lô mới này cũng như chi phí của chúng – đã liên tục bị đội lên trong những năm gần đây do nhiều yếu tố kết hợp.
Theo thông tin, hợp đồng sản xuất Lô 18 dự kiến bao gồm 145 chiếc F-35, trong đó có 48 chiếc F-35A cho Không quân Mỹ, 16 chiếc F-35B và 5 chiếc F-35C cho Thủy quân lục chiến, cùng 14 chiếc F-35C cho Hải quân. 62 chiếc còn lại sẽ được sản xuất cho các lực lượng quân sự nước ngoài. Mặc dù Không quân Mỹ ban đầu được kỳ vọng sẽ mua 110 chiếc F-35A mỗi năm, con số này đã lần lượt bị cắt giảm xuống còn 80, rồi 60 và cuối cùng chỉ còn 48 chiếc. Điều này đã gây ra khó khăn trong việc hiện đại hóa phi đội chiến đấu, khi các máy bay thế hệ thứ tư cũ kỹ bị loại biên với tốc độ chậm hơn nhiều so với kế hoạch.
Là máy bay chiến đấu duy nhất thuộc thế hệ thứ năm đang được sản xuất tại phương Tây, chương trình F-35 tiếp tục đóng vai trò then chốt không chỉ đối với quân đội Mỹ, mà còn đối với gần 20 lực lượng quân sự khác trên toàn cầu. Điều này được thể hiện qua con số gần 45% số F-35 sản xuất hiện nay được phân bổ cho các khách hàng nước ngoài.
Liên quan đến việc trì hoãn ký kết hợp đồng, một quan chức chính phủ Mỹ giấu tên tiết lộ: “Khi các nhóm đang xử lý những giai đoạn cuối cùng về định giá và các điều khoản trong hợp đồng, rõ ràng là cần thêm thời gian để hoàn tất các cuộc rà soát từ Bộ Quốc phòng Mỹ và công ty Lockheed Martin”.
Văn phòng Chương trình Liên hợp nhấn mạnh rằng việc chậm ký hợp đồng không liên quan đến vấn đề với radar AN/APG-85 mới của F-35, mặc dù đây vẫn là một điểm gây tranh cãi lớn trong chương trình.
Radar AN/APG-81 trước đây của F-35 có kích thước nhỏ hơn nhiều so với các cảm biến được trang bị trên các máy bay chiến đấu thế hệ năm của Trung Quốc như J-20, và công nghệ lạc hậu khiến nó bị đánh giá là chưa đủ tối ưu cho nhiệm vụ chiếm ưu thế trên không ở khu vực Thái Bình Dương – nơi F-35 được kỳ vọng sẽ đóng vai trò chủ lực.
Radar AN/APG-85 tích hợp một loạt công nghệ mới, mặc dù chi tiết vẫn chưa được công bố, với mục tiêu rõ ràng là tăng cường khả năng tác chiến trên không. Tuy nhiên, do có kích thước lớn hơn đáng kể so với AN/APG-81, radar mới này đòi hỏi phải thiết kế lại phần thân trước của máy bay để có thể tích hợp, điều này được cho là sẽ gây ra những chậm trễ trong sản xuất. Việc thiết kế lại cũng gặp nhiều khó khăn vì phải đảm bảo không làm ảnh hưởng đến diện tích phản xạ radar (RCS), yếu tố then chốt tạo nên khả năng tàng hình của F-35.
Áp lực hiện đại hóa F-35 ngày càng gia tăng khi Trung Quốc đạt được những bước tiến nhanh chóng trong chương trình máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm J-20, cả về hiệu năng thông qua các biến thể mới và quy mô sản xuất ngày càng mở rộng.
Để giúp F-35 duy trì tính cạnh tranh trước các dòng chiến đấu cơ mới của Trung Quốc, vào cuối tháng 5 vừa qua, Giám đốc điều hành của Lockheed Martin, ông Jim Taiclet, đã đề xuất một loạt nâng cấp, trong đó bao gồm việc phát triển biến thể F-35 thuộc “thế hệ 5+” với thiết kế lại nhằm tăng cường khả năng tàng hình và sử dụng lớp phủ hấp thụ sóng radar mới, nhằm thu hẹp khoảng cách năng lực với các máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu đang phát triển.
Trung Quốc đã khiến cộng đồng quốc phòng phương Tây bất ngờ khi công bố hai mẫu máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu vào tháng 12/2024 – cả hai đều đã đạt đến giai đoạn nguyên mẫu bay thử, qua đó đặt ra những nghi vấn nghiêm trọng về tương lai của F-35 nếu xảy ra xung đột quy mô lớn tại Thái Bình Dương.
Mặc dù có nhu cầu cấp thiết để nâng cấp hiệu năng chiến đấu của F-35, Lầu Năm Góc năm 2023 lại quyết định chấm dứt một trong những chương trình tham vọng nhất từng được thiết kế nhằm mục tiêu này – Chương trình Chuyển tiếp Động cơ Thích nghi (Adaptive Engine Transition Program).
Chương trình này từng được kỳ vọng sẽ tạo ra một động cơ hoàn toàn mới giúp tăng đáng kể tầm bay, tỷ lệ lực đẩy/trọng lượng và công suất cung cấp cho các hệ thống điện tử trên F-35. Tuy nhiên, trong bối cảnh Không quân và Hải quân Mỹ ngày càng đối mặt với tình trạng thiếu hụt ngân sách dành cho các chương trình chiến đấu cơ thế hệ thứ sáu của họ – lần lượt là F-47 và F/A-XX – tương lai của F-35 vẫn hết sức bấp bênh.
Trung Quốc trình làng hệ thống “sát thủ máy bay không người lái” Type 625E
Căn cứ Tu-160 của Nga bị tập kích: Ukraine đánh phủ đầu trước đợt không kích lớn
