Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố hôm 9/10 rằng ông sẽ rời Washington vào Chủ nhật tới để đến Trung Đông, sau khi Israel và phong trào vũ trang Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin – một bước đột phá lớn trong nỗ lực của ông nhằm chấm dứt cuộc chiến đẫm máu kéo dài hai năm tại Dải Gaza.
Theo các nguồn tin ngoại giao, thỏa thuận này được ký kết vào tối 9/10 với sự trung gian của Ai Cập, Qatar và Mỹ, mở ra giai đoạn đầu tiên trong sáng kiến hòa bình do ông Trump khởi xướng. Thỏa thuận bao gồm ngừng bắn toàn diện, trao trả hàng chục con tin người Israel bị bắt giữ trong các cuộc giao tranh đổi lấy tù nhân Palestine đang bị giam giữ tại Israel.
Đây là thỏa thuận song phương lớn nhất giữa hai bên kể từ năm 2023, thời điểm xung đột leo thang nghiêm trọng sau vụ tấn công của Hamas vào lãnh thổ Israel.
Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump cho biết ông sẽ đích thân tới khu vực Trung Đông, có thể tham dự lễ ký kết chính thức tại Cairo, Ai Cập – một địa điểm được xem là trung tâm trung gian hòa giải truyền thống giữa Israel và Palestine. Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội Israel Amir Ohana đã mời Tổng thống Trump phát biểu trước cơ quan này, điều chưa từng xảy ra với một Tổng thống Mỹ kể từ thời George W. Bush năm 2008.
“Tôi hy vọng đây sẽ là bước khởi đầu cho một nền hòa bình vĩnh cửu tại Trung Đông”, ông Trump nhấn mạnh. “Người dân Israel, Palestine và toàn khu vực xứng đáng được sống trong hòa bình, thịnh vượng và an ninh”.
Vai trò của đặc phái viên Witkoff và Kushner
Trước đó trong ngày, hai đặc phái viên của ông Trump – doanh nhân Steve Witkoff và cựu cố vấn cấp cao Jared Kushner – đã có các cuộc gặp liên tiếp với Tổng thống Israel Isaac Herzog và Thủ tướng Benjamin Netanyahu tại Jerusalem. Theo tuyên bố từ văn phòng Tổng thống Israel, hai bên đã thảo luận chi tiết về khuôn khổ thỏa thuận ngừng bắn, bao gồm cơ chế giám sát thực thi, trao đổi tù nhân và lộ trình tái thiết Gaza sau chiến sự.
Thông cáo của Phủ Tổng thống Israel nêu rõ: “Hai đặc phái viên Mỹ đã đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng và thương lượng khuôn khổ của thỏa thuận, nhằm đảm bảo việc trao trả các con tin Israel và mở đường cho tiến trình chấm dứt chiến tranh với Hamas”.
Theo văn phòng Thủ tướng Israel, sau cuộc gặp với ông Netanyahu, hai đặc phái viên Mỹ còn tham dự phiên họp đặc biệt của nội các Israel nhằm thông qua kế hoạch ngừng bắn và phê duyệt danh sách tù nhân được thả. Một số nguồn tin nói rằng cuộc họp diễn ra trong bầu không khí “thận trọng nhưng đầy hy vọng”, khi nhiều bộ trưởng Israel vẫn tỏ ra lo ngại về khả năng Hamas tái vũ trang trong tương lai.
Bước ngoặt trong sáng kiến hòa bình của ông Trump
Thỏa thuận ngừng bắn này được xem là thành quả quan trọng nhất trong chính sách đối ngoại của ông Trump kể từ khi ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai hồi tháng 1/2025.
Trong nhiều tháng qua, Nhà Trắng đã gây sức ép ngoại giao mạnh mẽ với các nước Trung Đông – đặc biệt là Ai Cập, Qatar, Arab Saudi và Thổ Nhĩ Kỳ – nhằm thuyết phục Hamas chấp nhận trao đổi con tin và giảm căng thẳng quân sự.
Theo các chuyên gia, nỗ lực của ông Trump nhằm “chấm dứt chiến tranh Gaza” được coi là một phần trong chiến lược tái định hình ảnh hưởng của Mỹ tại Trung Đông, vốn bị thách thức bởi vai trò ngày càng lớn của Trung Quốc và Nga trong khu vực. Việc ông Trump có thể đích thân tham dự lễ ký kết được xem là hành động biểu tượng, nhằm củng cố vị thế của Mỹ như “người kiến tạo hòa bình” giữa các quốc gia thù địch lâu năm.
Phản ứng quốc tế
Các phản ứng ban đầu từ cộng đồng quốc tế khá tích cực. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres hoan nghênh thỏa thuận và kêu gọi hai bên “thực thi cam kết một cách thiện chí, mở đường cho tiến trình chính trị lâu dài”.
Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) ra tuyên bố cho rằng đây là cơ hội hiếm có để chấm dứt vòng xoáy bạo lực đã khiến hơn 40.000 người thiệt mạng và hàng triệu người mất nhà cửa.
Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát cho rằng việc thực thi thỏa thuận sẽ đầy rẫy thách thức, đặc biệt là nguy cơ tái bùng phát giao tranh tại Gaza nếu các nhóm vũ trang không đồng thuận hoặc các bên vi phạm lệnh ngừng bắn.
Dẫu vậy, giới phân tích đều nhận định rằng việc Israel và Hamas cùng ký vào thỏa thuận – với sự bảo trợ trực tiếp của Mỹ – là bước tiến lớn nhất hướng tới hòa bình trong hơn một thập kỷ qua.
Nhà nghiên cứu Yonatan Freeman tại Đại học Hebrew (Jerusalem) nhận định: “Nếu thỏa thuận này được duy trì, đây sẽ là cột mốc lịch sử không chỉ đối với khu vực mà còn đối với chính quyền Trump – một dấu ấn ngoại giao có thể định hình lại toàn bộ cấu trúc an ninh Trung Đông”.
Ông Trump đòi loại Tây Ban Nha khỏi NATO
Jensen Huang: “Gia đình tôi sẽ không thể đến Mỹ" với chính sách nhập cư hiện nay của ông Trump
Lãnh đạo thế giới đồng loạt phản ứng trước thỏa thuận hòa bình giai đoạn đầu ở Gaza
Theo AFP
