Chiều 13/10, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày tham luận "Vai trò lãnh đạo của Đảng trong thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Việt Nam vì một Việt Nam hùng cường" tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo, công nghiệp đã giúp Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình. Để trở thành nước phát triển có thu nhập cao, Việt Nam phải dựa vào khoa học - công nghệ.
"Chưa có quốc gia nào vượt qua bẫy thu nhập trung bình mà không chuyển sang tăng trưởng dựa vào khoa học – công nghệ", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ông Hùng cho rằng khoa học - công nghệ của Việt Nam đi cùng với đổi mới sáng tạo và đặt trong bối cảnh chuyển đổi số. Đây là cách tiếp cận rất độc đáo của Việt Nam.
Trong đó, khoa học - công nghệ cung cấp tri thức; đổi mới sáng tạo chuyển hoá tri thức vào phục vụ cuộc sống; chuyển đổi số khuếch đại tri thức.
Về thể chế cho khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Việt Nam đã thông thoáng, kiến tạo, hiện đại như quốc tế, một số cơ chế, chính sách có tính đột phá, vượt trội.
Đặc biệt Nghị quyết 57 là sự thay đổi về tư duy, tầm nhìn, được Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng ví như tuyên ngôn về chuyển giai đoạn phát triển sang dựa vào khoa học - công nghệ.
Theo Bộ trưởng, để thể chế hoá Nghị quyết 57, 10 luật thuộc lĩnh vực khoa học - công nghệ đã và sẽ được ban hành trong năm nay.
Bộ trưởng cũng cho biết tới đây, Nhà nước sẽ chi 3-4% ngân sách, tương đương 3-4 tỷ USD mỗi năm và kích hoạt tổng chi toàn xã hội 10-15 tỷ USD, để khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đóng góp ít nhất 5% tăng trưởng GDP của đất nước.
"Khoa học - công nghệ sẽ tập trung vào làm chủ 11 nhóm công nghệ chiến lược, từ đó hình thành các ngành công nghiệp chiến lược của Việt Nam. Ngày nay, không làm chủ công nghệ sẽ đồng nghĩa với việc không thể giữ vững chủ quyền quốc gia", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ông cho biết các chuyển dịch chiến lược trong nhiệm kỳ tới của khoa học - công nghệ là từ quản lý sang tạo động lực; từ phân bổ nguồn lực sang huy động nguồn lực; từ kiểm soát hành chính sang sáng tạo, dẫn dắt và tạo thị trường.
Nêu đề xuất, Bộ trưởng cho rằng Nhà nước cần có chính sách mạnh mẽ để hỗ trợ đầu ra cho các sản phẩm chiến lược, thông qua mua sắm Chính phủ và 10-20% quỹ khoa học - công nghệ.
Thứ hai, có cơ chế phiếu hỗ trợ của nhà nước cấp cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ. Loại một để doanh nghiệp thuê các tổ chức nghiên cứu cải tiến quy trình, sản phẩm. Loại hai để doanh nghiệp mua, thử nghiệm công nghệ mới trong nước.
Thứ ba, thời công nghệ thông tin thì mỗi xã, mỗi tỉnh một phần mềm. Thời chuyển đổi số thì một nền tảng số dùng chung toàn quốc. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị Chính phủ có cơ chế giao, đặt hàng doanh nghiệp làm các nền tảng số dùng chung.
Bộ trưởng khẳng định 5 năm tới là 5 năm phải chuyển hoá được thể chế, cơ chế, chính sách, tiềm năng thành tăng trưởng kinh tế trên 10%, thành tự chủ chiến lược. Bộ ba khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trung tâm của phát triển, động lực chính của tăng trưởng, động lực then chốt để nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng nhấn mạnh khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là công việc của một bộ, không chỉ là sự nghiệp của một ngành, mà là sự nghiệp chung của cả quốc gia, của toàn dân tộc.
"Sức mạnh thật sự chỉ đến khi chúng ta gắn kết tất cả lại với nhau, đi cùng với nhau một chặng đường dài. Một người đổi mới thì có một ý tưởng, một trăm triệu người đổi mới thì có cả một tương lai", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Tổng bí thư: Đất nước đã "hàng thẳng, lối thông", bây giờ phải bước đều vào kỷ nguyên mới
