Trong đợt nắng nóng ở châu Âu vào tháng trước, cửa hàng quần áo của cô Floriana Peroni đã phải đóng cửa trong một tuần. Một xe tải chở máy phát điện đã đỗ chắn trước cửa hàng của cô để cung cấp năng lượng cho khu phố bị cắt điện giữa lúc nhiệt độ tăng mạnh ở thủ đô Roma - thủ phạm chính là điều hòa không khí.
Nhiệt độ ngoài trời lên 40 độ C, trùng với giai đoạn tiêu thụ điện gần chạm ngưỡng kỷ lục ở Ý, trong đó nước này tiêu thụ hơn 59 GW ngày 19/7. Nhiều khu vực tại Roma vì thế đã mất điện vì quá tải. Nhu cầu tiêu thụ điện tăng gần 30% trong tuần thứ hai của tháng 7, theo công ty điện lực thủ đô ARETI.
Giống như nhiều người dân tại Rome khác, bản thân cô Peroni không lắp điều hòa nhiệt độ trong nhà hay cửa hàng. Người dân Ý thường dựa vào những làn gió từ Địa Trung Hải để hạ nhiệt độ vào ban đêm, tuy nhiên đây không phải là một giải pháp vẹn toàn.
“Cùng lắm thì chúng tôi bật quạt”, cô Peroni nói. “Chúng tôi nghĩ như vậy là đủ. Chúng tôi chịu đựng được cái nóng, điều mà mọi người dân trong quá khứ đều có thể làm được”.
Làm thế nào để người châu Âu chống lại cái nóng?
Nhiệt độ toàn cầu tăng cao đang khiến điều hòa nhiệt độ từ một vật dụng xa xỉ trở thành nhu cầu thiết yếu ở nhiều quốc gia châu Âu.
Nhiều người châu Âu trước đây không tán thành với các tòa nhà được làm mát quá mức ở Mỹ, khi không khí lạnh có thể thổi ra vỉa hè khi mọi người ra vào, đôi lúc người Mỹ phải mặc áo len ngay cả trong thời kỳ cao điểm của mùa hè.
Ngược lại, các nhà tổ chức sự kiện ở châu Âu thường cung cấp quạt cầm tay nếu các sự kiện được dự đoán sẽ diễn ra vào ngày nóng bức. Khách mua sắm thường đổ mồ hôi trong những cửa hàng ít được làm mát, còn rạp chiếu phim không có hệ thống điều hòa nhiệt độ. Các bữa tối ở nhà hàng thường diễn ra ngoài trời, nhằm tránh không gian bí bách trong các công trình không có điều hòa.
Để đối phó với cái nóng, người dân tại Ý và Tây Ban Nha thường nghỉ ngơi hoặc ngủ vài giờ sau bữa trưa. Hầu hết mọi người dân tại đây đều đi du lịch vào tháng 8, khi nhiều doanh nghiệp đóng cửa hoàn toàn để các gia đình có thể tận hưởng kỳ nghỉ bên bờ biển hoặc trên đồi núi.
Tuy nhiên, sự thâm nhập của máy điều hòa nhiệt độ tại châu Âu đã tăng từ 10% năm 2000 lên 19% vào năm ngoái, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế. Con số này vẫn còn khá thấp so với Hoa Kỳ, vào khoảng 90%.
Nhiều người ở châu Âu phản đối sử dụng máy điều hòa nhiệt độ vì chi phí, lo ngại về tác động môi trường và thậm chí nghi ngờ về những tác động xấu đến sức khỏe từ các luồng không khí lạnh.
Hệ thống làm mát vẫn còn hiếm ở các nước Bắc Âu và thậm chí cả Đức, nơi nhiệt độ có thể tăng lên trên 30 độ C trong thời gian dài.
Nhu cầu điều hòa không khí ngày càng tăng ở châu Âu
Tại Ý, doanh số bán máy điều hòa đã tăng từ 865.000 chiếc vào năm 2012 lên 1,92 triệu chiếc vào năm 2022, theo hiệp hội ngành công nghiệp Assoclima. Tuy nhiên, những thiết bị này thường được lắp đặt phục vụ mục đích kinh doanh thay vì hộ gia đình sử dụng.
Chiếm tỷ trọng lớn trong số này là điều hòa hai chiều, có khả năng làm mát vào mùa hè và sưởi ấm trong mùa đông. Sự lưỡng dụng này đã thu hút nhiều khách hàng, nhất là khi nó giúp giảm tiêu thụ khí đốt trong mùa đông giữa lúc giá năng lượng tăng cao vì chiến sự tại Ukraine.
Tại Pháp ghi nhận doanh số 1 triệu chiếc điều hòa vào năm ngoái. Điều hòa nhiệt độ từng rất hiếm ở Pháp cho đến khi một đợt nắng nóng năm 2003 đã giết chết hàng nghìn người, chủ yếu là người cao tuổi.
Tuy nhiên, hầu hết các căn hộ riêng tại quốc gia này đều không có máy lạnh, nhiều nhà hàng và cơ sở kinh doanh khác cũng vậy. Các doanh nghiệp có điều hòa sẽ thường quảng cáo để thu hút khách hàng vào những ngày nắng nóng.
Ác cảm với máy điều hòa vẫn tồn tại cho tới ngày nay. Nhiều người coi đó là mặt hàng nhập khẩu phù phiếm. Họ coi việc sử dụng chúng là hành vi vô trách nhiệm với môi trường.
Cécile de Munck và Aude Lemonsu, hai nhà khí tượng học tại cơ quan thời tiết quốc gia của Pháp, đã cảnh báo rằng nếu số lượng máy điều hòa không khí ở Paris tăng gấp đôi vào năm 2030, nhiệt độ thành phố sẽ tăng thêm 2 độ C do ảnh hưởng của các thiết bị này.
Bất chấp những lo ngại về chi phí năng lượng, điều hòa không khí đang nhanh chóng len lỏi vào các gia đình ở Tây Ban Nha, một quốc gia có truyền thống sử dụng quạt và các phương pháp làm mát thủ công hơn.
Một nghiên cứu của Đại học Ca' Foscari dự đoán rằng một nửa số hộ gia đình Tây Ban Nha sẽ có máy điều hòa vào năm 2040, tăng từ mức chỉ 5% vào năm 1990.
Tiếng ồn, chi phí và lãng phí năng lượng khiến mọi người chùn bước
Các nhà quản lý bất động sản Tây Ban Nha đang đau đầu với lời than phiền vì tiếng ồn và nhiệt lượng từ điều hòa của hàng xóm. "Một số người không thể mở cửa sổ vì luồng hơi nóng phả ra từ cục nóng. Tỷ lệ điều hòa tăng lên cũng khiến nhiều công trình sẽ sớm hết chỗ lắp đặt", Pablo Abascal, Chủ tịch Hội đồng quản lý bất động sản Tây Ban Nha, cho hay.
Theo một nghiên cứu tại Đại học Ottawa ở Canada, điều hòa không khí là chìa khóa cho những người lớn tuổi trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt - nhiệt độ thường vượt quá 37 độ C.
Nhưng ngay cả ở các quốc gia như Síp, nơi mức nhiệt thường xuyên đạt ngưỡng 40 độ C, việc sử dụng điều hòa liên tục không phải là một lựa chọn hợp lý đối với nhiều người cao tuổi sống bằng thu nhập cố định.
Nhiều người dân trên quốc đảo Địa Trung Hải này chỉ sử dụng điều hòa vào những thời điểm nóng nhất trong ngày, đôi khi họ tự giam mình trong một căn phòng để tránh nóng.
“Không còn nghi ngờ gì nữa, kịch bản này cũng ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tinh thần của họ”, Demos Antoniou, giám đốc của một nhóm hoạt động vì quyền của người cao tuổi, cho hay.
“Nỗi lo sợ lớn nhất là nguy cơ say nắng, sốc nhiệt nếu không sử dụng các thiết bị làm mát”, ông nói thêm
Ở tuổi 83, cụ Angeliki Vassiliou thường cân nhắc cả về hóa đơn tiền điện và thế hệ tương lai trước khi nhấn nút “bật”.
“Thật vô nghĩa khi lãng phí năng lượng. Lãng phí là không công bằng”, cụ Vassiliou nói.
“Lãng phí bất kỳ nguồn tài nguyên nào cũng là sai trái, bởi vì điều gì sẽ xảy ra với hành tinh của chúng ta bởi tất cả sự lãng phí này?”.
Theo Euro News
