|
| Quân đội Mỹ triển khai ở sân bay Kabul ngăn cản những người Afghanistan tràn vào đường băng, bảo vệ việc triệt thoái kiều dân và những người đã làm việc cho Mỹ (Ảnh: AP) |
Taliban yêu cầu Mỹ rút hết quân trước ngày 11/9
Theo trang tin Dwnews ngày 18/7, Đại diện Taliban Suhail Shaheen ngày 17/8 khi trả lời phỏng vấn đài Sky News của Anh đã yêu cầu quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan trước ngày 11/9 và nói Taliban không có ý định tấn công quân đội Mỹ. Ông ta cũng nói Taliban sẽ không cho phép các tổ chức khủng bố như Al Qaeda hoạt động ở Afghanistan.
Shaheen nói: "Trước đó Mỹ đã thông báo rằng họ sẽ rút quân trước ngày 11/9. Vì vậy, họ nên rút hết quân. Chúng tôi không có ý định tấn công họ. Chúng tôi trước đây cũng đã không tấn công họ”. Ông cũng nói Taliban không cho phép Al Qaeda và các tổ chức khủng bố khác hoạt động tại Afghanistan: "Chính sách của chúng tôi là không cho phép bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào sử dụng lãnh thổ của Afghanistan".
Shaheen cũng nói, các quốc gia khác "có nghĩa vụ" giúp Afghanistan tái thiết. Ông nói: "Thủ tướng Anh và các nhà lãnh đạo trên thế giới phải tôn trọng ý nguyện của người dân Afghanistan ... giúp người dân Afghanistan xây dựng lại đất nước và bảo vệ sự thịnh vượng và phát triển kinh tế của người dân Afghanistan. Tôi cho rằng đây là trách nhiệm của họ, bởi vì họ đã 20 năm đứng ở hậu trường phá hủy Afghanistan, vì vậy bây giờ trách nhiệm đạo đức của họ là xây dựng lại Afghanistan và giúp mọi người bắt đầu một cuộc sống mới khi Afghanistan mở ra một chương mới”.
 |
Các quan chức Taliban tổ chức họp báo tại Kabul ngày 17/8 (Ảnh: AP). |
Khi được hỏi liệu Taliban có nhận được hỗ trợ tài chính từ Pakistan, Trung Quốc và Nga hay không. Shaheen phủ nhận, nhưng chỉ ra rằng Taliban có "quan hệ tốt đẹp" với các nước này. Phóng viên hỏi tiếp Taliban đã nhận được sự hỗ trợ nào từ Nga, Trung Quốc và Pakistan. Shaheen trả lời: "Chúng tôi đã nhận được sự ủng hộ chính trị. Các đại diện của Taliban đã đến thăm Trung Quốc và Nga. Taliban là lực lượng chính trị và quân sự ở Afghanistan. Đây là một thực tế, và họ ủng hộ điều đó".
Ngoại trưởng Nga tuyên bố không vội công nhận Taliban
Cũng theo Dwnews, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov ngày 17/8 tuyên bố sẽ Moscow không vội công nhận chế độ Taliban. Ông nói Nga, giống như các nước khác, không vội công nhận Taliban là một chế độ hợp pháp. "Tôi hôm qua đã nói chuyện với Ủy viên Quốc vụ kiêm Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị. Lập trường của chúng tôi giống nhau".
 |
Ngoại trưởng Nga Lavrov: Nga sẽ không vội công nhận Taliban (Ảnh: AP). |
Ông Lavrov có một thái độ tích cực đối với tương lai của Afghanistan, đề cập đến việc Taliban gửi đi một thông điệp khiến mọi người yên tâm. "Họ nói muốn thành lập một chính phủ với các lực lượng chính trị khác. Họ cũng nói sẵn sàng xúc tiến các trình tự nhất định, bao gồm giáo dục, giáo dục trẻ em gái, và vận hành tổng thể cơ cấu nhà nước chứ không cản trở các quan chức làm việc dưới sự lãnh đạo của cựu Tổng thống Ashraf Ghani quay lại”.
Phó Tổng thống Afghanistan kêu gọi tiếp tục kháng chiến chống Taliban
Theo trang tin Hồng Kông Đông Phương ngày 18/8, sau khi Taliban tiến vào Kabultđb hôm Chủ nhật (15/8), chính phủ Afghanistan đã sụp đổ, bản thân Tổng thống Ashraf Ghani đã bỏ trốn ra nước ngoài, nhưng Phó Tổng thống thứ nhất, ông Amrullah Saleh hôm 17/8 đã lên tiếng đe dọa, nói ông hiện vẫn ở trong nước, ông là người thay thế Tổng thống hợp pháp và đang tìm kiếm sự ủng hộ của các nhà lãnh đạo từ mọi phía.
Ông Amrullah Saleh đã đăng trên mạng xã hội hôm thứ Ba: “Theo Hiến pháp Afghanistan, trong trường hợp Tổng thống vắng mặt, bỏ trốn hoặc qua đời, Phó tổng thống thứ nhất sẽ trở thành người thay thế Tổng thống”. Ông nhấn mạnh rằng ông vẫn ở trong “ đất nước của chúng ta”, là “Quyền Tổng thống hợp pháp” và đang tiếp xúc với các nhà lãnh đạo của tất cả các bên để tìm kiếm sự hỗ trợ và đạt được sự đồng thuận.
 |
Phó Tổng thống Afghanistan Amrullah Saleh (phải) gặp Ahmad ở Thung lũng Panjshir bàn tiến hành kháng chiến (Ảnh: Đông Phương). |
Có tin, sau khi Kabul thất thủ, ông Saleh đã rút lui về thành trì cuối cùng còn sót lại trên đất nước là Thung lũng Panjshir, ẩn mình trong dãy núi Hindu Kush ở phía đông bắc Kabul. Saleh nhấn mạnh ông sẽ "không bao giờ đầu hàng" và đăng trên mạng xã hội vào Chủ nhật, tuyên bố rằng "Tôi sẽ không để hàng triệu người đã nghe lời tôi thất vọng. Tôi sẽ không bao giờ đội trời chung với Taliban và sẽ mãi mãi không đứng chung với nhau”.
Hôm thứ Hai (16/8), một bức ảnh về cuộc gặp gỡ của Saleh với Ahmad, con trai của Ahmad Shah Massoud một chiến binh nổi tiếng chống Taliban tại Thung lũng Panjshir đã xuất hiện trên mạng xã hội. Tin cho biết, Saleh và Ahmed đang chỉ huy một lực lượng dân quân với mục tiêu thành lập một đạo quân du kích để chống lại Taliban.
Hôm thứ Ba (17/8), Saleh cũng đăng một bài kêu gọi các tổ chức chống Taliban hãy tham gia "cuộc kháng chiến". Ông nói hiện nay đừng mất công tranh luận về vấn đề Afghanistan hay quyết định của Tổng thống Mỹ Biden. “Không giống như Mỹ hay NATO, chúng tôi không bị mất tinh thần và nhìn thấy những cơ hội to lớn ở phía trước".
Tổng thống Afghanistan tương lai của Taliban trở về nước
Theo Đông Phương, Taliban hôm thứ Ba (17/1) đã đăng trên trang mạng xã hội rằng thủ lĩnh chính trị của tổ chức là Mullah Abdul Ghani Baradar, đã dẫn các quan chức trở về nước và đến Kandahar, căn cứ địa của Taliban.
 |
Phó thủ lĩnh Taliban gặp Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Thiên Tân hôm 28/7 (Ảnh: BNGTQ). |
Barada là một trong những người đồng sáng lập Taliban. Ông ta hiện đang lãnh đạo cơ quan chính trị của Taliban và cũng là thành viên của nhóm đàm phán Taliban có trụ sở tại Doha, thủ đô của Qatar. Giới quan sát quốc tế dự kiến, Baradar sẽ là Tổng thống mới của Afghanistan. Phái đoàn Taliban hiện đang đàm phán về lệnh ngừng bắn tại địa phương.
Barada sinh năm 1968 tại tỉnh Uruzgan, miền trung Afghanistan và là cấp phó của cố thủ lĩnh Taliban Mullah Omar. Sau khi Liên Xô rút khỏi Afghanistan, Afghanistan nhanh chóng rơi vào cuộc nội chiến, hỗn loạn và tham nhũng, trong bối cảnh đó, Barada và Omar đã thành lập Taliban vào đầu những năm 1990.
Barada bị Cục Tình báo Quốc gia Pakistan và Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) bắt giữ tại Karachi, Pakistan vào năm 2010. Để tìm kiếm các cuộc đàm phán với Taliban, Khalilzad, Đại diện đặc biệt của Mỹ về các vấn đề hòa giải tại Afghanistan, đã yêu cầu Pakistan trả tự do cho Barada vào năm 2018. Sau khi được trả tự do, Barada tới Doha và bắt đầu các cuộc đàm phán hòa bình với Mỹ và chính phủ Afghanistan. Mỹ cuối cùng đã đồng ý rút quân khỏi Afghanistan. Barada đã dẫn đầu đoàn Taliban đến Thiên Tân vào tháng trước và gặp gỡ Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị hôm 28/7.
Taliban bao vây sân bay Kabul và xả súng vào những người tìm cách bỏ trốn
Cũng theo Đông Phương ngày 18/8, sau khi Taliban chiếm thủ đô Kabul của Afghanistan, một số lượng lớn dân thường đã đổ xô đến sân bay hy vọng lên được các chuyến bay sơ tán người nước ngoài rời khỏi đất nước. Một phóng viên ở Kabul đã trực tiếp nhìn thấy các tay súng Taliban đã thiết lập nhiều trạm kiểm soát trong thành phố và canh gác nghiêm ngặt mọi lối ra vào sân bay Kabul. Hàng nghìn dân thường muốn vào sân bay, có người không ngần ngại trèo tường vào bên trong, Taliban xả súng cảnh cáo bừa bãi về phía đám đông, có thông tin nói có người bị thương.
Video quân Taliban bao vây sân bay Kabul, ngăn cản dân chúng tràn vào bên trong (video: Đông Phương). |
Một phóng viên Mỹ đã viết trên Twitter rằng lính Taliban đã nổ súng trên đường dẫn vào sân bay, dùng roi, gậy và vật sắc nhọn để ngăn hàng nghìn người đổ vào sân bay. Ít nhất có 6 người bị thương. Một phụ nữ được nhìn thấy nằm trên bên đường với máu me bê bết trên đầu. Một đứa trẻ máu chảy đầy mặt...
Cựu chỉ huy Thủy quân lục chiến Hoàng gia Anh Paul Farthing tiết lộ với truyền thông Anh rằng lực lượng Anh và Mỹ đã từ chối cho phép vợ ông và một nữ nhân viên đang mang thai vào sân bay. Một phụ nữ Afghanistan tên Aisha Ahmad cho biết nghe tin đồn người Mỹ cho những người khác lên chuyến bay sơ tán. Cô ra sân bay tìm hiểu, thấy những người được vào đường băng không cần giấy tờ; tin rằng tin đồn là sự thật, hàng nghìn người đã chờ sẵn bên ngoài sân bay.
Ahmad nói các lính Taliban bên ngoài sân bay tìm cách giải tán đám đông, gây nên cảnh mọi người dẫm lên nhau, có lúc cô không thể thở được, nghĩ rằng mình sẽ chết. Cô nói rằng mọi người cho rằng họ có thể lên máy bay của Đức, nhưng rốt cuộc chuyến bay chỉ chở công dân Đức. Cô mô tả Kabul như một thành phố chết sau khi thất thủ. Các cửa hàng đóng cửa vì lo sợ về tình hình an ninh xấu đi. Cô cho rằng thái độ của Taliban có thể mềm xuống trong vài tháng trước khi trở lại trạng thái ban đầu.
 |
Lính Taliban nhằm bắn một người dân leo tường vào sân bay (Ảnh: Đông Phương). |
Một chỉ huy Taliban nói với truyền thông Anh rằng họ sẽ cho phép những người đủ điều kiện rời khỏi đất nước qua trạm kiểm soát đến sân bay, nhưng những người không có giấy tờ hỗ trợ không nên đến và sẽ chỉ gây nên rắc rối.
EU họp khẩn cấp về tình hình Afghanistan
Đông Phương ngày 18/8 đưa tin, Ngoại trưởng của các nước thành viên EU hôm 17/8 đã họp khẩn cấp trực tuyến để thảo luận về tình hình ở Afghanistan. Đại diện cấp cao về Chính sách Đối ngoại và An ninh của EU Borelli đã nêu quan điểm của EU sau cuộc họp, nêu rõ rằng EU sẽ chỉ hợp tác nếu Taliban tôn trọng các quyền cơ bản của con người, bao gồm cả quyền của phụ nữ và không còn che chở cho những kẻ khủng bố. Ông cũng chỉ ra EU không có kế hoạch công nhận chế độ Taliban ngay lập tức, nhưng vì Taliban đã giành chiến thắng trong cuộc chiến nên sẽ đối thoại và tiếp xúc với họ.
Ông Borelli mô tả việc Taliban chiếm Kabul là sự kiện địa chính trị quan trọng nhất kể từ khi Nga sáp nhập Crimea. Nó sẽ ảnh hưởng đến sự cân bằng địa chính trị của thế giới. EU sẽ hợp tác chặt chẽ với các nước có quan hệ tốt với Taliban như Trung Quốc, Nga, Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran. Tuy nhiên, ưu tiên hàng đầu hiện nay là hỗ trợ sơ tán các nhà ngoại giao EU và những người Afghanistan đang làm việc cho EU khỏi Kabul. Ước tính có khoảng 400 người địa phương và gia đình của họ sẽ được di tản. Tây Ban Nha bày tỏ sẽ tiếp nhận họ đầu tiên, sau đó sẽ sắp xếp họ tới các nước châu Âu khác.
 |
Hình ảnh 640 người Afghanistan chen chúc trong chiếc C-17 chạy khỏi Kabul đang gây chấn động dư luận mấy ngày qua (Ảnh: Dwnews). |
Ngoài ra, Bộ Nội vụ Anh thông báo sẽ tiếp nhận 5.000 người Afghanistan đã thoát khỏi ách thống trị của Taliban, và trong năm đầu tiên sẽ ưu tiên sắp xếp cho phụ nữ, trẻ em gái, tín đồ tôn giáo và các dân tộc thiểu số khác. Trước đó, Vương quốc Anh tuyên bố sẽ tái định cư cho 5.000 người Afghanistan từng làm việc cho chính phủ Anh. Bộ trưởng Nội vụ Priti Sushil Patel cho biết, mục tiêu dài hạn của kế hoạch là giúp đỡ 20.000 người Afghanistan tái định cư.
Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ tới thị sát sân bay Kabul
Theo Đông Phương, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ, tướng Kenneth McKenzie hôm thứ Ba (17/8) đã tới thị sát sân bay Kabul, thủ đô Afghanistan để kiểm tra việc sơ tán quân đội Mỹ. Ông mô tả chiến dịch này có hiệu quả và quân đội Mỹ đang đẩy nhanh tiến độ rút quân. McKenzie tiết lộ rằng ông đã gặp các đại diện của Taliban tại Doha, Qatar vào Chủ nhật (15/8) và cảnh báo họ không được tấn công sân bay Kabul, nếu không quân đội Mỹ sẽ phản công mạnh mẽ.
 |
Tướng McKenzie, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ đến sân bay Kabul thị sát kiểm tra chiến dịch di tản kiều dân Mỹ và những người Afghanistan cộng tác với Mỹ (Ảnh: Đông Phương). |
McZiken đã gặp gỡ các chỉ huy quân đội Mỹ chịu trách nhiệm hỗ trợ sơ tán kiều dân và đánh giá các biện pháp phòng vệ. Ông nói chiến dịch của quân đội Mỹ là hiệu quả, đảm bảo di chuyển an toàn các công dân và nhà ngoại giao Mỹ đã sơ tán. Trước đó, một số lượng lớn người Afghanistan mong muốn rời khỏi đất nước đã xông vào đường băng và từng cản trở các chuyến bay sơ tán. MacKenzie nói sân bay đã nối lại hoạt động của các chuyến bay dân dụng. Các nhân viên kiểm soát trên không và dưới mặt đất của quân đội Mỹ tại sân bay đã đẩy nhanh tiến độ để đảm bảo quân tiếp viện đến sân bay thuận lợi và việc và di tản kiều dân diễn ra suôn sẻ.
McKenzie cũng nói rằng ông đã cảnh cáo Taliban không được tấn công sân bay Kabul, nếu việc sơ tán bị cản trở, quân đội Mỹ sẽ phản công với lực lượng áp đảo, đồng thời nhấn mạnh rằng việc bảo vệ thường dân và đối tác là ưu tiên hàng đầu của quân đội Mỹ và sẽ áp dụng những hành động cần thiết để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho việc sơ tán.
