Bước ngoặt ở Trung Đông: Hamas trao trả con tin, ông Trump tuyên bố "chiến tranh kết thúc"

Hamas trao trả nhóm con tin Israel đầu tiên theo thỏa thuận ngừng bắn do ông Trump làm trung gian, đánh dấu bước ngoặt lịch sử cho hòa bình Gaza.

Một đoàn xe chở các con tin di chuyển đến Reim, miền Nam Israel, ngày 13/10. Ảnh: Reuters.
Một đoàn xe chở các con tin di chuyển đến Reim, miền Nam Israel, ngày 13/10. Ảnh: Reuters.

Hamas đã bàn giao bảy trong số 20 con tin người Israel còn sống sót trong hôm 13/10, làm dấy lên những tiếng hò reo vui mừng tại Tel Aviv, nơi hàng nghìn người tập trung để bày tỏ sự ủng hộ với các gia đình con tin.

Theo thỏa thuận ngừng bắn do Tổng thống Mỹ Donald Trump làm trung gian sau 2 năm chiến tranh, Hamas sẽ thả toàn bộ các con tin còn sống trong hôm đầu tuần để đổi lấy các tù nhân Palestine đang bị Israel giam giữ.

7 con tin đầu tiên đã được Hamas bàn giao cho Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) tại Dải Gaza, sau đó được tổ chức này chuyển giao cho lực lượng Israel.

“Chúng tôi đã chờ đợi 738 ngày để được nói điều này: Chào mừng các bạn trở về nhà”, Bộ Ngoại giao Israel đăng trên mạng xã hội X, xác nhận danh tính những người được thả là Guy Gilboa Dalal, Eitan Mor, Matan Angrest, Alon Ohel, Gali và Ziv Berman cùng Omri Miran.

Trong một tuyên bố sau đó, quân đội Israel cho biết một đoàn xe của Chữ thập đỏ đang trên đường đến Gaza để đón nhóm con tin thứ hai.

Đợt trao trả này diễn ra đúng lúc Tổng thống Trump đặt chân đến khu vực Trung Đông để dự hội nghị thượng đỉnh hòa bình, sau khi ông tuyên bố “cuộc chiến đã kết thúc”.

Gaza bừng hy vọng Hamas trao trả con tin, ông Trump tuyên bố chiến tranh kết thúc 2.png
Xe của Hội Chữ thập đỏ vận chuyển con tin sau khi bàn giao tại Thành phố Gaza. Ảnh: Reuters.

Chuyên cơ Không lực Một chở ông Trump hạ cánh xuống sân bay quốc tế Ben-Gurion vào chiều 13/10, bay qua Quảng trường Con tin ở Tel Aviv – nơi hàng chục nghìn người đang tập trung – trước khi đáp xuống.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đứng chờ tại sân bay, rồi cùng ông Trump di chuyển bằng xe limousine trong tiếng nhạc chào mừng của dàn quân nhạc.

Tại Tel Aviv, hàng trăm người trên Quảng trường Con tin vỡ òa trong niềm hạnh phúc khi nghe tin nhóm con tin đầu tiên được thả.

Ngày 7/10/2023, các tay súng Hamas đã bắt giữ 251 con tin trong cuộc tấn công chưa từng có vào Israel, khiến 1.219 người thiệt mạng, phần lớn là dân thường.

Tất cả ngoại trừ 47 con tin đã được thả trong các thỏa thuận ngừng bắn trước đây. Các gia đình có người thân vẫn bị giam giữ đã phải sống trong đau khổ và lo âu suốt hơn 2 năm qua.

Tại Gaza, lệnh ngừng bắn cũng mang lại đôi chút yên bình, nhưng với phần lớn lãnh thổ bị tàn phá, con đường phục hồi vẫn còn rất dài.

“Tôi trở về khu Sheikh Radwan với trái tim run rẩy”, Fatima Salem, 38 tuổi, nói sau khi quay lại khu phố của mình ở thành phố Gaza. “Đôi mắt tôi liên tục tìm kiếm những địa điểm quen thuộc đã mất – chẳng còn gì như trước, ngay cả nhà của hàng xóm cũng biến mất. Dù mệt mỏi và sợ hãi, tôi vẫn cảm thấy như được trở lại nơi an toàn của mình. Tôi nhớ mùi nhà mình, dù giờ chỉ còn là đống đổ nát. Chúng tôi sẽ dựng lều bên cạnh và chờ tái thiết”.

Chuyến thăm chớp nhoáng của ông Trump tới Israel và Ai Cập nhằm đánh dấu vai trò của ông trong việc làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn và trao trả con tin, song diễn ra trong bối cảnh mong manh khi Israel và Hamas vẫn đang đàm phán về các bước tiếp theo.

Theo lộ trình do Tổng thống Mỹ đề xuất, sau khi các chiến binh Palestine bàn giao toàn bộ con tin còn sống, Israel sẽ bắt đầu thả khoảng 2.000 tù nhân để đổi lại.

Phát biểu với các phóng viên trên chiếc Không lực Một khi bắt đầu chuyến công du mà ông mô tả là “rất đặc biệt”, ông Trump bác bỏ lo ngại rằng lệnh ngừng bắn có thể sụp đổ.

Gaza bừng hy vọng Hamas trao trả con tin, ông Trump tuyên bố chiến tranh kết thúc 3.png
Ông Netanyahu và ông Trump tại Sân bay Quốc tế Ben Gurion, Israel, ngày 13/10. Ảnh: Reuters.

“Tôi nghĩ nó sẽ được duy trì. Mọi người đều mệt mỏi vì chiến tranh. Chuyện này đã kéo dài hàng thế kỷ rồi”, ông nói. “Chiến tranh đã kết thúc”.

Tại Israel, ông Trump dự kiến sẽ gặp các gia đình con tin trước khi phát biểu tại Quốc hội Israel ở Jerusalem.

Chuyến đi này được xem là một “vòng vinh danh” của ông Trump sau khi ông giúp đạt được thỏa thuận Gaza, với kế hoạch hòa bình 20 điểm được công bố vào cuối tháng 9.

“Không khí hiện giờ thật phấn khích. Đây là khoảnh khắc mà ai cũng mong đợi”, ông Trump nói khi chuẩn bị lên máy bay tại căn cứ Joint Base Andrews gần Washington.

Các nhà đàm phán vẫn còn tranh cãi vào tối Chủ nhật tuần trước về các điều khoản cuối cùng của việc trao đổi. Hai nguồn tin từ Hamas nói với AFP rằng nhóm này đang yêu cầu Israel thả bảy lãnh đạo cấp cao của Palestine trong danh sách tù nhân được phóng thích.

Israel trước đó đã từng bác bỏ ít nhất một trong những cái tên này.

Tuy nhiên, các nguồn tin cho biết Hamas và các đồng minh đã “hoàn tất mọi chuẩn bị” để bàn giao tất cả các con tin còn sống cho Israel.

Gaza bừng hy vọng Hamas trao trả con tin, ông Trump tuyên bố chiến tranh kết thúc 4.png
Cảnh đổ nát ở thành phố Gaza sau khi quân đội Israel rút lui. Ảnh: Reuters.

Phía Israel không kỳ vọng sẽ nhận lại toàn bộ thi thể của các con tin đã thiệt mạng trong hôm đầu tuần.

Theo kế hoạch, Hamas sẽ bàn giao 47 con tin còn lại, cùng với hài cốt một binh sĩ Israel thiệt mạng trong cuộc chiến Gaza năm 2014.

Trong số những tù nhân Palestine được thả, 250 người là tù nhân an ninh, trong đó nhiều người bị kết án vì giết người Israel; khoảng 1.700 người khác bị bắt giữ trong chiến dịch quân sự tại Gaza.

Sau khi rời Israel, Tổng thống Trump sẽ tới Ai Cập, nơi ông và Tổng thống Abdel Fattah el-Sisi đồng chủ trì hội nghị thượng đỉnh quy tụ hơn 20 nhà lãnh đạo thế giới nhằm ủng hộ kế hoạch chấm dứt chiến tranh Gaza và thúc đẩy hòa bình Trung Đông.

Gaza bừng hy vọng Hamas trao trả con tin, ông Trump tuyên bố chiến tranh kết thúc 5.png
Các xe quân sự gần biên giới Israel-Gaza vào Chủ nhật tuần trước, trong bối cảnh lệnh ngừng bắn được thực thi. Ảnh: Reuters.

Ông Trump hy vọng sẽ tháo gỡ những bất đồng lớn xoay quanh các giai đoạn tiếp theo của kế hoạch hòa bình – trong đó có việc Hamas từ chối giải giáp và Israel chưa cam kết rút quân hoàn toàn khỏi Gaza.

Ông Trump khẳng định ông đã có “những bảo đảm” từ cả hai phía và các quốc gia chủ chốt trong khu vực cho giai đoạn đầu của thỏa thuận cũng như các bước tiếp theo.

Ông cũng tuyên bố sẽ “rất tự hào” nếu có thể tới thăm Gaza, nhưng không cho biết khi nào điều đó có thể thực hiện, do tình hình an ninh phức tạp.

Một cơ quan quản trị mới cho Dải Gaza bị tàn phá – do chính ông Trump đứng đầu theo kế hoạch của ông – sẽ được thành lập “rất nhanh chóng”, ông nói thêm.

Theo kế hoạch này, khi Israel bắt đầu rút một phần quân khỏi Gaza, khu vực này sẽ được thay thế bằng lực lượng đa quốc gia, do một trung tâm chỉ huy do Mỹ dẫn đầu tại Israel điều phối.

Chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza đến nay đã khiến ít nhất 67.806 người thiệt mạng, theo số liệu từ Bộ Y tế tại vùng lãnh thổ do Hamas kiểm soát – những con số mà Liên Hợp Quốc đánh giá là đáng tin cậy.

Các dữ liệu không phân biệt giữa dân thường và chiến binh, nhưng cho thấy hơn một nửa số người thiệt mạng là phụ nữ và trẻ em.

Theo AFP, Reuters