Cần mở rộng đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là đồ uống có đường
Chiều 27/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).
Bà Nguyễn Thị Kim Thúy, đoàn đại biểu Quốc hội Đà Nẵng góp ý kiến về đề xuất của Chính phủ liên quan việc bổ sung nước giải khát có đường theo tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào nhóm đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Theo bà Thúy, Luật cần mở rộng đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là đồ uống có đường nói chung, thay vì chỉ nước giải khát có đường.
"Tôi lo ngại về tác dụng ngược của đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường vì có thể khiến người tiêu dùng hiểu lầm rằng, chỉ có nước giải khát có đường mới không được khuyến khích sử dụng. Trong khi đó, trên thực tế, nhiều loại đồ uống có đường khác còn chứa hàm lượng đường cao hơn nước giải khát", đại biểu Thúy nói và cho biết, khái niệm nước giải khát có đường theo tiêu chuẩn Việt Nam hẹp hơn nhiều so với khái niệm đồ uống có đường.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần cân nhắc kỹ lưỡng việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường.
Đại biểu Thủy lấy dẫn chứng theo báo cáo đánh giá tác động của Bộ Tài chính, những năm gần đây, tỷ lệ tiêu thụ đồ uống có đường ở nước ta đã giảm mặc dù chưa cần phải áp dụng thuế…
Đại biểu Thủy nhấn mạnh thực tiễn cho thấy, không phải quốc gia nào áp thuế tiêu thụ đặc biệt lên nước giải khát có đường cũng đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì: như Brunei, Ấn độ, Chile, Phần Lan, Bỉ…là những quốc gia đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường nhiều năm nhưng tỷ lệ thừa cân béo phì vẫn tăng đều. Trong khi đó, các quốc gia không áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường như Nhật Bản hay Singapore lại có tỷ lệ thừa cân, béo phì thấp nhất.
Bà Thủy lấy dẫn chứng nước dừa đóng hộp, không cần thêm đường, nước dừa tự nhiên đã có lượng đường tương đương 6-7g/100ml. Nếu chiếu theo Tiêu chuẩn Việt Nam, nước dừa đóng hộp có thể được liệt vào nhóm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Theo nữ đại biểu, nếu áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước dừa không chỉ ảnh hưởng đến hàng trăm doanh nghiệp chế biến dừa đang kiệt quệ sau COVID-19 của tỉnh Bến Tre mà còn ảnh hưởng đến hơn 200.000 nông dân trồng dừa vì không tiêu thụ được trái dừa, nguy cơ phải đốn dừa trồng cây khác. Trong khi cây dừa là cây có thể thích ứng với biến đổi khí hậu, có thể chịu được hạn, chịu được ngập và rễ dừa chống xói lở đất.
Đại biểu Thủy cho hay hiện chưa đủ cơ sở khẳng định việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước dừa sẽ làm giảm bệnh thừa cân, béo phì, nhưng nếu áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước dừa có khả năng dẫn đến thất thu ngân sách của các địa phương có trồng dừa và thậm chí Trung ương còn phải hỗ trợ ngân sách cho các địa phương trồng dừa để khắc phục thiên tai do mất cây dừa.
Nước giải khát có đường không có tội
Tương tự, đại biểu Phạm Văn Hòa, đoàn đại biểu Quốc hội Đồng Tháp đề nghị xem xét việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường theo lộ trình. Việc làm này nên được nghiên cứu trong bối cảnh các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh.
Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, nhiều loại hàng hóa khác cũng có hàm lượng đường cao, chứ không phải chỉ có nước giải khát có đường. Nếu áp thuế cao, có thể xuất hiện các loại nước ngọt, rượu bia được làm thủ công, nhập lậu rất khó kiểm soát vào Việt Nam.
"Nếu áp thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng nước giải khát, nước có đường sẽ bóp chết ngành sản xuất mía đường của nước ta. Cơ thể của mỗi người đều cần có đường, phải sử dụng. Nước giải khát có đường thì ngăn còn bánh kẹo lại không ngăn là điều không hợp lý", ông Hòa nói.
Đại biểu Hòa nhấn mạnh đừng nói nước giải khát có đường là có tội, không phải như vậy. Đường không có lỗi, chỉ pha chế hóa chất trong đường đó mới có lỗi, làm tăng béo phì của trẻ em lên.
Từ đó, đại biểu cho rằng nếu kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm đối với những mặt hàng nước giải khát có đường không đảm bảo thì xử lý, xử phạt để giữ an toàn.
