Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa tiếp nhận bé gái B.C, 11 tuổi, ở Nghệ An trong tình trạng nguy kịch.
Trước đó khoảng một tuần, cháu có biểu hiện mệt mỏi, đau đầu, ăn uống kém. Khi sốt cao 39,4°C, gia đình đưa đi khám nhưng không rõ nguyên nhân. Hôm sau, cháu xuất hiện các triệu chứng bất thường: thay đổi tính tình, cáu gắt, nói nhảm, sợ nước, sợ gió, rối loạn ý thức.
Tại bệnh viện, bác sĩ phải cho bệnh nhân thở máy, dùng ba loại vận mạch liều cao, đồng tử phản xạ ánh sáng yếu. Dựa vào biểu hiện lâm sàng và tiền sử chó nuôi chết bất thường, các bác sĩ nghĩ nhiều đến bệnh dại.
Kết quả xét nghiệm sau đó khẳng định cháu dương tính với virus dại. Gia đình cho biết không rõ cháu có từng bị chó cắn hay cào, nên không đưa đi tiêm phòng. Sau khi nhận kết quả, người nhà xin đưa cháu về.
Bác sĩ CKII Nguyễn Nguyên Huyền, Giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch và Tiêm chủng, phân tích: “Bệnh dại hầu như luôn gây tử vong sau khi xuất hiện triệu chứng lâm sàng. Hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, nhưng có thể phòng ngừa hoàn toàn nếu được tiêm vaccine ngay sau khi nghi ngờ phơi nhiễm”.
Virus dại có trong nước bọt của chó, mèo mắc bệnh. Người bị cắn, cào hoặc để nước bọt dính vào vết thương hở, niêm mạc đều có nguy cơ lây nhiễm. Khi phát bệnh, biểu hiện điển hình gồm sợ nước, sợ gió, co giật, rối loạn tri giác, liệt. Đến nay, bệnh dại ở người gần như chắc chắn tử vong nếu không được xử trí dự phòng sau phơi nhiễm kịp thời.
Bác sĩ Huyền khuyến cáo, khi bị chó, mèo hoặc động vật cắn, cần rửa sạch vết thương ngay dưới vòi nước chảy với xà phòng ít nhất 15 phút, tuyệt đối không đắp lá hay dùng thuốc dân gian. Sau đó, người dân phải đến cơ sở y tế gần nhất để được tiêm vaccine dại và huyết thanh kháng dại (nếu cần).
“Hiện nhiều người còn ngại tiêm vaccine vì sợ tác dụng phụ. Nhưng chính sự chần chừ đó đã cướp đi cơ hội sống duy nhất. Một mũi tiêm kịp thời có thể cứu cả cuộc đời” – bác sĩ nhấn mạnh.
Theo Bộ Y tế, bệnh dại vẫn là vấn đề nghiêm trọng ở Việt Nam. Thực trạng 2024-2025 cho thấy mỗi năm vẫn có gần 100 ca tử vong do bệnh dại, chủ yếu ở trẻ em và người lớn tuổi ở nông thôn – nhóm thường tiếp xúc với chó nuôi nhưng thiếu kiến thức phòng bệnh.
Gần đây, một bé gái 7 tuổi ở Bắc Kạn tử vong sau khi bị chó con cắn tay mà không đi tiêm phòng. Một bé trai khác cũng phát bệnh dại sau khoảng một tháng bị chó cắn. Những cái chết thương tâm này có cùng kịch bản: gia đình chủ quan, không xử trí dự phòng sau phơi nhiễm.
Các chuyên gia cảnh báo, tỷ lệ tiêm phòng dại cho chó, mèo ở nhiều địa phương chưa đạt yêu cầu. Việc thả rông chó nuôi, không tiêm phòng định kỳ khiến nguy cơ bùng phát bệnh dại luôn hiện hữu. Do đó, cần tăng tỷ lệ tiêm vaccine dại cho đàn chó, mèo lên ít nhất 70% như khuyến cáo để giảm nguồn lây.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo phụ huynh cần chủ động tiêm phòng cho trẻ khi bị chó mèo cắn, cào, đồng thời tiêm vaccine dại định kỳ cho vật nuôi. Nếu được xử lý dự phòng (vắc xin sau phơi nhiễm, huyết thanh nếu cần) kịp thời, bệnh dại có thể phòng được; nhưng khi đã phát ra triệu chứng thì chắc chắn không cứu được.