Trước khi Igor Glib tự sát, Tiểu đoàn 86 của ông ta đã bỏ chạy khỏi vị trí gần thị trấn quan trọng Vuhledar ở Donbass dù không nhận được lệnh rút lui. Phóng viên quân sự Ukraine Volodymyr Boyko nói rằng điều này đã dẫn đến việc Ukraine thất thủ ở Vuhledar.
Ngày 3/10, Bộ Quốc phòng Nga thông báo quân đội Nga đã nắm quyền kiểm soát thị trấn quan trọng này.
Nga chiếm Vuhledar sau gần 2 năm giao tranh
Vuhledar nằm cách Donetsk khoảng 60 km về phía Tây Nam. Đây là trung tâm hậu cần quan trọng của quân đội Ukraine ở khu vực Donbass. Cuộc giao tranh ác liệt giữa Nga và Ukraine nhằm giành quyền kiểm soát thị trấn này đã kéo dài gần 2 năm.
Nhà phân tích chính trị và quân sự Nga Sergey Poletayev cho rằng, xét từ góc độ quân sự, Vuhledar giống như một tiền đồn, giúp ổn định một khu vực rộng lớn trên chiến tuyến của quân đội Ukraine. Việc quân đội Nga chiếm được Vuhledar sẽ rất có lợi cho cuộc tấn công vào thành phố Pokrovsk. Xét về mặt hậu cần, Vuhledar nằm gần tuyến đường sắt từ Donetsk đến Mariupol. Việc quân đội Nga kiểm soát Vuhledar sẽ cắt đứt tuyến đường nối với Mariupol của quân đội Ukraine, trong khi Mariupol là cảng chính của Ukraine trên Biển Azov.
Ngoài ra, ở Vuhledar còn có ít nhất hai mỏ than, trong đó có mỏ than số 3 Nam Donbass, một trong những mỏ than lớn nhất vùng. Những mỏ than này thường có khu vực ngầm dưới lòng đất đóng vai trò là pháo đài phòng thủ.
Cùng ngày Nga công bố tin chiếm được Vuhledar, tân Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã đến thăm Ukraine lần đầu tiên. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận trong cuộc họp báo sau cuộc gặp với ông Rutte rằng quân đội Ukraine đã để mất Vuhledar. Nhưng ông cho rằng việc quân đội Ukraine rút khỏi Vuhledar do áp lực của Nga là bước đi đúng đắn để bảo vệ tính mạng của binh lính.
Tuy nhiên, theo báo Strana (Quốc gia) của Ukraine ngày 3/10, quân đội Ukraine đóng quân ở Vuhledar tuyên bố rằng bất chấp mối đe dọa của quân Nga bao vây, Bộ Tư lệnh vẫn không ban hành lệnh rút quân. Những người lính ở đây đã tự ý rời đi khi không nhận được lệnh rút lui khỏi thị trấn này.
Tình trạng khó khăn ảnh hưởng đến tinh thần của binh sĩ Ukraine
Đơn vị phòng thủ Vuhledar là Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 72. Nikolai Voroshnov, sĩ quan trinh sát đường không của lữ đoàn, cho biết: “Vuhledar đã định sẵn sẽ bị diệt vong và không thể cứu được, nhưng người thì có thể cứu được, nhưng lệnh rút lui không bao giờ được đưa ra. Mọi người ở trong và ngoài thành phố đều hiểu rằng việc đếm ngược đã được tính bằng ngày và sau đó là giờ, nhưng lệnh rút lui chưa bao giờ được đưa ra”.
Một trung úy quân đội Ukraine có bí danh là "Alex" đã đăng một thông báo trên mạng xã hội vào ngày 1/10, chỉ trích Bộ Tư lệnh trì hoãn việc ban hành lệnh rút quân khỏi Vuhledar. Ông chỉ ra rằng Vuhledar là một đô thị nhỏ và rất khó thủ được lâu, nhất là khi quân Nga đã chiếm giữ được khu vực bên sườn.
Anh ta viết: "Một tuần rưỡi trước đây tôi đã viết rằng tình hình ở Vuhledar đã đến mức không thể cứu vãn và việc thất thủ chỉ còn là vấn đề thời gian. Nếu trong tình thế nguy cấp và bất lợi, tất cả binh lính đều bị dồn vào một chỗ, thì sẽ chẳng còn ai để trấn giữ tuyến phòng thủ tiếp theo nữa”. Bài viết của “Alex” đã được hơn 100.000 lượt người đọc.
Victor, một người lính phục vụ tại sở chỉ huy tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn 72, cho biết vấn đề chính khiến Vuhledar thất thủ là quân đội kiệt sức vì không được luân chuyển. Ông nói: “Trước khi Lữ đoàn 72 được tái triển khai đến Donetsk, chúng tôi là một đơn vị đầy đủ biên chế, đủ khả năng tác chiến. Nhưng sau hai năm chiến đấu không được luân chuyển và nghỉ ngơi chỉnh đốn, chúng tôi trở thành một đội quân không còn năng lực chiến đấu và còn lại rất ít quân”.
Igor Kimakovsky, cố vấn cấp cao của Nga tại khu vực Donetsk, cho rằng quân đội Nga đã sử dụng chiến thuật "tấn công gọng kìm quy mô lớn" để bao vây quân đội Ukraine ở Vuhledar, do đó việc quân Ukraine thực hiện luân chuyển đơn vị ở đây là điều trở thành không thể.
Trong suốt hai năm đồn trú ở hướng Vuhledar, tiểu đoàn của Victor chỉ được một lần bổ sung đầy đủ lực lượng cho một đại đội. Victor cho biết: “Cứ ba tháng một lần, chúng tôi được tiếp nhận 25 tân binh, nhưng hầu hết đều là những ‘ông già’ ở độ tuổi ngoài 50. Họ được huấn luyện rất kém ở ‘trường huấn luyện’ và không biết sử dụng súng tiểu liên, thậm chí không biết súng tiểu liên là gì. Chúng tôi phải dành một tuần để truyền dạy cho họ các kiến thức tại chiến trường, nhưng mọi người biết đấy, thời gian quá ngắn”.
Khi được hỏi tại sao không thể giữ được Vuhledar, một thị trấn có vị trí án ngữ trên cao và phòng thủ thuận lợi, nơi mà Lữ đoàn 72 và các đơn vị khác đã trấn giữ trong hai năm, Victor trả lời: "Nếu máy bay không người lái của địch hoạt động suốt ngày đêm lơ lửng phía trên đầu bạn, vậy độ cao án ngữ phỏng có ích gì? Và địch có ưu thế về pháo binh, chúng ta gần như không có pháo binh... Quân Nga còn chiếm ưu thế về phương tiện và quân số, còn chúng ta không có người để sử dụng và không có thứ gì để chiến đấu".
Victor cho biết, toàn bộ tiểu đoàn 350 người cuối cùng chỉ còn lại lực lượng cỡ một trung đội, không quá 30 người, bao gồm cả thợ máy và lái xe. "Chúng tôi đã nhiều lần nói rằng đơn vị chưa được chuẩn bị chiến đấu. Đôi khi chúng tôi được bổ sung một số quân, nhưng những quân này nhanh chóng bị tiêu hao bởi những nhiệm vụ được phân công không hợp lý như 'khôi phục lại vùng đất đã mất', và chúng tôi không thể giữ được vị trí nữa".
Sau khi rút lui khỏi Vuhledar, Lữ đoàn 72 không được nghỉ ngơi mà được lệnh chuyển sang trận địa mới. Phóng viên quân đội Ukraine Yulia Kilenko Merinova cho biết, trận địa mới chính là nơi Lữ đoàn Phòng thủ Nội địa số 123 của quân đội Ukraine- đơn vị của Igor Grib, đã từ chối trấn giữ.
“Chính đơn vị này lẽ ra phải hỗ trợ cho Lữ đoàn 72 ở Vuhledar. Tuy nhiên, các binh sĩ của Lữ đoàn 123 đã tan rã. Sau đó, một tiểu đoàn trưởng đã tự sát. Chính vì hy vọng vào họ, Lữ đoàn 72 mới trì hoãn việc rút lui khỏi Vuhledar”, Kilenko Melinova viết. "Mọi người có thể tưởng tượng được trạng thái đạo đức và tâm lý của những người lính như thế nào. Ngay cả các chỉ huy đại đội cũng viết đơn yêu cầu loại bỏ quyền chỉ huy của họ".
Ngày 4/10, khoảng 100 binh sĩ thuộc Tiểu đoàn 187, Lữ đoàn phòng vệ nội địa số 123 của Quân đội Ukraine đã từ chối thực hiện nhiệm vụ chiến đấu và rời khỏi các đơn vị quân đội ở Donbass mà không được phép. Họ đã đến Voznesensk, vùng Nikolaev, để tổ chức một cuộc mít tinh tuyên bố thiếu vũ khí và thiếu huấn luyện rồi tự giải thể.
"Tôi đã nộp đơn nhiều lần, thậm chí đến đơn vị chủ quản. Tôi xin một khẩu súng máy PKM. Họ nói không có và không thể cung cấp", Alexander Puchalsky, trưởng bộ phận hỗ trợ tâm lý binh sĩ của lữ đoàn cho biết. Đơn vị này được trang bị đầy đủ và những người lính này sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự.
Tờ Strana Ukraine dẫn số liệu chính thức cho biết, chỉ riêng năm 2023 đã có 1.577 binh sĩ Ukraine bị kết tội vì tội rời quân ngũ mà không được phép và đào ngũ, "nhưng đây chỉ là phần nổi của tảng băng chìm".
Sergei, một quân nhân Ukraine 42 tuổi nhập ngũ năm 2023 và sau đó tự ý rời quân đội mà không được phép, nói: “Điều quan trọng nhất là tôi không biết tất cả sẽ kết thúc như thế nào và khi nào. Cuộc sống đang trôi qua… Về phần tôi, sau khi bị thương lần thứ hai vào tháng 2/2024, tôi xuất viện, ở nhờ nhà người quen một thời gian rồi tìm được ‘hành lang’ để sang Romania”.
Cựu Tổng thư ký NATO: Ukraine có thể phải chấp nhận mất một phần lãnh thổ
Rộ tin Tổng thống Zelensky chuẩn bị thay thế các quan chức quốc phòng cấp cao
Giám đốc an ninh Nga nêu mục tiêu của Ukraine trong cuộc tấn công Kursk
Theo Sohu
