EU sẽ chuyển 39 tỉ USD tài sản của Nga bị phong tỏa cho Ukraine vay
Bà von der Leyen đã đưa ra thông báo này tại cuộc họp báo chung ở Kiev với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Khoản vay 39 tỉ USD (35 tỉ euro) này là một phần trong gói cho vay trị giá 50 tỉ USD dành cho Ukraine được lấy từ tài sản bị phong tỏa của Nga, đã được thống nhất tại cuộc họp G7 vào tháng 6/2024.
Sau khi chiến tranh Nga-Ukraine bùng nổ, Liên minh châu Âu (EU) đã phong tỏa khoảng 235 tỉ USD tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga, chiếm phần lớn tài sản của Nga bị các nước trên thế giới phong tỏa. Khoảng 90% số tiền này được giữ trong hệ thống Thanh toán bù trừ ngân hàng châu Âu (Euroclear) tư nhân ở Bỉ. Ủy ban Châu Âu, cơ quan điều hành của EU, đã phê duyệt cho Ukraine khoản vay 39 tỉ USD lấy từ số tài sản bị phong tỏa của Nga, nhưng kế hoạch này vẫn cần sự chấp thuận của đa số các quốc gia thành viên EU.
Trước chuyến thăm Ukraine vào thứ Sáu (20/9), hôm 19/9, bà von der Leyen đã tuyên bố tại Brussels rằng EU có kế hoạch cung cấp khoảng 180 triệu USD vốn đầu tư năng lượng cho Ukraine, trong đó khoảng 111 triệu USD sẽ được lấy từ các tài sản bị phong tỏa của Nga.
Khoản tiền tài trợ cho Ukraine này được đưa ra khi một bản báo cáo mới cho thấy gần 2/3 lưới điện của Ukraine đã bị phá hủy bởi các cuộc tấn công của quân đội Nga. Hôm 20/9 ông Zelensky cho biết Ukraine đang rất cần tiền vì quân đội Nga "không ngày nào ngừng các cuộc tấn công khủng bố vào các nhà máy điện của chúng tôi và các cơ sở hạ tầng xã hội quan trọng khác".
Zelensky cũng cho biết ông dự định trình bày kế hoạch chiến thắng của mình với Tổng thống Mỹ Joe Biden khi hai người gặp nhau bên lề kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York vào tuần tới. Zelensky cho biết ông hy vọng Tổng thống Biden sẽ ủng hộ kế hoạch này. Ông Zelensky cũng cho biết kế hoạch này nhằm mục đích để các đối tác của Ukraine đưa ra quyết định nhanh chóng.
Tổng thống Ukraine cũng cho biết hầu hết các quyết định trong kế hoạch này đặc biệt phụ thuộc vào ông Biden cũng như "thiện chí và sự ủng hộ của Mỹ". Nhà Trắng hôm 19/9 đưa tin rằng Tổng thống Joe Biden và Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ lần lượt có các cuộc gặp riêng ông Zelensky vào ngày 26/9.
Trong tuần vừa qua, Nga đã liên tục tấn công hệ thống năng lượng của Ukraine ở tỉnh Sumy, khiến nguồn cung cấp điện ở một số khu vực bị cắt. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) hôm 19/9 cảnh báo rằng nguồn cung cấp điện của Ukraine có thể bị “gián đoạn nghiêm trọng” trong mùa đông này.
Tại Washington, Reuters hôm 19/9 đưa tin rằng các lãnh đạo Quốc hội Mỹ và chính quyền Biden đang tiến gần đến một thỏa thuận nhằm tìm cách gia hạn viện trợ quân sự 6 tỉ USD cho Ukraine thêm một năm. Khoản viện trợ đó sẽ hết hạn trong tháng 9 này.
Tờ New York Times ngày 20/9 đưa tin cho rằng khoản vay 35 tỉ euro được EU công bố lần này tương đương khoảng 39 tỉ USD, thấp hơn mức 50 tỉ USD mà các nhà lãnh đạo Nhóm G7 đã đồng ý hồi tháng 6. Ban đầu, Mỹ dự định cung cấp khoản vay từ 20 tỉ USD đến 25 tỉ USD, nhưng điều kiện là EU sẽ gia hạn thời gian xem xét và cập nhật tần suất trừng phạt đối với Nga lên 3 năm để đảm bảo tài sản của Nga có thể bị phong tỏa lâu hơn, từ đó bảo vệ không có sự thay đổi trong lệnh trừng phạt của EU đối với Nga.
Những thay đổi đối với thời hạn này cần phải được tất cả các nước thành viên EU chấp thuận, điều mà Hungary luôn phản đối. Để phá vỡ bế tắc, các quan chức EU cuối cùng đã quyết định cung cấp các khoản vay nhỏ hơn cho Ukraine mà không có sự tham gia của Mỹ, và von der Leyen cho biết bà "hoàn toàn tin tưởng" rằng Mỹ và các nước khác cuối cùng cũng sẽ cung cấp tiền vốn.
Hiện tại, các quốc gia thành viên EU và Nghị viện châu Âu vẫn cần bỏ phiếu về khoản vay được bà von der Leyen công bố vào ngày 20/9. Nếu đề xuất nhận được số phiếu cần thiết, Brussels có kế hoạch giải ngân tiền cho Ukraine vào cuối năm nay.
Nga phê phán EU đánh mất sự độc lập
Đáng chú ý, Tổng thống Zelensky tuyên bố trong cuộc họp báo chung với bà von der Leyen hôm 20/9 rằng Ukraine sẽ sử dụng nguồn vốn này “cho năng lượng, phòng không và để mua sắm vũ khí”. Trong khi đó bà von der Leyen nhấn mạnh EU sẽ giúp Ukraine duy trì nguồn cung điện mùa đông khi cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này bị hư hại nghiêm trọng.
Bà Maria Zakharova, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga đã chỉ trích EU sử dụng số tiền thu được từ tài sản bị phong tỏa của Nga để cung cấp vũ khí cho Ukraine.
"Chúng tôi đã nói nhiều lần rằng EU đã mất toàn bộ sự độc lập. Họ mù quáng làm theo (Mỹ)... đây là một đường lối làm leo thang căng thẳng với Nga", bà Zakharova cho hay.
Bà Zakharova đã nói như trên trong cuộc họp báo tổ chức bên lề Diễn đàn Phụ nữ Á-Âu đang diễn ra tại Saint Peterburg.
Theo Thepaper, Zaobao, Sputnik
