Mặc dù điều này nghe có vẻ hợp lý, nhưng quân đội Syria chưa có đủ nguồn lực cho một chiến dịch đánh vào trung tâm của lực lượng Hồi giáo cực đoan thánh chiến.
Hơn nữa, Liên minh lực lượng Hồi giáo cực đoan chiến dịch Lá chắn Euphrates do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn và IS vẫn đang đe dọa thành phố Aleppo từ phía đông. Các cụm binh lực thánh chiến của Jaish al-Fateh đe dọa thành phố Aleppo từ hướng tây và hướng nam.
Tình huống cho thấy, quân đội Syria buộc phải tấn công từ thành phố Aleppo (hình 1). Nhưng các hướng tấn công chắc chắn phải có những tính toán chi tiết về chiến lược, các nhân tố tôn giáo và công tác hậu cần, kỹ thuật.
Chiến trường then chốt nam Aleppo
Quân đội Syria sẽ tiến hành tấn công phá vỡ cuộc phong tỏa của phiến quân thánh chiến tại hai thị trấn Al-Fu'ah và Kafarya.
Sau khi hệ thống phòng ngự của chiến trường tỉnh Idlib sụp đổ vào tháng 3.2015, hai thị trấn người Shia là Al-Fu'ah và Kafarya đã bị bao vây hoàn toàn bởi liên minh Hồi giáo cực đoan Jaish al-Fateh.
Hiện nay chính quyền Syria chỉ có thể tiếp vận cho các thị trấn từ trên không. Một số người bị thương và người già, trẻ em được sơ tán sau thỏa thuận với các chiến binh Hồi giáo, tình hình nhân đạo trong các thị trấn này vẫn rất nghiêm trọng.
Dễ dàng tưởng tượng được điều gì sẽ xảy ra khi nhóm chiến binh Hồi giáo cực đoan tấn công phá vỡ hệ thống phòng thủ 2 thị trấn này. Chỉ cần nhìn vào các cảnh quay vụ đốt xe buýt nhân đạo 2 tuần trước đây, đó là cảnh báo của một vụ thảm sát toàn diện.
Những tên tội phạm đã tấn công xe buýt, đe dọa sẽ thiêu sống và giết tất cả những người cố gắng thoát khỏi vòng vây.
Nhiều lực lượng quân tình nguyện người Shia, tham gia chiến đấu tại Syria đang chuẩn bị cho cuộc tấn công cuối cùng nhằm phá vỡ vòng vây các thị trấn và chấm dứt những khổ đau của người dân trong thị trấn bị bao vây.
Quân đội Syria và lực lượng quân tình nguyện người Shia đã từng tiến hành một chiến dịch tương tự phía nam Aleppo cuối năm 2015.
Cuộc tấn công đã nhanh chóng đánh sập tuyến phòng thủ của chiến binh Hồi giáo, quân đội Syria đã giành được các thị trấn Al-Hader và Al-Eis, kiểm soát hỏa lực trên đường cao tốc chiến lược M5.
Rất tiếc sau nhiều trận phản công, lực lượng Hồi giáo cực đoan chiếm lại được cao điểm và thị trấn Al-Eis cùng với một diện tích rất lớn trên vùng đồng bằng Qinnasrin (hình 2).
Chiến dịch quân sự trong khu vực các quận phía đông Aleppo kết thúc, các lực lượng quân tình nguyện người Shia, lực lượng Hezbollah Lebanon bắt đầu chuẩn bị cho cuộc tấn công quy mô lớn nhằm phá vỡ vòng vây hai thị trấn Al-Fu'ah và Kafarya.
Theo kế hoạch này, hướng tấn công chính sẽ từ Al-Hadher về phía thị trấn Al-Eis, phát triển tấn công tiếp theo về hướng tây phía Kafr Halab.
Tất cả những ngôi làng nêu trên đều nằm trên sườn núi, có khả năng kiểm soát các khu vực xung quanh, có ý nghĩa rất quan trọng cho một cuộc tấn công quy mô lớn như vậy. Hơn nữa, để có một hành lang tấn công rộng, vùng phía bắc đồng bằng Qinnasrin cũng phải được giải phóng khỏi các nhóm chiến binh thánh chiến.
Một cụm binh lực thứ 2 của quân đội Syria và lực lượng đồng minh sẽ tập trung tấn công theo hướng phía nam: cuộc tiến công hướng tới cao điểm Tell Bajir và Huwayr al-Eis.
Từ đây, quân đội Syria và lực lượng quân tình nguyện người Shia có thể tấn công về phía tây hướng Sheikh Ahmad, tạo bàn đạp cho cuộc tấn công phá vỡ vòng vây hai thị trấn then chốt người Shia từ hướng tây (hình 3).
Trong điều kiện quân đội Syria kiểm soát được vùng đất cao ở Kafr Halab và đường cao tốc M5, giai đoạn tiếp theo của chiến dịch sẽ là cuộc tấn công phá vỡ vòng vây phong tỏa hai thị trấn và tổ chức một hành lang an ninh rộng, hoạt động như một tuyến đường tiếp vận cho chiến trường (hình 4).
Tất cả các làng thị trấn và thành phố (ngoại trừ thành phố Idlib) trực tiếp nằm cận kề bên cạnh hai thị trấn Al-Fu'ah và Kafarya cần phải được giải phóng đồng thời để đảm bảo không bị lực lượng chiến binh thánh chiến tấn công hỏa lực ngăn chặn các trận tiến công phá vỡ vòng vây.
Việc hình thành khu vực an ninh xung quanh hai thị trấn người Shia sẽ là địa bàn tập kết và triển khai binh lực cho cuộc tấn công giải quyết chiến trường tỉnh Idlib (hình 5).
Trên phương diện chiến dịch chiến thuật, cuộc tấn công này có thể có hiệu quả trên bản đồ, những có nhiều yếu tố có thể cản trở, thậm chí làm thất bại cuộc tấn công này.
Yếu tố thứ nhất: hầu hết các lực lượng tham gia chọc thủng cuộc bao vây là lực lượng dân quân Shia. Đây là nhân tố kích thích biển cá mập khát máu của lực lượng cực đoan Al Qaeda.
Nguy cơ từ một cuộc chiến xung đột tư tưởng tôn giáo sẽ gây ra số lượng thương vong rất lớn. Các lực lượng quân tình nguyện người Shia tiến vào khu trung tâm nổi loạn sẽ dẫn đến một tình huống xấu hơn. Tất cả các nhóm chiến binh thánh chiến sẽ đổ về Idlib, thậm chí ồ ạt tấn công vào hai thị trấn đang bị bao vây trước khi quân đội Syria và lực lượng quân tình nguyện người Shia phá vỡ vòng vây, nguy cơ này sẽ dẫn đến một cuộc thảm sát không thể ngăn chặn.
Ưu điểm duy nhất của kế hoạch này là nếu phá vỡ được vòng vây, quân đội Syria và quân tình nguyện sẽ tiến đến sát thành phố Idlib, pháo đài then chốt của Al Qaeda, đe dọa sự sụp đổ của hệ thống các tổ chức khủng bố Al Qaeda trên toàn đất nước Syria.
Những tính toán trên cho thấy, kế hoạch tấn công giải phóng hai thị trấn Al-Fu'ah và Kafarya có tính khả thi cao nhất, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Đặc biệt quan trọng là nguy cơ một vụ thảm sát người Shia. Điều đó buộc quân đội Syria phải mở hướng tấn công phân tán lực lượng địch và đảm bảo giành chiến thắng.
Yếu tố thứ hai: Tuyến đường tiếp vận
Một trong những điểm yếu của chiến trường Aleppo là tuyến đường tiếp vận dễ bị tổn thương (hình 6). Trong những năm qua, lực lượng Hồi giáo cực đoan và IS nhiều lần tấn công cắt đứt đường tiếp vận từ Damascus đến thành phố Aleppo.
Một thời gian ngắn sau khi quân đội Syria bao vây các quận phía đông Aleppo, các chiến binh thánh chiến lại tiến hành cuộc tấn công nhằm cắt đứt đường tiếp vận đến thành phố Aleppo một lần nữa. Hướng Nam của thị trấn Khanaser chủ yếu là vùng sa mạc, đây không phải vùng mà lực lượng Hồi giáo cực đoan thánh chiến muốn đánh chiếm do khó phòng ngự và thuận lợi cho các hoạt động của không quân.
Nhiều khả năng các cuộc tấn công của phiến quân nhằm cắt đứt đường tiếp vận đến Aleppo sẽ đánh vào khu vực Viện nghiên cứu quân sự và thị trấn Khanaser, khu vực khá thuận lợi cho các cuộc tấn công kiểu du kích với các phương tiện đánh bom tự sát.
Những cuộc tấn công cần triển khai ngay lập tức
Để ngăn chặn các cuộc tấn công đe dọa thành phố Aleppo trong tương lai, quân đội Syria và lực lượng quân tình nguyện trước mắt cần tạo ra một vùng giải phóng, được coi như vùng đệm an ninh dọc theo đường tiếp vận.
Giải pháp tấn công này có thể ngăn chăn cả lực lượng chiến binh thánh chiến và IS. Cuộc tấn công này có tính khả thi cao hơn, sử dụng binh lực không lớn do địa bàn sa mạc không có tính chiến lược cao, binh lực của phiến quân thánh chiến và IS tương đối mỏng.
Cuộc tấn công nên được tiến hành bằng hai mũi tấn công gọng kìm, đánh chiếm các khu dân cư Tell Azzan, Tell al-Daman, Nawwarah, trục đường Khanaser (hình 7).
Bằng cuộc tấn công này, quân đội Syria, đã có kinh nghiệm trong việc tiến hành chiến dịch bao vây, sẽ dễ dàng tiêu diệt hoặc buộc các nhóm chiến binh địa phương phải chấp nhận một thỏa thuận đầu hàng và giao nộp vũ khí.
Thành công trong cuộc tiến công sẽ không chỉ loại bỏ các nguy cơ đe dọa các nhà máy quốc phòng Safirah và viện nghiên cứu quân sự, mà còn tạo ra các tuyến đường tiếp vận khác nhau đến thành phố Aleppo (hình 8).
Sau khi quân đội Syria và lực lượng quân tình nguyện giải phóng được khu vực này, sẽ hình thành bàn đạp tấn công mới nhằm giải phóng căn cứ không quân chiến lược Abu al-Dhuhur (hình 9).
Cuộc tấn công sẽ tạo ra một hình thái chiến trường mới, mở rộng vùng giải phóng, tăng cường các tuyến đường tiếp vận vào thành phố Aleppo, lúc này sẽ trở thành trung tâm chỉ huy, tổ chức các cuộc tấn công đánh vào Hama và Idlib từ hướng Đông (hình 10).
Kết luận
Phương án triển khai một cuộc tấn công đánh thẳng vào trung tâm tỉnh Idlib và tiến tới hai thị trấn then chốt người Shia hoàn toàn có thể diễn ra nhằm ngăn chặn nguy cơ thảm sát những người dân thường đang nằm trong vòng vây của lực lượng thánh chiến liên kết chặt chẽ với các nhóm khủng bố Al Qaeda Syria.
Cuộc tấn công này sẽ là bắt buộc, nhưng cần phải triển khai vùng đệm giải phóng vây lấn tỉnh Idlib để chia sẻ lực lượng phiến quân thánh chiến và đảm bảo an toàn cho thành phố Aleppo trước các cuộc tấn công khủng bố quy mô lớn nữa.
Phương án tấn công sẽ đạt được hiệu quả cao nếu quân đội Syria và các lực lượng quân tình nguyện duy trì được huyết mạch giao thông vào Aleppo, mở rộng vùng giải phóng nhằm vây lấn dồn ép các tổ chức thánh chiến tại Idlib và Hama, từ đó đột kích giải phóng hai thị trấn Al-Fu'ah và Kafarya.
Nguồn tin gần đây nhất cho biết, quân đội Syria đang chuẩn bị tấn công Deir Hafer, đánh vào lực lượng IS trong khu vực này. Cuộc tấn công nhằm phân tán một phần binh lực của IS, tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị chủ lực giải phóng Palmyra.
* Bài viết của Ian Grant, nhà phân tích quân sự độc lập Hà Lan, đăng tải trên trang Al- Masdar News.
NT
