Đại sứ Mỹ tại Nga đột ngột xin từ chức, vì sao?

Ngày 6/8, Đại sứ Mỹ tại Nga Jon Huntsman đã gửi thư cho Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức đề đạt yêu cầu xin từ chức. Trong thư, ông Jon Huntsman nói, mối quan hệ Nga - Mỹ hiện nay “đang ở vào thời kỳ khó khăn trong lịch sử” và “là đại sứ Mỹ tại Nga, tôi đã làm hết sức mình”. Jon Huntsman nói rằng trong nhiệm kỳ của ông, nhân viên đại sứ quán Mỹ ở Nga phải đối mặt với những khó khăn chưa từng có, như bị trục xuất, buộc phải rời đi và những trở ngại khác. Ông cũng bày tỏ cảm ơn tất cả các nhà ngoại giao đã cùng ông trải qua những khó khăn và thách thức.

Jon Huntsman cũng nói Mỹ phải tiếp tục đối sách của mình với Nga nhằm duy trì lợi ích của nước Mỹ và các đồng minh. Dù hai nước có nhiều mâu thuẫn không thể hóa giải, song vẫn có những lợi ích chung, như chống khủng bố và kiểm soát vũ khí. Ông cũng hy vọng hai nước có thể tăng cường trao đổi trong lĩnh vực nhân văn.

Jon Huntsman nói, việc từ chức của ông sẽ có hiệu lực vào ngày 3/10 tới đây, ông sẽ cho tổng thống Donald Trump đủ thời gian để lựa chọn người kế nhiệm và hoàn thành việc bàn giao. Jon Huntsman cho biết, sau khi từ chức, ông sẽ trở về Mỹ để “gánh vác lại trách nhiệm đối với gia đình”.

Jon Huntsman, năm nay 59 tuổi, là thống đốc bang Utah từ năm 2005 đến 2009 và từng là đại sứ Mỹ tại Trung Quốc từ năm 2009 đến 2011. Sau khi ông Trump trở thành Tổng thống và tuyên bố nhậm chức, ông Jon Huntsman được bổ nhiệm làm đại sứ Mỹ tại Nga.

Hãng thông tấn Tass của Nga dẫn lời quan chức Bộ Ngoại giao Nga nói  Jon Huntsman là một nhà ngoại giao “rất chuyên nghiệp”, nhưng “bị ảnh hưởng bởi môi trường chính trị trong nước Mỹ”, nên hai nước khó có thể cải thiện quan hệ song phương.

Vào ngày 6/8, Thông tấn xã Nga RIA Novosti dẫn lời ông Drobnitsky, nhà khoa học chính trị Nga chuyên gia về các vấn đề nước Mỹ nói rằng đây (việc ông Huntsman xin từ chức) không phải là một “thao tác khẩn cấp”, trước đây cũng đã xuất hiện các dấu hiệu khác nhau; có thể phân tích nguyên nhân việc ông Jon Huntsman từ chức từ hai mặt.  

Drobnitsky phân tích: trước hết, Huntsman từng là chủ tịch Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council) từ năm 2014 đến 2017, mà Hội đồng Đại Tây Dương lại bị Nga xếp vào loại tổ chức “không được hoan nghênh”, vì vậy lý do ông không được người Nga chào đón rất hiển nhiên.

Thứ hai, Drobnitsky nói: “Bản thân việc ông Jon Huntsman được bổ nhiệm (làm Đại sứ Mỹ tại Nga) đã được coi là cầu nối ngoại giao giữa Mỹ và Nga. Huntsman đã đạt được một số thành tích; nhưng rõ ràng ông Trump muốn nhiều hơn nữa. Đây là một thực tế mà ai cũng biết. Bây giờ, thời thế đã thay đổi, vị trí này cần người khác (thay thế)”.

Đồng thời, theo bản tin của CNN hôm 6/8, ông Jon Huntsman là Thống đốc bang Utah từ năm 2005 đến năm 2009. Có người suy đoán rằng việc từ chức của ông có liên quan đến việc ông ra tái tranh cử chức Thống đốc bang Utah vào năm 2020. Ngoài ra, CNN cũng tiết lộ rằng hai ông Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một cuộc trò chuyện vào tuần trước đã nói rằng Mỹ cần có một đại sứ mới tại Nga, nhưng hai người đã không đề cập đến tên của bất kỳ ứng cử viên tiềm năng nào cả.

Dư luận cho rằng, người kế nhiệm ông Jon Huntsman phải đối diện với một nhiệm vụ gian nan là thực hiện mục tiêu cải thiện quan hệ với Nga mà ông Donald Trump đề ra. Tình trạng quan hệ căng thẳng ngày càng gia tăng hiện nay giữa hai nước lớn này do một số vấn đề gây nên, trong đó có việc Nga sáp nhập Crimea và bị Mỹ cáo buộc “can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ” năm 2016.

Đáng chú ý, quyết định xin từ chức của đại sứ Mỹ tại Nga Jon Huntsman được đưa ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump cũng đang đối mặt với sự ra đi của bà Fiona Hill, quan chức hàng đầu về các vấn đề Nga tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ. Bà Hill thông báo sẽ từ chức trong tháng này, đồng nghĩa với việc Washington phải tìm kiếm và bổ nhiệm 2 quan chức hàng đầu về vấn đề Nga cùng lúc.

Ông Jon Huntsman còn được biết đến là một nhà ngoại giao đông con. Vợ chồng ông có cả thảy 7 người con, trong đó có 5 người do bà vợ sinh ra và 2 người con nuôi, một người Ấn Độ, một người Trung Quốc. Tháng 12/1999 ông nhận một bé gái bị bị bỏ rơi ở Dương Châu, Trung Quốc làm con nuôi và đặt tên là “Dương Lạc Ý” (tên tiếng Anh lag Gracie Mei). Sở dĩ ông nhận nuôi hai bé gái người Ấn Độ và Trung Quốc vì theo ông đây là hai quốc gia rất quan trọng và ông yêu thích nền văn hóa của hai quốc gia phương Đông này.