Theo kết luận, Thanh tra Chính phủ chuyển 2 vụ việc vi phạm về phát hành trái phiếu tại Công ty CP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (còn gọi là Novaland) và 3 công ty thành viên (Công ty TNHH Đầu tư Bất động sản Unity, Công ty TNHH Thành phố Aqua, Công ty CP Dịch vụ Đầu tư Lucky House); 4 công ty liên quan (Công ty CP Bất động sản GreenWich, Công ty CP Bất động sản BNP Global, Công ty TNHH Phát triển Bất động sản Cát Liên Hoa, Công ty CP Đầu tư và Phát triển Residence) sang Bộ Công an để xem xét, xử lý.
Vi phạm có tính chất phức tạp, gây rủi ro cho trái chủ
Theo kết luận thanh tra, Công ty CP Đầu tư Địa ốc No Va không có báo cáo tài chính hợp nhất năm 2019, chưa thực hiện đúng quy định về điều kiện phát hành trái phiếu và hồ sơ phát hành trái phiếu.
Về việc vi phạm quy định về hồ sơ phát hành, Novaland và Công ty Unity có nội dung phương án phát hành thiếu thông tin, không cụ thể về chương trình/dự án theo quy định. Bảy tổ chức phát hành (Tập đoàn No Va, Công ty Unity, Công ty TNHH Địa ốc Nova Saigon Royal, Công ty TNHH Bất động sản Gia Đức, Công ty CP Đầu tư và Phát triển Bất động sản Thuận Phát, Công ty CP Nova Final Solution và Công ty CP Đầu tư Địa ốc No Va) công bố thông tin chưa đầy đủ hoặc không chính xác.

Về sử dụng và quản lý nguồn tiền từ phát hành trái phiếu, trong thời kỳ thanh tra, các công ty đã sử dụng nguồn tiền trái phiếu với nhiều mục đích khác nhau.
Trong đó, Tập đoàn No Va sử dụng tiền trái phiếu trực tiếp hợp đồng, hợp tác kinh doanh hoặc tăng vốn vào các công ty con để các công ty con thực hiện nhận chuyển nhượng vốn của các tổ chức, cá nhân tại công ty khác hoặc hợp đồng, hợp tác đầu tư. Còn các công ty con sử dụng tiền trái phiếu để nhận chuyển nhượng vốn, hợp đồng hợp tác đầu tư, kinh doanh bất động sản, cơ cấu nợ...
Kết quả thanh tra cho thấy có 5/18 tổ chức phát hành là công ty con của No Va thực hiện chưa đúng quy định trong sử dụng tiền trái phiếu với các mục đích nhận chuyển nhượng phần vốn điều lệ của các tổ chức, cá nhân tại doanh nghiệp khác, hợp tác đầu tư, kinh doanh trong lĩnh vực bất động sản.
Tuy nhiên quá trình thực hiện có dấu hiệu sử dụng tiền từ phát hành trái phiếu sai mục đích với các hành vi tạo lập giao dịch, chuyển tiền trái phiếu qua nhiều tổ chức, cá nhân trung gian để cho một công ty khác sử dụng (Công ty CP Kinh doanh Nhà Nova).
Vi phạm có tính chất phức tạp, một số tổ chức phát hành thời điểm thanh tra chưa trả được nợ gốc, lãi trái phiếu, gây rủi ro cho các trái chủ. Tổng số tiền trái phiếu từ các tổ chức phát hành thông qua tạo lập giao dịch và chuyển tiền qua các tổ chức, cá nhân đã được chuyển cho Công ty CP Kinh doanh Nhà Nova sử dụng khoảng 7.084 tỷ đồng trong thời gian từ khi phát hành đến tại thời điểm thanh tra.
"Do phạm vi cuộc thanh tra, tính chất, mức độ phức tạp của các hành vi, thủ đoạn vi phạm trong các giao dịch có thể gây hậu quả, rủi ro cho nhiều trái chủ và cho xã hội; Công ty CP Kinh doanh Nhà Nova không thuộc đối tượng thanh tra nên Thanh tra Chính phủ không kiểm tra, xác minh mục đích, bản chất các giao dịch; Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin vụ việc cho cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo quy định pháp luật đối với Tập đoàn No va và 4 công ty thành viên nói trên", kết luận thanh tra nêu.
Kết luận cũng chỉ ra có 6/18 tổ chức phát hành, trong đó có 2 tổ chức phát hành sử dụng tiền trái phiếu tăng vốn góp vào các công ty con, sau đó các công ty con sử dụng tiền trái phiếu để hợp đồng, hợp tác với các doanh nghiệp khác; 4 tổ chức phát hành sử dụng tiền trái phiếu để hợp đồng, hợp tác kinh doanh với các doanh nghiệp khác.
Tuy nhiên, các tổ chức phát hành này đã uỷ quyền cho bên nhận hợp tác sử dụng tiền trái phiếu mà không thực hiện trách nhiệm quản lý nguồn tiền trái phiếu để bảo đảm tiền trái phiếu sử dụng đúng mục đích theo phương án phát hành.
Kết quả tra soát dòng tiền cho thấy các doanh nghiệp nhận hợp tác đã thực hiện chuyển tiền cho các tổ chức, cá nhân khác nhau không rõ mục đích.
Ngoài ra, có 1 tổ chức phát hành sử dụng nguồn tiền trái phiếu chưa đúng mục đích theo phương án phát hành.
Cũng theo kết luận thanh tra, 2 tổ chức phát hành (Novaland và Công ty CP Nova Final Solution) có nợ quá hạn cả gốc và lãi trái phiếu; 4 tổ chức phát hành (Công ty TNHH No Va Thảo Điền, Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Nova Saigon Royal, Công ty TNHH Bất động sản Gia Phú, Công ty CP Kinh doanh Bất động sản Thái Bình) có nợ quá hạn đối với lãi trái phiếu, vi phạm quy định về trách nhiệm của tổ chức phát hành trong thanh toán gốc, lãi trái phiếu cho nhà đầu tư.
Tập đoàn No Va và các công ty gồm Công ty Gia Phú, Công ty Gia Đức phát hành trái phiếu để hợp tác kinh doanh, phát triển dự án bất động sản. Tuy nhiên, các dự án này chưa đủ điều kiện huy động vốn theo pháp luật về nhà ở hoặc chưa được mở bán theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản.
Ngoài ra, qua tài liệu, báo cáo về tài sản bảo đảm của một số trái phiếu cho thấy Công ty Gia Đức, Công ty CP Chứng khoán BIDV đã thực hiện chưa đúng quy định đối với một số giao dịch bảo đảm là quyền sử dụng đất, cổ phiếu.
Mang tiền đi đầu tư, mua bất động sản chưa đủ điều kiện pháp lý
Đối với nhóm Novaland và các công ty liên quan (20 đơn vị), kết luận thanh tra cho thấy có 7 tổ chức phát hành chưa thực hiện đúng quy định về hồ sơ phát hành.
Trong đó 6 tổ chức phát hành gồm Công ty CP Đầu tư Nova SQN, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Bất động sản Seaside Homes, Công ty CP Bất động sản Green Wich, Công ty TNHH Đầu tư và phát triển bất động sản Nice Star, Công ty TNHH Phát triển Bất Động sản An Khang, Công ty TNHH Bất động sản Vĩnh Xuân có nội dung phương án phát hành còn thiếu, chưa cụ thể mục đích sử dụng vốn, thiếu các chỉ tiêu tài chính... theo quy định;
Còn Công ty CP Dịch vụ thương mại và Đầu tư Horizon có bản công bố thông tin trước phát hành trái phiếu không đầy đủ nội dung theo quy định.
Về sử dụng và quản lý nguồn tiền từ phát hành trái phiếu doanh nghiệp, các công ty đã sử dụng nguồn tiền trái phiếu với nhiều mục đích khác nhau. Một là nhận chuyển nhượng vốn điều lệ, cổ phần thuộc sở hữu các tổ chức, cá nhân tại công ty khác. Hai là thanh toán các giao dịch hợp đồng, hợp tác đầu tư. Ba là thực hiện chương trình đầu tư của tổ chức phát hành. Bốn là thanh toán các khoản đặt cọc hợp đồng kinh doanh bất động sản...
Kết quả thanh tra cho thấy 4/20 tổ chức phát hành vi phạm trong việc sử dụng tiền trái phiếu có dấu hiệu sai mục đích. Trong đó, Công ty Green Wich và Công ty CP BNP sử dụng tiền trái phiếu để đặt cọc, hợp đồng, hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp khác trong đầu tư và phát triển dự án bất động sản trong khi các dự án này chưa đảm bảo tính pháp lý theo quy định.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nhận hợp tác sau khi nhận tiền trái phiếu đã sử dụng để thanh toán nhiều giao dịch với các tổ chức, cá nhân không rõ mục đích, với số tiền lớn, trong thời gian dài; có dấu hiệu sai mục đích theo cam kết tại hợp đồng, có khoản tiền trái phiếu sau khi chuyển thanh toán cho công ty trung gian thì bị ngân hàng khác thu nợ.
Đến thời điểm thanh tra, 2 công ty trên nói trên chưa trả được các khoản nợ gốc, lãi đến hạn gây rủi ro cho trái chủ; thậm chí Công ty CP BNP đã bán hết tài sản bảo đảm nhưng không trả hết nợ, vẫn còn số dư lớn, trước mắt không thể khắc phục.
Đơn vị khác là Công ty Cát Liên Hoa sử dụng tiền trái phiếu để nhận chuyển nhượng vốn góp của các cá nhân tại doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, phần vốn góp này đã bị các cá nhân rút ra bằng thoả thuận đền bù, giải phóng mặt bằng có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Còn Công ty Residence sử dụng tiền trái phiếu để thanh toán đặt cọc mua bất động sản tại dự án Nova World Phan Thiết với Công ty Công ty CP Kinh doanh Nhà Nova. Tuy nhiên, dự án này chưa được cấp có thẩm quyền mở bán; sau khi nhận tiền trái phiếu, Công ty CP Kinh doanh Nhà Nova đã sử dụng và chuyển cho nhiều tổ chức, cá nhân khác nhau.
Do phạm vi cuộc thanh tra, tính chất, mức độ phức tạp, hành vi, thủ đoạn vi phạm trong các giao dịch có thể gây hậu quả và rủi ro lớn cho nhà đầu tư và cho xã hội; Thanh tra Chính phủ không kiểm tra, xác minh mục đích, bản chất các giao dịch; chuyển thông tin vụ việc cho cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo quy định pháp luật đối với 4 doanh nghiệp nói trên và Công ty CP Kinh doanh Nhà Nova.

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra 11/20 tổ chức phát hành sử dụng tiền trái phiếu để thanh toán hợp đồng, hợp tác kinh doanh với các doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, các tổ chức phát hành này đã uỷ quyền cho bên nhận hợp tác sử dụng tiền trái phiếu mà không thực hiện trách nhiệm quản lý nguồn tiền trái phiếu để bảo đảm tiền trái phiếu sử dụng đúng mục đích theo phương án phát hành. Kết quả tra soát dòng tiền cho thấy, các doanh nghiệp nhận hợp tác đã thực hiện chuyển tiền cho các tổ chức, cá nhân khác nhau không rõ mục đích.
Ngoài ra, có 1 tổ chức phát hành là Công ty Bình An sử dụng tiền trái phiếu không đúng với mục đích tại phương án phát hành. Còn 5 tổ chức phát hành gồm Công ty GreenWich, Công ty BNP, Công ty Cát Liên Hoa và Công ty CP Đầu tư Summer Bearch và Công ty CP Marina Mekong vi phạm về trách nhiệm thanh toán gốc, lãi trái phiếu.
Công ty Green Wich phát hành và sử dụng tiền trái phiếu để hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp khác đầu tư, xây dựng phát triển dự án bất động sản chưa đúng quy định pháp luật về nhà ở do dự án chưa đủ điều kiện huy động vốn.
Công ty Residence phát hành và sử dụng tiền trái phiếu để mua sản phẩm bất động sản dự án trong khi dự án Nova World Phan Thiết chưa có đủ điều kiện pháp lý để được bán theo quy định của pháp luật kinh doanh bất động sản.
Công ty CP Green Wich chưa thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm theo quy định đối với các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của tài sản bảo đảm bổ sung cho việc thanh toán gốc lãi trái phiếu.

ACB và nhiều ngân hàng sử dụng tiền trái phiếu sai mục đích

Masan và loạt công ty con dùng hàng nghìn tỷ tiền trái phiếu không đúng mục đích
