Trong tuần qua, một phe chính trị Ukraine đã cáo buộc nhóm của Tổng thống Volodymyr Zelensky quan tâm đến bầu cử hơn là chiến tranh, trong khi Thị trưởng Kiev nói rằng một người được Tổng thống bổ nhiệm đang phá hoại công việc của ông và các nhân vật đối lập đang đi công tác nước ngoài.
Ông Volodymyr Fesenko, một nhà phân tích chính trị ở Kiev, cho biết: “Việc này liên quan đến Tổng thống Mỹ Donald Trump, kỳ vọng rằng sẽ có các cuộc đàm phán…Hoạt động này đã gia tăng, rõ ràng là có nhiều lo lắng chính trị trong nước hơn”.
Điều có thể hâm nóng trở lại các hoạt động chính trường Ukraine. Cuối tuần trước, Reuters đưa tin rằng nhóm của ông Trump muốn Kiev tổ chức một cuộc bầu cử Tổng thống vào cuối năm nay, đặc biệt là trong trường hợp nước này đạt được một lệnh ngừng bắn với Nga.
Ông Petro Poroshenko, cựu Tổng thống và là nhân vật đối lập hàng đầu ở Ukraine, đã được chụp ảnh bắt tay với nhiều quan chức nước ngoài trong những tuần gần đây. Ông phủ nhận việc này liên quan đến bầu cử, điều mà ông cho rằng sẽ có lợi cho Tổng thống Nga Vladimir Putin và gây bất ổn cho Ukraine vào thời điểm nguy hiểm.
“Nhiệm vụ của chúng tôi là giành chiến thắng trong cuộc chiến”, ông Poroshenko nói với Reuters.
Tuy nhiên, đảng Đoàn kết Châu Âu của ông Poroshenko đã cáo buộc ông Zelensky cố gắng chặn ông tham gia Quốc hội, tập trung vào "các cuộc bầu cử sắp tới thay vì xử lý chiến tranh".
Cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko gần đây cũng trở nên nổi tiếng hơn khi gặp gỡ các quan chức Liên minh châu Âu ở nước ngoài và phản đối việc chính quyền Zelensky bắt giữ một vị tướng vì một chiến dịch phòng thủ thất bại vào tháng 5 năm ngoái.
Tuần trước, thị trưởng Kiev Vitali Klitschko, một người có khả năng thách thức Tổng thống, đã cáo buộc nhóm của ông Zelensky có âm mưu chính trị, nói rằng quản trị viên quân sự của thành phố, do Tổng thống bổ nhiệm, đã cố tình làm chệch hướng công việc quản lý dân sự của ông.
Được yêu cầu bình luận, nhóm của ông Zelensky đã chuyển vấn đề lên chính quyền thành phố và bác bỏ những cáo buộc của Klitschko là không có căn cứ.
Ông Fesenko cho biết một số nhóm chính trị đang tập hợp các nhà hoạt động và bắt đầu làm việc cùng các nhóm vận động bầu cử. Ông nói rằng ông chưa thấy hoạt động nào như vậy trong nhóm của ông Zelensky, và thêm rằng các chính trị gia có thể sẽ hành động nếu họ thấy một cuộc bầu cử sắp diễn ra.
“Theo quan điểm của tôi, đó là một khởi đầu không suôn sẻ”, ông nói.
Bối cảnh khó khăn
Các quan chức Mỹ cho biết chưa có quyết định chính sách nào được đưa ra và chiến lược của họ đối với Ukraine đang được phác thảo. Các chính trị gia Ukraine, cả thuộc khối cầm quyền và phe đối lập, cho rằng các cuộc bầu cử trước khi chiến tranh kết thúc có thể làm suy yếu sự đoàn kết dân tộc.
Ngoài ra còn có những thách thức về vấn đề hậu cần.
Ông Serhiy Dubovik, Phó Chủ tịch Ủy ban bầu cử trung ương Ukraine, nói với Reuters rằng sẽ mất ít nhất 4- 6 tháng chuẩn bị để chiến dịch tranh cử có thể khởi động trước cuộc bầu cử, trong bối cảnh cử tri Ukraine đang phải di dời và sự tàn phá trên diện rộng.
Hàng triệu người Ukraine vẫn sống ở nước ngoài, hàng triệu người khác phải di dời trong nước do chiến tranh, 1/5 lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng và các khu vực tiền tuyến bị tàn phá.
Ông Zelensky cho biết các cuộc bầu cử sẽ diễn ra ngay sau khi kết thúc thiết quân luật. Lệnh này được tuyên bố nhằm cung cấp cho nhà nước quyền lực khẩn cấp để chống lại Nga. Ukraine không thể tổ chức bầu cử dưới tình trạng thiết quân luật.
Ông Zelensky, người có nhiệm kỳ 5 năm lẽ ra đã kết thúc vào tháng 5/2024, vẫn chưa cho biết liệu ông có tái tranh cử hay không. Theo ông, tái tranh cử hiện không phải trọng tâm của ông.
Tổng thống Putin nói rằng Zelensky không phải là một nhà lãnh đạo hợp pháp ở vị trí đàm phán vì chưa có cuộc bầu cử nào được tổ chức.
Anton Hrushetskyi, giám đốc trung tâm khảo sát KIIS có trụ sở tại Kiev, cho biết ở Ukraine, trong số những người nói rằng họ không ủng hộ ông Zelensky, phần lớn vẫn coi ông là nhà lãnh đạo hợp pháp.
Một quan chức chính phủ Ukraine nói với Reuters rằng ông Putin đang cố tạo ra một cái cớ để tránh đàm phán. Quan chức này cho biết Ukraine muốn tổ chức bầu cử nhưng điều đó là không thể trong bối cảnh chiến tranh toàn diện.
Theo các cuộc thăm dò ý kiến, xếp hạng tín nhiệm của công chúng đối với ông Zelensky là trên 50%, mặc dù tỷ lệ này đã giảm kể từ khi xung đột bùng phát ngày 24/2/2022, thời điểm mà tỷ lệ ủng hộ ông lên tới 90%.
Theo một số nhà quan sát, trong trường hợp bầu cử được tổ chức, nhân vật nặng ký nhất hiện nay là ông Valeriy Zaluzhnyi, người đã lãnh đạo lực lượng vũ trang trong 2 năm trước khi bị thay thế và bổ nhiệm làm Đại sứ tại Anh.
Một số nhà lập pháp đã đặt câu hỏi liệu ông Zaluzhnyi có được một lực lượng chính trị uy tín nào hậu thuẫn để tham gia tranh cử Tổng thống hay không. Đại sứ quán Ukraine ở London đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Ông Zaluzhnyi đã công khai nói rằng ông không có tham vọng chính trị, nhưng các cuộc thăm dò cho thấy ông rất được lòng dân. Hình ảnh của ông Zaluzhnyi có mặt khắp các hiệu sách ở Kiev, nơi hàng nghìn bản cuốn sách mới của ông có tên "Cuộc chiến của tôi" được bán.
Ông Hrushetskyi cho biết việc đánh giá xu hướng chính trị của công chúng trong thời kỳ chiến tranh là rất khó, đặc biệt là khi chưa biết ai sẽ ra tranh cử. Ông nói thêm rằng các cuộc thăm dò cho thấy công chúng nhìn chung phản đối việc tổ chức bầu cử ngay mà phải đợi cho đến khi chiến tranh kết thúc.
Mỹ không giám sát được các chuyến hàng vũ khí gửi cho Ukraine
Cựu cố vấn của ông Zelensky nói Ukraine "đã thua"
