Một “người thổi còi” làm việc tại ban y tế của Viện Nghiên cứu Y khoa Nhiệt đới (RITM) hồi tuần trước công bố một bản danh sách cho thấy nhiều nhân vật “VIP”, trong đó có cả Chánh án Tòa án tối cao, cảnh sát trưởng cùng vợ của họ…nằm trong số những người được xét nghiệm COVID-19 mới đây. Cựu đệ nhất phu nhân Imelda Marcos cùng con gái bà là Imee – một thượng nghị sĩ – cũng được xét nghiệm cùng đợt.
Một người thổi còi khác tiết lộ thông tin rằng một số các nhân vật VIP này còn đề nghị đội ngũ y tế của RITM đến tận nhà họ để xét nghiệm. Họ cũng nhận được kết quả xét nghiệm chỉ trong vòng 24 giờ, trong khi các bác sĩ và đội ngũ y tế tự xét nghiệm cho bản thân họ phải chờ nhiều ngày mới lấy được kết quả. Có ít nhất 1 trường hợp, cụ thể là bác sĩ 34 tuổi tên Israel Bactol, đã tử vong do trước khi nhận được kết quả xét nghiệm virus corona của mình.
Bộ Y tế Philippines hôm đầu tuần này đã bác bỏ những cáo buộc trên và khẳng định họ “không có chính sách điều trị cho khách VIP”.
“Mọi mẫu xét nghiệm đều đang được xử lý theo trình tự trước-sau” – tuyên bố của Bộ Y tế Philippines nêu rõ, thêm rằng “không có sự ưu tiên cho các quan chức đang nắm giữ các vị trí quan trọng trong ngành an ninh hay y tế”.
Philippines hiện đang có 552 ca nhiễm COVID-19, tăng 187 ca so với trước đây 1 tuần. Tổng thống Rodrigo Duterte và thượng nghị sĩ Christopher “Bong” Go, cựu cố vấn của ông, đã được xét nghiệm virus corona chủng mới vào ngày 12/3. Theo ông Go, việc xét nghiệm là do “một số thành viên nội các mà chúng tôi thường xuyên tiếp xúc đã từng gặp gỡ những người được xác nhận mắc COVID-19”.
Vụ rò rỉ thông tin đã làm dấy lên làn sóng phản ứng trên mạng xã hội Twitter, trong đó xuất hiện một hashtag là #NoToVIPTesting (Nói không với xét nghiệm VIP), thậm chí còn có hẳn một trang Wikipedia gồm danh sách các quan chức Philippines đã xét nghiệm kiểu VIP.
Không có ai trong số những quan chức có tên trong danh sách bị rò rỉ từ chối việc họ được xét nghiệm, trong đó một vị thượng nghị sĩ, Francis Tolentino, còn đăng tải một bức ảnh chụp ông đứng cùng một nhân viên y tế lúc xét nghiệm lên mạng xã hội Twitter. Vị quan chức này sau đó xóa bức ảnh và đăng tải thêm dòng bình luận “Gửi lời xin lỗi tới những ai cảm thấy bức xúc”.
Jonvic Remulla, Thống đốc tỉnh Cavite, hôm 18/3 còn đăng tải dòng tweet rằng ông đã được xét nghiệm, thừa nhận rằng ông đã “bỏ qua một số nghi thức và thứ tự” mà Bộ Y tế đã quy định. “Tôi nhận hoàn toàn trách nhiệm nếu như các bạn nghĩ rằng tôi lợi dụng vị trí của mình” – ông Remulla viết.
Liên đoàn lao động Kilusang Mayo Uno còn ra một tuyên bố nói rằng tốc độ xét nghiệm chậm chạp đã làm tăng số ca nhiễm và tử vong vì COVID-19 ở Philippines. “Được xét nghiệm và điều trị là quyền của người dân, chứ không phải một đặc quyền đặc lợi của một vài quan chức chính phủ và gia đình các quan chức cấp cao” – tuyên bố có đoạn.
| |
|
Một dãy phố vắng người qua lại ở thủ đô Manila, Philippines do dịch COVID-19 (Ảnh: AP)
|
Trước khi xuất hiện thông tin rò rỉ, giới chức y tế Philippines nói rằng họ không đủ khả năng để triển khai công tác xét nghiệm diện rộng bởi thiếu các bộ kit xét nghiệm – tính đến ngày 10/3, nước này chỉ có khoảng 2.000 bộ xét nghiệm. Giới chức y tế nói rằng các cuộc xét nghiệm đều phải tuân thủ các quy định và hướng dẫn nghiêm ngặt.
Một trong số các quy định đó là: Người tham gia xét nghiệm phải là người có triệu chứng của bệnh COVID-19.
Tuy nhiên, theo các văn bản hướng dẫn cập nhật công bố hồi tuần trước, chỉ những người có triệu chứng nặng của COVID-19 – bao gồm khó thở, ho kéo dài và sốt cao – mới được xét nghiệm. Ngoài ra, người già, phụ nữ có thai và những người không thể phát triển được phản ứng miễn dịch thông thường sẽ được xét nghiệm dù chỉ có triệu chứng nhẹ.
Chính quyền Philippines hiện vẫn chưa công bố có bao nhiêu người đã được xét nghiệm virus corona. Bộ trưởng Y tế Francisco Duque hôm 16/3 nói rằng RITM đang xét nghiệm khoảng 200 – 250 người mỗi ngày, và con số đó dự kiến sẽ tăng khi các bộ kit xét nghiệm được chuyển tới nước này.
Trung Quốc hôm thứ Sáu tuần trước tuyên bố sẽ quyên 100.000 bộ xét nghiệm cho người dân Philippines, và trước đó đã gửi 2.000 bộ. Philippines cũng nhận được lời hứa tương tự từ một số nước: 3.000 bộ xét nghiệm từ Singapore, 10.000 bộ từ Hàn Quốc, trong khi tỷ phú Jack Ma cũng cam kết ủng hộ trang thiết bị và bộ xét nghiệm cho nhiều quốc gia trong khu vực, trong đó có Philippines.
Hôm thứ Ba vừa qua, ông Duque nói rằng các văn bản hướng dẫn có thể được sửa đổi dựa trên số lượng bộ xét nghiệm sẵn có trong nước. Tuần trước, ông Duque đã nhận kết quả âm tính với virus corona chủng mới nhưng vẫn tự cách ly tại nhà sau khi phát hiện ra rằng một trong số những quan chức trong Bộ Y tế dương tính với COVID-19.
Hơn 170.000 người đã ký vào một thỉnh cầu thư trên website Change.org, được tạo ngày 16/3, để kêu gọi chính phủ Philippines thực hiện xét nghiệm bắt buộc và miễn phí trên toàn quốc, đồng thời triển khai các đơn vị để thiết lập thêm trung tâm xét nghiệm ở địa phương.
Một số đề nghị khác bao gồm phân phát miễn phí khẩu trang, xà phòng, cồn, nước uống và vitamin cho người dân.
Chính quyền Philippines hiện nay lựa chọn hướng xét nghiệm nhằm vào các nhóm “mục tiêu” thay vì xét nghiệm diện rộng, chỉ ra nguyên nhân là thiếu bộ xét nghiệm và không đủ nguồn lực.