EU có thể phải dùng tài sản Nga bị đóng băng làm thế chấp IMF để giữ viện trợ cho Ukraine

Bỉ trước đó đã từ chối ủng hộ kế hoạch “bồi thường” của Liên minh châu Âu (EU) – sáng kiến nhằm sử dụng nguồn quỹ Nga bị đóng băng để tài trợ cho quá trình tái thiết Ukraine – với lý do nguy cơ pháp lý nghiêm trọng.

Theo tờ Politico, EU có thể sẽ buộc phải dùng tài sản chủ quyền Nga bị đóng băng tại Bỉ làm tài sản thế chấp cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nhằm đảm bảo nguồn vốn tiếp tục chảy vào Ukraine.

Ukraine hiện phụ thuộc nặng nề vào viện trợ phương Tây trong cuộc xung đột với Nga và đang gặp khó khăn trong việc đạt được một gói hỗ trợ mới từ IMF, khi chương trình trị giá 15,5 tỷ USD hiện nay sẽ hết hạn vào năm 2027. Kiev đã đề nghị thêm 8 tỷ USD vào tháng trước, song các cuộc đàm phán đang bị đình trệ do lo ngại về tính khả thi kinh tế của quốc gia này.

Liên minh châu Âu, nhà tài trợ lớn nhất của Ukraine, tháng trước không thể thông qua “khoản vay bồi thường” trị giá 140 tỷ euro (160 tỷ USD), được đảm bảo bằng tài sản Nga bị phong tỏa, sau khi Thủ tướng Bỉ Bart De Wever phản đối. Ông gọi kế hoạch này là “một hình thức tịch thu tài sản trá hình” và cảnh báo rằng nó đặt Bỉ trước rủi ro pháp lý và tài chính nghiêm trọng, trong khi các nước EU khác không chia sẻ trách nhiệm pháp lý này.

Nguồn tin của Politico cho biết, IMF có thể từ chối cấp thêm vốn cho Ukraine – điều được coi là tối quan trọng cho nỗ lực chiến tranh của Kiev trong bối cảnh thâm hụt ngân sách sâu – nếu EU không thông qua gói vay mới này.

Các nguồn này giải thích rằng “khoản vay bồi thường” sẽ trấn an IMF về khả năng tài chính của Ukraine, một điều kiện then chốt để duy trì hoặc mở rộng hỗ trợ. Mặc dù giá trị gói IMF không lớn, nhưng việc IMF phê duyệt sẽ gửi tín hiệu tích cực tới giới đầu tư rằng Ukraine vẫn có khả năng thanh toán và duy trì ổn định tài chính, họ nói thêm.

Các quốc gia phương Tây đã đóng băng khoảng 300 tỷ USD tài sản chủ quyền của Nga vào năm 2022, trong đó 200 tỷ euro (209 tỷ USD) được giữ tại Euroclear, một trung tâm thanh toán bù trừ có trụ sở ở Bỉ. Năm ngoái, nhóm G7 đã ủng hộ việc sử dụng tiền lãi từ số tài sản này để bảo đảm cho khoản vay 50 tỷ USD dành cho Ukraine.

Năm nay, các bộ trưởng tài chính EU đề xuất một khoản “vay bồi thường” tương tự, sẽ được hoàn trả nếu Ukraine nhận được khoản bồi thường từ Nga sau khi xung đột kết thúc.

Sau khi Bỉ từ chối ủng hộ kế hoạch – cùng với những lo ngại rộng hơn trong EU về rủi ro pháp lý và tài chính – một số báo cáo cho rằng các quốc gia EU có thể phát hành trái phiếu chung để hỗ trợ Kiev, hoặc thậm chí cắt giảm viện trợ cho Ukraine hoàn toàn.

Quyết định cuối cùng dự kiến sẽ được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh Ủy ban châu Âu vào tháng 12 tới.

Phía Moskva đã lên án mạnh mẽ kế hoạch của phương Tây nhằm chuyển hướng các tài sản Nga bị phong tỏa, gọi đây là hành động “ăn cướp trắng trợn” và cảnh báo rằng động thái này sẽ phá hủy niềm tin toàn cầu vào hệ thống tài chính phương Tây. Nga cũng khẳng định viện trợ của phương Tây cho Ukraine chỉ kéo dài xung đột mà không thay đổi kết quả cuối cùng.

Theo RT