Ngày 13/6, người phát ngôn quân đội Ukraine đăng trên Facebook “Quân Nga đang tập trung lực lượng triển khai tấn công nhằm bao vây quân đội của chúng ta tại các khu vực Severodonetsk và Lysychansk, đồng thời phong tỏa các tuyến đường tiếp tế hậu cần từ khu định cư Bakhmut đến”. Reuters cùng ngày cũng đưa tin, quân đội Nga đã cắt đứt hoàn toàn kết nối đường bộ giữa Severodonetsk với các khu vực khác do Ukraine kiểm soát.
Xu hướng chiến tranh tiêu hao ở miền Đông bất lợi cho Ukraine
Quân đội Ukraine hiện thương vong rất lớn ở vùng Donbass. Tờ The Guardian của Anh ngày 11/6 đưa tin, thương vong hàng ngày gần đây của quân đội Ukraine lên tới 600 đến 1.000 người, và tổng thương vong trong tháng qua đã vượt quá 20.000 người. Ở khu vực Bắc Donetsk, vốn đang giằng co trong vài tuần, quân đội Nga đã chiếm thế thượng phong.
Thương vong của quân đội Nga cũng trong cuộc chiến cam go không thể không kể đến, tuy nhiên, The Guardian nhận xét, quân đội Nga hiện đã kiểm soát được một vùng rộng lớn của Ukraine và giành được thế chủ động trong chiến dịch, có thể chọn tạm ngừng cuộc tấn công ở một số khu vực nhất định để cho quân lính nghỉ ngơi. Trong khi quân đội Ukraine đã không thể làm được điều này.
 |
Tình thế chiến trường miền Đông Ukraine đang ngày càng bất lợi cho Ukraine. |
Vì những lý do dễ thấy, các quan chức phương Tây không muốn thảo luận công khai về tác động của cuộc xung đột đối với quân đội Ukraine, thay vào đó họ thích nhấn mạnh các vấn đề đối với quân đội Nga. Họ cho rằng quân đội Nga đã bị chết 15.000 đến 20.000 người kể từ khi cuộc chiến bắt đầu, và tổng số quân mà quân đội Nga điều động tới Ukraine phải từ 150.000 đến 200.000. Nếu đúng như con số thương vong này, đây sẽ là một tỷ lệ tổn thất nhân lực cao. Tuy nhiên, quân đội Nga dường như vẫn chưa mất khả năng phát động tấn công trên bộ.
The Guardian thừa nhận rằng các quan chức phương Tây có xu hướng tính toán quá cao thương vong của quân đội Nga và thường không sử dụng cùng một phương pháp để ước tính thương vong của quân đội Ukraine, nhằm tránh tạo ra ấn tượng rằng quân đội Ukraine đang ở thế bất lợi trong dư luận. Nhưng trên thực tế, trước ưu thế vượt trội về pháo binh của quân đội Nga, ngay cả quân đội Ukraine cũng thừa nhận rằng ở chiến trường miền đông Ukraine hiện nay, thương vong của quân đội Nga có khả năng thấp hơn nhiều so với phía Ukraine.
Tình hình vũ khí, đạn dược cũng không khả quan đối với phía Ukraine. Ông Vadym Skibitsky, người lãnh đạo số 2 của Cục tình báo quân đội Ukraine, ngày 10/6 tiết lộ rằng quân đội hiện tiêu thụ 5.000 đến 6.000 viên đạn pháo cỡ lớn mỗi ngày, đạn pháo cỡ 152 mm do Liên Xô sản xuất trong kho đã "gần như cạn kiệt", sắp tới phải trông chờ vào đạn 155mm tiêu chuẩn NATO.
Nếu cứ tiếp tục như vậy, cuộc chiến tiêu hao ở Ukraine tất diễn ra theo chiều hướng bất lợi cho Ukraine. Trang Al Jazeera ngày 13/6 đăng một bài báo cho rằng trận chiến ở Donbass có thể trở thành nhân tố quyết định chiều hướng của cuộc xung đột Nga-Ukraine. Nếu Nga thắng trong chiến dịch Donbass, điều đó không chỉ có nghĩa là Ukraine mất đất mà còn có khả năng mất đi hầu hết lực lượng quân sự có sức chiến đấu mạnh nhất, mở đường cho Nga chiếm thêm lãnh thổ. Còn nếu Nga thua trận, nước này có thể tạo tiền đề cho một cuộc phản công của Ukraine và có thể dẫn đến bất ổn chính trị ở Điện Kremlin.
 |
Ukraine cho rằng việc vũ khí viện trợ của phương Tây được chuyển đến chậm cũng là một nguyên nhân khiến Quân đội Ukraine lâm vào tình thế bất lợi. |
Tinh thần của lính ở tiền tuyến sa sút
Trong thời kì đầu của cuộc chiến, tinh thần quân đội Nga khá thấp đã từng là tâm điểm chú ý của giới truyền thông quốc tế. Từ khi hai bên lâm vào thế giằng co đến nay, trong nội bộ quân đội Ukraine xuất hiện nhiều hiện tượng dao động tâm lý. Theo báo Anh The Independent ngày 10/6, một báo cáo do các nhân viên tình báo quân sự phương Tây và Ukraine cùng viết cho thấy tỷ lệ hỏa lực pháo binh của Nga và Ukraine tại một số khu vực chiến sự đã đạt mức đáng kinh ngạc 20:1. Do hỏa lực pháo binh liên tục, một số binh sĩ Ukraine có dấu hiệu khiếp sợ và bỏ vị trí chiến đấu.
Một phóng viên của tờ Le Figaro của Pháp gần đây đã đến thăm quân đội Ukraine ở mặt trận và phát hiện nhiều người trong số họ đã được tuyển mộ sau khi xung đột nổ ra vào ngày 24/2 và chỉ được huấn luyện quân sự cơ bản nhất. Trong số những quân nhân được điều động này, có nhiều thường dân đã lớn tuổi thuộc các ngành, tố chất tổng thể không cao.
"Ban đầu chúng tôi được bố trí ở hậu phương như một lực lượng bảo vệ hậu phương và nhiệm vụ chính của chúng tôi là bảo vệ các thành phố ở hậu phương. Nhưng sau khi chiến tranh căng thẳng, chỉ huy đã điều hơn 30 người chúng tôi đến chiến trường Severodonetsk”. Một người lính Ukraine tên là Vadim nói với truyền thông Pháp," Đây quả là một cơn ác mộng! Chúng tôi chỉ trải qua khóa huấn luyện một ngày rưỡi, mỗi người nhận một khẩu súng trường Kalashnikov, sau đó chúng tôi đã đi đến chiến trường. Đối diện là xe tăng và pháo hạng nặng của Nga".
Sau khi một số binh sĩ của Lực lượng Phòng vệ Nội địa đơn vị của Vadim, bị giết trong khi chiến đấu, họ đã thuyết phục thành công cấp trên trực tiếp của mình và được cho rút lui. Tuy nhiên, khi cuộc hành trình ly kỳ kết thúc cuối cùng họ cũng về được hậu phương, hơn 30 binh sĩ bị buộc tội từ bỏ các vị trí chiến đấu và rút lui mà không được phép. Các sĩ quan yêu cầu họ quay lại mặt trận ngay lập tức nếu không sẽ phải đối mặt với hình phạt. Chỉ một số ít tuân theo lệnh, 23 người còn lại từ chối quay trở lại Severodonetsk. Giờ đây, những người này đang tiếp xúc luật sư để ứng phó với việc bị truy tố.
Về trang bị, Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine cũng phát đi báo động, cho biết cơ số đạn sắp hết. Thống đốc vùng Nikolaev cho rằng cuộc chiến đã biến thành "cuộc chiến của đại pháo". Trước sức tấn công của pháo và hỏa lực tầm xa vượt trội của quân đội Nga, các trang bị hạng nặng của quân đội Ukraine cũng bị tổn thất khá nhiều. Bộ Quốc phòng Nga ngày 13/6 nói quân Nga đã sử dụng một tên lửa không đối đất có độ chính xác cao phá hủy một số lượng lớn vũ khí và trang thiết bị quân sự ở khu vực Donbass, một số là trang thiết bị viện trợ của Mỹ và châu Âu.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov ngày 12/6 khi trả lời phỏng vấn The Economist đã kêu gọi phương Tây tăng cường viện trợ quân sự. Để thuyết phục người phương Tây về tính cấp bách của tình hình, ông cũng bộc bạch về một số tình cảnh của quân đội Ukraine trên tiền tuyến.
Reznikov thừa nhận rằng mỗi ngày có từ 100 đến 200 binh sĩ Ukraine bị chết ở miền Đông Ukraine, hỏa lực của quân đội Nga tại một số khu vực gấp 10 lần quân đội Ukraine. Vì vậy, ông kêu gọi phương Tây tăng cường hỗ trợ thêm vũ khí, trang bị, đặc biệt là các loại pháo hạng nặng, giúp đảo ngược sự so sánh về hỏa lực giữa quân đội Nga và Ukraine.
 |
Việc sử dụng thành thạo vũ khí tiêu chuẩn NATO là một khó khăn không dễ khắc phục được sớm đối với binh sĩ quân đội Ukraine. |
Tuy nhiên, một số nhà phân tích quân sự và truyền thông phương Tây đã bày tỏ lo ngại về khả năng của quân đội Ukraine trong việc thích ứng với các trang thiết bị chuẩn NATO. Do họ đã sử dụng thiết bị kiểu Liên Xô trong một thời gian dài, nên cần có đủ thời gian để tiến hành huấn luyện khi phải đối mặt với các thiết bị của NATO có phương thức thao tác hoàn toàn khác. Tuy nhiên, Reznikov phản đối quan điểm này, nói “nhiều binh sĩ Ukraine đã thành thạo sử dụng pháo phương Tây chỉ trong vòng hai tuần”. Ông cho rằng quân đội Ukraine có thể “chỉ mất một tháng để chuyển sang hệ trang bị chuẩn NATO”.
Cố vấn Podolyak của ông Zelensky sau đó vào ngày 13/6 đã bắt đầu một yêu cầu mới cho phương Tây. Ông viết trên Twitter, để chấm dứt xung đột, Ukraine cần thêm 1.000 cỗ pháo cỡ 155mm, 300 bệ phóng tên lửa tầm xa, 500 xe tăng, 2.000 xe bọc thép và 1.000 máy bay không người lái.
Tuy nhiên, tin tức từ quân đội Ukraine ở mặt trận là nhiều binh sĩ không thể nhanh chóng nắm bắt được yếu lĩnh cần thiết khi sử dụng các loại vũ khí chuẩn NATO do thời gian nhập ngũ ngắn và được huấn luyện không đủ. Vadim, một công nhân được gọi nhập ngũ, nói: "Nhiều binh sĩ có nhiều nghề nghiệp khác nhau trước khi tham chiến. Họ chỉ được huấn luyện tạm thời, rất khó để sử dụng thành thạo các loại vũ khí phức tạp của NATO, đặc biệt là các loại vũ khí chống tăng, chưa nói đến vũ khí hạng nặng".
