Tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội ngày 21/10, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà giải trình một số nội dung liên quan đến tổ chức bộ máy và nhân lực cấp xã, sau khi nhiều đại biểu phản ánh khó khăn ở cơ sở.
Theo bà Trà, cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn nhiều khó khăn, bất cập và chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Khối lượng công việc cấp xã hiện nay rất lớn, chức năng nhiệm vụ rất cao, trong khi trước đây chỉ thuần túy ở mức độ vừa phải. Tổ chức bộ máy tuy đã được hướng dẫn hành chính nhưng chưa thực sự ổn định. Cần có những điều chỉnh căn bản về thể chế để đáp ứng yêu cầu vận hành mới.
Bất cập trong phân cấp phân quyền được Bộ trưởng nhắc tới, nhất là việc phân định thẩm quyền cho cấp xã sau rà soát chỉ còn 859 nhiệm vụ (giảm so với con số trước là 1.060), trong đó chỉ có 79 nhiệm vụ được phân cấp mới.
Trong khi đó, Trung ương phân cấp cho cấp tỉnh tới 949 nhiệm vụ, tạo ra khối lượng công việc rất lớn và nặng nề cho cấp tỉnh. Bộ trưởng đánh giá mức độ phân cấp từ Trung ương cho địa phương để địa phương quyết, làm, chịu trách nhiệm mới đạt 56%, chưa cao. Việc tiếp nhận và thực hiện phân cấp, phân định thẩm quyền tại cấp xã còn nhiều hạn chế, bất cập.
Ngoài ra, theo Bộ trưởng, các vấn đề tồn tại sau triển khai như thủ tục hành chính, cơ sở vật chất, trang thiết bị còn nhiều khó khăn nhất định. Từ thực tế triển khai, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nêu ra các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách để hoàn thiện và ổn định vận hành chính quyền địa phương hai cấp.
Theo đó, nhiệm vụ hàng đầu là tập trung cao độ để hoàn thành toàn bộ hệ thống thể chế cho vận hành chính quyền địa phương hai cấp, hoàn thành việc phân loại đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đô thị.
"Đây là cái gốc của vấn đề để thực hiện chế độ chính sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển”, bà Trà nhấn mạnh.
Cùng với đó, tiếp tục xây dựng đề án báo cáo Bộ Chính trị (dự kiến hoàn thành cuối tháng 10) để ban hành Nghị định và Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Xác định chỉ tiêu biên chế trên cơ sở vị trí việc làm và phân loại đơn vị hành chính, tránh tình trạng "cào bằng".
Ngoài ra, hoàn thiện lại tổ chức bộ máy, điều chỉnh mức lương cơ sở, phụ cấp (phụ cấp khu vực, phụ cấp chức vụ, chức danh lãnh đạo) phù hợp với phân loại đơn vị hành chính; rà soát tổng thể các cơ chế, chính sách đã ban hành, kể cả các chương trình mục tiêu quốc gia, để điều chỉnh theo phân loại đơn vị hành chính.
Một trong những vấn đề được Bộ trưởng nhấn mạnh là phải cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, nhất là cấp xã. Đây là nhiệm vụ cấp bách để đội ngũ cán bộ có thể đạt được hai mục tiêu lớn “vừa kiến tạo phát triển vừa phục vụ người dân”.
Tiếp tục rà soát, đánh giá mức độ, kết quả, khả thi của phân cấp, phân quyền, Bộ trưởng đưa ra giải pháp giao thẩm quyền linh hoạt cho cấp tỉnh để quyết định rút về tỉnh thực hiện những việc mà cấp xã "không thể làm nổi" do năng lực hoặc điều kiện ban đầu, nhằm đảm bảo hiệu quả công việc.
Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng cần tiếp tục có một đề án lớn để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị trong thời gian 5 năm, nhằm căn bản hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu vận hành của chính quyền địa phương hai cấp.
Bộ trưởng cũng thông tin về các kế hoạch tiếp theo, bao gồm việc chuẩn bị Nghị định để sắp xếp thôn, bản, tổ dân phố theo kế hoạch vào tháng 5 năm 2026, cùng với việc triển khai sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp Nhà nước. Bà Trà cam kết sẽ tập trung giải quyết các vấn đề cấp bách, cố gắng hoàn thành công tác sắp xếp để hệ thống ổn định trở lại vào năm 2026, tạo đà phát triển cho giai đoạn 2026 – 2030.
Chủ tịch Quốc hội: Pháp luật phải đi trước một bước, mở đường cho đổi mới sáng tạo
Quốc hội xem xét 49 dự luật, bầu và miễn nhiệm một số nhân sự cấp cao
