Theo kênh ABS-CBN Philippines ngày 10/5, chương trình “Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á”, cơ quan nghiên cứu Mỹ ngày 9/5 công bố hình ảnh cho biết Trung Quốc đã lần đầu tiên triển khai (bất hợp pháp) máy bay quân sự tại đá Xu Bi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Hình ảnh vệ tinh của Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á chụp ngày 28/4, phía bên trên là một chiếc máy bay vận tải Y-8 đậu ở sân bay trên đá Xu Bi, đá ngầm đã bị Trung Quốc chiếm đóng, sau đó bồi đắp và biến thành đảo nhân tạo phi pháp.
Theo cơ quan nghiên cứu Mỹ, Y-8 là một loại máy bay vận tải quân sự, thông qua cải tạo có thể sử dụng cho tuần tra hoặc trinh sát trên biển. Philippines đang rất lo ngại vì nước này có khoảng 100 dân thường và một đơn vị nhỏ đóng trái phép trên đảo Thị Tứ, hòn đảo cách đá Xu Bi khoảng 12 hải lý.
Thông tin từ chương trình “Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á” cho biết sau việc máy bay tuần tra của hải quân Trung Quốc hạ cánh xuống đá Xu Bi vào tháng 4/2016 và hai máy bay vận tải quân sự Y-7 hạ cánh trên đá Vành Khăn tháng 1/2018, lần này máy bay Y-7 xuất hiện trên đá Xu Bi đồng nghĩa với việc máy bay quân sự Trung Quốc đã hoàn thành triển khai trên 3 sân bay đơn giản do Trung Quốc xây dựng bất hợp pháp ở quần đảo Trường Sa.
Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á suy đoán, Trung Quốc rất có khả năng tiếp tục triển khai trái phép các máy bay chiến đấu J-10 hoặc J-11 ở quần đảo Trường Sa.
Trung Quốc luôn ngang nhiên cho rằng họ “có quyền” triển khai các phương tiện “phòng thủ lãnh thổ cần thiết” ở quần đảo Trường Sa. Trung Quốc còn khẳng định thêm là “việc triển khai này không nhằm vào nước nào”.
Nếu thông tin triển khai máy bay trên là thật thì rõ ràng Trung Quốc đang tiếp tục đẩy mạnh quân sự hóa Biển Đông, gây lo ngại rất lớn cho cộng đồng quốc tế.
