Đây là tổ hợp phóng tên lửa gồm 12 ống, lắp đặt trên xe 8×8 bánh lốp hạng nặng vận tải/thiết lập đạn đứng thẳng/phóng đạn. Các ống phóng được chia thành 4 cụm, mỗi cụm 3 ống sắp xếp theo hình chữ phẩm (品), bố trí thành 2 hàng. Dựa vào đặc điểm ống phóng, hệ thống này nhiều khả năng là phiên bản nâng cấp mới nhất HQ-16C chưa từng công khai của mẫu tên lửa đất đối không Hongqi-16 (HQ-16, hay Hồng Kỳ-16).
Nguồn gốc và quá trình phát triển HQ-16
HQ-16 là hệ thống tên lửa phòng không tầm trung được sử dụng chung trong cả lục quân và hải quân Trung Quốc. Nguyên mẫu của nó xuất phát từ hệ thống tên lửa hạm đối không SA-N-7 “Shtil” của Nga, được đưa vào Trung Quốc cùng các tàu khu trục lớp Sovremenny. Đây cũng là loại tên lửa đầu tiên của Trung Quốc thực sự có năng lực phòng không khu vực tầm trung.
Theo truyền thông Trung Quốc, sau khi nắm vững công nghệ, các nhà sản xuất Trung Quốc đã từ bỏ phương thức phóng đạn xiên (chếch) kiểu Nga, thay bằng phóng thẳng đứng nhằm tăng tốc độ phản ứng, từ đó phát triển thành hệ thống HQ-16. Loại này không chỉ được trang bị rộng rãi trên tàu hộ vệ tên lửa Type 054A làm tên lửa phòng không trên hạm, mà còn được phát triển phiên bản trên đất liền của lục quân để phục vụ tác chiến phòng không dã chiến.
Trong khi đó, hệ thống cùng loại của Nga trên bộ chính là 9K37 Buk, vẫn giữ phương thức phóng xiên và giàn phóng 4 quả đạn lộ thiên truyền thống.
Các biến thể và tầm bắn
Hệ thống HQ-16 được Trung Quốc định hình khoảng năm 2005, với tầm bắn tối đa ban đầu là 40 km. Các phiên bản cải tiến HQ-16B/C sau đó nâng tầm bắn lên 70 km, đồng thời được trang bị cho cả tàu chiến và bệ phóng trên mặt đất.
Đến năm 2022, tại Triển lãm Hàng không quốc tế Chu Hải, Trung Quốc đã trưng bày phiên bản xuất khẩu HQ-16FE, có tầm bắn tới 160 km, vượt xa phạm vi của tên lửa tầm trung, tiến gần tính năng của tên lửa tầm xa, mở rộng đáng kể phạm vi phòng thủ trên không.
Ảnh: QQnews.
Những hạn chế cũ và cải tiến mới
Tuy nhiên, tên lửa HQ-16 nguyên bản có kích thước khá lớn: đạn dài 5,2 m, đường kính 0,35 m, nặng 645 kg. Điều này khiến xe mỗi phóng trên mặt đất chỉ có thể mang 6 quả, trong khi áp lực phòng không ngày càng gia tăng, khiến khả năng tác chiến liên tục của bệ phóng bị hạn chế.
Vấn đề tương tự cũng tồn tại ở hệ thống Buk và nhiều loại tên lửa phòng không tầm trung khác. Nga vì thế đã phát triển hệ thống phòng không tầm trung S-350 và phiên bản Buk-M3, nhằm tăng mạnh số lượng đạn dự trữ.
Trung Quốc cũng đẩy mạnh nghiên cứu, đặc biệt đạt được đột phá trong công nghệ thu nhỏ động cơ và cải tiến nhiên liệu tên lửa. Kết quả là đường kính thân tên lửa HQ-16 được giảm xuống nhiều, trong khi sức mạnh chiến đấu giữ nguyên hoặc thậm chí tăng lên, giúp thực hiện thành công công nghệ thu nhỏ tên lửa.
Nhờ vậy, phiên bản mới HQ-16C của HQ-16 có thể mang tới 12 quả trên một xe phóng, nâng cao đáng kể khả năng chống lại các đòn tấn công bão hòa, kịp thời đánh chặn máy bay, UAV, trực thăng, tên lửa hành trình, tên lửa đối đất, tên lửa chống radar và bom dẫn đường chính xác.
Không chỉ HQ-16, hệ thống HQ-9 – một trong những hệ thống phòng không tầm xa chủ lực của Trung Quốc – cũng đã được thu nhỏ. Phiên bản HQ-9B đã tăng số lượng tên lửa từ 4 lên tới 8 quả mỗi xe phóng.
Theo truyền thông Trung Quốc, công nghệ thu nhỏ tên lửa đã bắt đầu trở nên “phổ biến” trong toàn bộ dòng sản phẩm “Hongqi” (HQ), giúp nâng cao khả năng bảo vệ các mục tiêu quân sự và kinh tế trọng yếu của nước này trước các mối đe dọa từ trên không.
Trung Quốc có thể biến mọi chiến hạm thành "tàu sân bay mini" nhờ mẫu UAV mới ra mắt
Ảnh vệ tinh hé lộ tàu sân bay Type 004 của Trung Quốc: Lượng giãn nước có thể vượt 110.000 tấn?
