Phát biểu với CNN trong một cuộc phỏng vấn được phát trong hôm 27/10, bà Thái Anh Văn lần đầu tiên xác nhận rằng binh sĩ Mỹ đang đồn trú ở hòn đảo tự trị này, giải thích rằng Đài Loan có “quan hệ hợp tác trên rất nhiều lĩnh vực với phía Mỹ, với mục đích là tăng cường khả năng tự vệ của chúng tôi.”
Phát ngôn được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden làm dấy sự ngờ vực rằng Washington sắp từ bỏ chính sách “mơ hồ chiến lược” sau khi nói trong một cuộc phỏng vấn với CNN rằng Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp nó bị tấn công bởi Trung Quốc đại lục. Giới chức Nhà Trắng ngay sau đó đã phải rút lại những phát ngôn đó, nhấn mạnh rằng ông Biden không có ý phát đi tín hiệu về sự thay đổi chính sách về Đài Loan của chính quyền này, cùng lúc khẳng định rằng chính quyền Washington vẫn tiếp tục ủng hộ Đài Loan.
Mỹ không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, nhưng theo luật pháp phải hỗ trợ những nỗ lực tự vệ của Đài Loan, trong đó bao gồm các thương vụ bán vũ khí cho hòn đảo này.
Tại sao Trung Quốc chỉ điều máy bay vào ADIZ Tây Nam Đài Loan mà không phải khu vực khác?
Nhiều nhà quan sát có cách hiểu khác nhau về phát ngôn mà ông Biden đưa ra trong cuộc phỏng vấn, bà Thái Anh Văn nói với CNN. Nhưng theo cách hiểu của bà về việc liệu chính quyền Mỹ có bảo vệ Đài Loan trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công hay không, bà không dám chắc.
“Tôi thực sự có niềm tin như vậy, dựa vào mối quan hệ lâu dài mà chúng tôi có với Mỹ; và cả sự ủng hộ của người dân Mỹ, Quốc hội Mỹ và chính quyền Mỹ trước giờ vẫn luôn hỗ trợ chúng tôi” – bà Thái Anh Văn nói.
Đáng chú ý, xác nhận thông tin mà giới truyền thông Mỹ đăng tải hồi đầu tháng này, bà Thái Anh Văn nói rằng binh sĩ Mỹ đang đang giúp huấn luyện các lực lượng ở Đài Loan, nhưng không nêu chi tiết về số lượng binh sĩ Mỹ đồn trú tại đây. Con số này “không nhiều như mọi người nghĩ”, bà nói.
Phát ngôn của bà Thái Anh Văn xuất hiện giữa lúc mà Bắc Kinh đang tăng cường hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan, triển khai số lượng kỷ lục máy bay quân sự đi vào vùng nhận dạng phòng không của hòn đảo này trong những tuần gần đây. Bắc Kinh coi Đài Loan là một phần không thể tách rời của họ và cần phải được tái thống nhất, dù là bằng vũ lực.
Tổng thống Biden tuyên bố "sốc" rằng Mỹ sẽ bảo vệ Đài Loan nếu bị Trung Quốc tấn công
Mối đe dọa đến từ Trung Quốc “đang tăng lên mỗi ngày”, bà Thái nói với CNN.
Trong một cuộc họp trực tuyến với các nhà lãnh đạo ở Đông Á hôm 27/10, Tổng thống Biden nói rằng chính quyền của ông vẫn “hết sức quan ngại bởi những hành động hăm dọa của Trung Quốc”, mà ông cho là gây ra mối đe dọa đối với hòa bình trong khu vực.
Phát biểu trước các nhà lãnh đạo, trong đó có cả Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, ông Biden nói rằng cam kết của Mỹ đối với Đài Loan là “vững chắc và kiên định qua các đời chính quyền”; theo AFP. “Nó sẽ tiếp tục nhằm đảm bảo hòa bình và sự ổn định trên eo biển Đài Loan và trong khu vực.”
Bắc Kinh cho rằng việc Washington hỗ trợ quân sự cho Đài Loan là hành động vi phạm chủ quyền của họ và củng cố cái mà họ cho là những phe phái ly khai ở Đài Loan.
Trong cuộc phỏng vấn với CNN, bà Thái Anh Văn đã thể hiện mong muốn đối thoại trực tiếp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người mà bà chưa từng gặp gỡ. Bà nói, thêm thông tin liên lạc “sẽ rất hữu ích” trong nỗ lực giảm sự hiểu nhầm và “tạo nên những thỏa thuận để chúng tôi có thể cùng tồn tại một cách hòa bình.”
Người đứng đầu cơ quan quốc phòng Đài Loan, Chiu Kuo-cheng, mới đây nói rằng Trung Quốc sẽ đủ khả năng khởi động cuộc tấn công toàn lực nhằm vào Đài Loan vào năm 2025. Trước đó cũng có nhiều lời cảnh báo từ một tướng lĩnh cấp cao của Mỹ rằng mối đe dọa từ hành động quân sự của Trung Quốc đối với Đài Loan là “bản tuyên ngôn trong thập kỷ này, trên thực tế, trong vòng 6 năm tới.”
Căng thẳng giữa Washington, Bắc Kinh và Đài Bắc diễn ra trong lúc mà chính quyền Mỹ ngày càng quan ngại về sức mạnh quân sự đang tăng dần của Trung Quốc, đặc biệt sau khi có thông tin Trung Quốc thử nghiệm một hệ thống tên lửa siêu thanh đủ sức mạnh đầu đạn hạt nhân. Được tờ Financial Times đưa tin đầu tiên, thông tin về vụ thử nghiệm này được giới chuyên gia đánh giá là “gần giống như khoảnh khắc Sputnik” đối với Mỹ.
