Chuyên gia quân sự Nga lý giải nguyên nhân Trung Quốc giận dữ trước việc Mỹ bán ngư lôi cho Đài Loan

Theo Thông tấn xã Nga Sputnik ngày 26/5, theo hợp đồng, Đài Loan sẽ nhận được lô hàng nhỏ gồm 18 quả ngư lôi 533 mm Mk-48 Mod 6 AT (công nghệ tiên tiến). Đây là loại ngư lôi hiện đại có uy lực mạnh mẽ được thiết kế đặc biệt cho tàu ngầm, với tầm bắn tối đa lên tới 50 km, được sử dụng để tấn công các mục tiêu tàu mặt nước và tàu ngầm. Ngư lôi này có thể tấn công các mục tiêu tàu ngầm tốc độ trung bình và cao, như tàu ngầm hạt nhân, ở khoảng cách khá xa.

Ông Vasily Kashin phân tích, trong bối cảnh mối quan hệ Mỹ - Trung tiếp tục xấu đi, việc Mỹ tuyên bố quyết định bán ngư lôi cho Đài Loan. Thoạt nhìn, đây dường như không phải là một giao dịch quân sự đặc biệt lớn, nhưng giao dịch này chạm đến lĩnh vực cực kỳ nhạy cảm trong sự phát triển tiềm lực quân sự của Đài Loan và có thể làm phức tạp thêm quan hệ Trung - Mỹ.

Hiện nay Đài Loan chỉ có hai tàu ngầm chiến đấu lớp Hải Long. Chúng được thiết kế và chế tạo ở Hà Lan dựa trên mẫu tàu ngầm lớp Swordfish (Cá Kiếm) và được giao cho Đài Loan vào nửa cuối thập niên 1980. Hà Lan đã không thể bán thêm các tàu khác cho Đài Loan do áp lực ngoại giao từ Trung Quốc.

Hai tàu này hiện được trang bị loại ngư lôi AEG SUT264 của Đức. Việc Đức buộc phải chấm dứt hợp tác kỹ thuật quân sự với Đài Loan do sự uy hiếp của Trung Quốc và sự lão hóa của ngư lôi rõ ràng đã khiến Đài Loan gặp khó khăn trong việc duy trì trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Ngoài ra, vào năm 2003 và 2010 đã xảy ra sự cố tổn thất ngư lôi trong các cuộc tập trận thực tế. Đài Loan từ lâu đã muốn trang bị cho các tàu ngầm của mình các ngư lôi của Mỹ, nhưng vì sự nhạy cảm trong chính sách với Trung Quốc đại lục, nên Đài Loan lâu nay đã trì hoãn quyết định mua những vũ khí này.

Do không thể tự mình chế tạo tàu ngầm, Đài Loan đã thực hiện kế hoạch nâng cấp quy mô lớn cho các tàu ngầm Hải Long hiện có của họ, bao gồm thay thế các thiết bị điện tử, nâng cấp động cơ và trang bị cho nó các hệ thống vũ khí mới, như tên lửa chống hạm Harpoon và ngư lôi Mk-48. Việc trang bị cho các tàu cũ này các thiết bị và hệ thống vũ khí mới sẽ giúp Đài Loan thực hiện kế hoạch phòng thủ quan trọng nhất – tự chế tạo các tàu ngầm diesel - điện (IDS). Con tàu đầu tiên do chính Đài Loan chế tạo dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động vào năm 2024, mặc dù phải tính đến việc các dự án như vậy luôn đi kèm với rủi ro kỹ thuật đáng kể.

Hạm đội tàu ngầm Đài Loan sau khi được nâng cấp có thể đóng một vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ đảo Đài Loan. Các tàu ngầm ít có khả năng bị các máy bay Trung Quốc đại lục đã giành được ưu thế trên không phát hiện và tấn công trong thời kỳ đầu khi nổ ra xung đột. Mặc dù Trung Quốc đại lục cũng đã đạt được tiến bộ quan trọng trong lĩnh vực này, nhưng khả năng phòng thủ chống ngầm của vẫn là một trong số ít điểm yếu trong tiềm lực quân sự của PLA. Các tàu ngầm Đài Loan được trang bị tên lửa hành trình và ngư lôi hiện đại có thể trở thành một trở ngại nghiêm trọng cho quân đội Trung Quốc đại lục khi đổ bộ lên hòn đảo này. Loại bỏ mối đe dọa này hoàn toàn nằm trong khả năng của PLA, nhưng sẽ mất thời gian để giải quyết nhiệm vụ này và Bắc Kinh có thể không có thời gian do việc chiếm đóng Đài Loan phải thật nhanh để ngăn chặn sự can thiệp của Mỹ.

Bình luận về thương vụ bán vũ khí này, Sputnik cho rằng, việc chính phủ Mỹ chấp thuận bán ngư lôi hiện đại cho Đài Loan cho thấy Washington đang cố tình làm xấu thêm mối quan hệ với Bắc Kinh vì họ biết rằng Bắc Kinh sẽ rất bất bình với thỏa thuận quân sự mới giữa Washington và Đài Bắc. Vụ giao dịch ngư lôi cũng chứng minh cho cái gọi là "bình thường hóa" hợp tác công nghệ quân sự Mỹ-Đài Loan, chỉ cần một giao dịch mới được đề xuất, cũng có thể được chấp thuận bằng các thủ tục thông thường. Trước đây mỗi hợp đồng quân sự mới ký với Đài Loan, Mỹ đều thẩm định phê duyệt mấy vụ giao dịch cùng một lúc. Có thể thấy rằng những hợp đồng này đã được người Mỹ thực hiện với số lượng nhỏ vào thời điểm được lựa chọn cẩn thận, để tránh gây ra sự bất mãn mạnh mẽ ở Bắc Kinh.

Một điều được giới quan sát lưu ý là, trước đây Mỹ vẫn coi các loại vũ khí họ bán cho Đài Loan là “vũ khí phòng thủ”, nhưng với ngư lôi tối tân Mk-48 thì rõ ràng đây là loại vũ khí tấn công. Vì vậy vụ giao dịch này còn là sự thách thức giới hạn chịu đựng của Bắc Kinh. Phát biểu trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 21/5, người ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói: "Trung Quốc kiên quyết phản đối bất kỳ quốc gia nào có hình thức liên lạc và trao đổi quân sự chính thức với Đài Loan"; “Trung Quốc yêu cầu Mỹ tôn trọng cam kết với nguyên tắc Một Trung Quốc và ba tuyên bố chung Trung - Mỹ, lập tức rút lại kế hoạch bán vũ khí trên và chấm dứt quan hệ quân sự với Đài Loan để tránh làm thiệt hại thêm cho quan hệ song phương cũng như hòa bình, ổn định hai bờ eo biển Đài Loan".