|
|
| Ông Rodrigo Duterte |
Ông Duterte, 71 tuổi, đã giữ chức thị trưởng Davao trong nhiều năm. Theo truyền thông Philippines, ông thường đưa ra những phát biểu hung hãn với những từ ngữ thô tục, và trọng tâm của chiến dịch vận động tranh cử của ông xoay quanh vấn đề bảo vệ an ninh trật tự xã hội và chống tham nhũng, trong đó có lời hô hào cho việc giết chết những phần tử tội phạm mà không thông qua thủ tục pháp lý.
Các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy ông dẫn đầu khá xa các đối thủ, trong đó có Thượng nghị sĩ Grace Poe và Bộ trưởng Nội vụ Manuel Roxas, là người có được sự hậu thuẫn của Tổng thống Aquino.
Những tuyên bố hung hãn của ông Duterte cộng với thói quen khoe khoang, thậm chí về khả năng tính dục, đã làm cho nhiều người so sánh ông với ông Donald Trump -- người sẽ được đảng Cộng hoà ở Mỹ chọn làm ứng cử viên tổng thống vào tháng 11 tới.
Tuy nhiên, việc ông tuyên bố nhất định thực hiện chương trình nghị sự của mình, cho dù phải giải tán quốc hội, làm cho nhiều người nhớ tới ông Ferdinand Marcos, cố lãnh tụ độc tài của Philippines. Ông Duterte theo báo chí Philippines, đang làm đảo lộn ván cờ chính trị tại nước này.
Bởi vì cách đây ba tháng ông Duterte vẫn còn là một nhân vật không có tiếng tăm. Nếu như trước đây ông chỉ nhận được 33% ý định bỏ phiếu cho ông, thì theo một thăm dò mới nhất, ông dẫn trước bà nghị sĩ Grace Poe, được cho là người nghiêm túc và có tư cách đến 11 điểm. Theo một số báo chí, ông Duterte, luật gia 71 tuổi có một vợ, bốn con và có hai tình nhân. Ông ghi điểm và giành được sự ủng hộ rộng rãi từ nhiều tháng nay nhờ không ngừng lên tiếng tố cáo «thái độ khinh miệt» người dân của những «phe phái» và những gia đình «cầm quyền» giàu có, thế lực tại Philippines từ nhiều thập niên nay.
Giống Donald Trump, là vì ông Duterte cũng có những lời lẽ, ngôn từ quá đáng, không mấy lịch sự trong suốt quá trình vận động tranh cử, cam kết «quét sạch» các tên tội phạm, trộm cắp khỏi đất nước, tuyên bố sẵn sàng tử hình những đứa con nào của ông có dính dáng đến ma túy, thậm chí không ngần ngại báng bổ cả giáo hoàng...
Sở dĩ ông Duterte thu hút được cảm tình của đông đảo người dân đó là do những đời chính phủ trước đã không giải tỏa được mối bất an về tình trạng tội phạm và bất công. Dưới thời tổng thống Aquino III, tuy kinh tế có khá hơn, nhưng những người dân thuộc tầng lớp thấp trong xã hội lại không được hưởng thụ những thành quả kinh tế đó. Nắm bắt được yếu tố tâm lý này, ông Duterte đã có những dấu ấn khác biệt so với các ứng viên khác.
Tuy nhiên cho dù ông Duerte hay ai đắc cử, hàng loạt những vấn đề gai góc chờ đợi tân tổng thống. Trước hết là mối quan hệ căng thẳng với Trung Quốc do các tranh chấp lãnh hải trên Biển Đông. Những căng thẳng đó không chỉ là mới đây, mà đã có từ những năm 1980, nhưng đã thật sự trở nên tồi tệ hơn kể từ năm 2012, sau khi Trung Quốc chiếm lấy bãi đá ngầm Scarborough, vùng đánh bắt truyền thống của người Philippines và bắt đầu các công trình cải tạo. Manila nhiều lần lên tiếng chỉ trích các hành động được cho là «gây hấn» của Trung Quốc và thậm chí đi đến việc kiện Bắc Kinh ra trước Tòa án Trọng tài Thường trực La Haye, mà phán quyết sẽ được đưa ra trong thời gian sắp tới đây.
Tiếp đến là hồ sơ những người Hồi giáo đòi ly khai. Họ chính là hậu duệ của các thương nhân Ả rập, khai sáng vùng Bangsamoro, ở đảo Mindanao, phía nam Philippines, từ thế kỷ XIV. Gần đây, chính quyền ông Aquino III đã đạt được một thỏa thuận với Mặt trận Giải phóng Quốc gia Hồi giáo để chấm dứt cuộc chiến tranh du kích kéo dài từ gần nửa thế kỷ nay, cướp đi sinh mạng của hơn 150.000 người. Theo thỏa thuận, chính phủ cam kết trao quyền tự trị cho khu vực, bao gồm cả Nghị viện và cảnh sát. Nhưng đạo luật đã bị chận lại ở Nghị viện Manila từ nhiều tháng nay.
Cuối cùng là vấn đề xóa nạn nghèo đói. Philippines là một trong những quốc gia châu Á có tỷ lệ bất bình đẳng cao nhất. Tỷ lệ tăng trưởng tuy khá cao (5,8% trong năm 2015), nhưng 5% dân số sống dưới ngưỡng nghèo đói, 15% chỉ vừa đủ mau nhu yếu phẩm và trong khi gạo là nguồn thực phẩm chính thì mức giá vẫn tăng đều. Ông Aquino đã không xóa bỏ được tình trạng này.
Trong khi đó, tỷ lệ lao động tạm bợ và thất nghiệp vẫn cao ở giới trẻ (khoảng 25%). Nền kinh tế Philippines vẫn sống dựa vào nguồn ngoại tệ gửi từ lực lượng lao động xuất khẩu khắp toàn cầu. Đó là còn chưa kể đến đảo quốc này luôn phải đối phó với các thiên tai.