Jason Zweig là cây viết của mục The Intelligent Investor (Nhà đầu tư Khôn ngoan) vào thứ Bảy hàng tuần của tờ Wall Street Journal (WSJ). Ông còn là tác giả cuốn sách "Your Money and Your Brain" (Tiền và bộ não của bạn) về khoa học thần kinh của đầu tư, biên tập viên của ấn bản "The Intelligent Investor" của Benjamin Graham, được tỷ phú Warren Buffett mô tả là "cuốn sách tốt nhất về đầu tư từng được viết".
Zweig còn từng là cây viết cấp cao cho tạp chí Money, khách mời bình luận cho tạp chí Time và CNN, dành một năm để nghiên cứu về lịch sử và văn hóa Trung Đông tại Đại học Hebrew, Jerusalem, Israel.
Dưới đây là bài viết "Bạn là ai? Nhà đầu tư, nhà giao dịch hay nhà đầu cơ?” của ông đăng trên WSJ .
 |
Jason Zweig. Ảnh: WSJ. |
Bạn không thể đầu tư nếu không giao dịch. Nhưng bạn có thể giao dịch mà không cần đầu tư.
Hiểu được sự khác biệt giữa đầu cơ và đầu tư là điều quan trọng để tránh rủi ro không đáng có.
Tôi đã hiểu điều đó.
WSJ sai, và tình trạng này kéo dài nhiều thập kỷ, về một trong những thuật ngữ cơ bản nhất trong tài chính. Và tôi không thể chịu đựng thêm nữa
Nếu mua một cổ phiếu chỉ vì giá tăng rất nhiều, nhưng không nghiên cứu gì về mã đó, bạn không phải – dù WSJ và các biên tập viên của tờ báo này nhất quyết gọi bạn là – “nhà đầu tư”. Nếu mua tiền điện tử bởi, chà, chúng có vẻ thú vị, bạn cũng không phải nhà đầu tư.
Bạn mua một tài sản tài chính theo linh cảm hoặc cho vui, bởi người nổi tiếng nào đó nhắc đến hoặc mọi người cũng đang mua vào. Đó cũng không phải là hành động của nhà đầu tư.
Rõ ràng bạn là nhà giao dịch: người mới mua một tài sản. Bạn cũng có thể là nhà đầu cơ: người nghĩ rằng sẽ có ai đó trả giá cao hơn so với giá bạn đã trả.
Tất nhiên, một số người mua “cổ phiếu meme” như GameStop vẫn là nhà đầu tư. Họ đọc báo cáo tài chính công ty, nghiên cứu về tình trạng các ngành kinh doanh và tìm hiểu xem bên nào ủng hộ hoặc phản đối cổ phiếu công ty đó. Tương tự, nhiều người mua tiền điện tử cũng dành thời gian và công sức để tìm hiểu tài sản này hoạt động thế nào, có thể định hình lại ngành tài chính ra sao.
Một nhà đầu tư dựa vào những thông tin nội tại: lợi nhuận, thu nhập, tăng trưởng giá trị tài sản. Một nhà đầu cơ tính nhiều hơn đến yếu tố bên ngoài mang lại lợi nhuận như có ai đó sẵn sàng trả giá cao hơn bất chấp giá trị cơ bản.
 |
| Nhân viên môi giới tại sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE). Ảnh: Reuters. |
Từ "investor" (nhà đầu tư) đến từ thuật ngữ Latinh "investire", tức "tự mặc đồ, mặc đồ cho ai đó, bọc hoặc gói lại". Bạn không bao giờ nên mặc đồ mà không biết màu sắc hay chất liệu của nó. Cũng như vậy, bạn không bao giờ nên đầu tư vào loại tài sản mà bạn chẳng hiểu gì về nó.
Tuy nhiên, WSJ và các biên tập viên lại gọi bất kỳ ai mua một thứ gì đó là "nhà đầu tư". Ngày 12/7/1962, WSJ đăng một lá thư gửi ban biên tập từ nhà đầu tư nổi tiếng Benjamin Graham – tác giả hai cuốn sách kinh điển "Security Analysis" (Phân tích chứng khoán) và "The Intelligent Investor". Graham phàn nàn về việc trong tháng 6 năm đó, WSJ đăng bài viết "Many Small Investors Bet on Further Drops, Sell Odd Lots Short" (Nhiều nhà đầu tư nhỏ dự đoán thị trường còn giảm sâu hơn nữa, bán khống lô lẻ cổ phiếu).
Ông viết: "Định nghĩa 'đầu tư' kiểu gì mà lại có thể gọi những người dự báo thị trường chứng khoán đi xuống bằng cách bán khống lô lẻ cổ phiếu là 'nhà đầu tư'?" (Bán khống lô lẻ là vay và bán chưa đầy 100 cổ phiếu với niềm tin rằng mã đó sẽ giảm giá. Đây là chiến lược rủi ro và tốn kém, từ xưa đến nay).
"Nếu những người đó là nhà đầu tư", Graham đặt câu hỏi, "vậy chúng ta định nghĩa đầu cơ và những người đầu cơ thế nào? Có thể chính việc không thể phân biệt được đầu tư và đầu cơ đã gây hại không chỉ đến nhà đầu tư mà đến toàn bộ cộng đồng tài chính giống như thời kỳ cuối thập niên 1920".
Graham không phải kiểu người nghĩ rằng thị trường nên là “sân chơi độc quyền”của giới nhà giàu. Ông viết "The Intelligent Investor" với mục đích giúp những người không giàu có tham gia vào thị trường chứng khoán một cách khôn ngoan.
Trong cuốn sách, Graham viết: "Bản thân hoạt động đầu cơ không bất hợp pháp, vô đạo đức hoặc (với nhiều người) không phải lúc nào cũng giúp làm giàu”.
Tuy nhiên, ông cảnh báo đầu cơ tạo ra ba rủi ro: 1) đầu cơ khi bạn nghĩ rằng mình đang đầu tư, 2) đầu cơ nghiêm túc, không coi là thú vui, nhưng lại thiếu kiến thức phù hợp và kỹ năng cần thiết, và 3) đầu cơ nhiều tiền hơn mức lỗ bạn chịu được.
Thực ra phần lớn nhà đầu tư cũng có lúc đầu cơ một chút. Cũng giống như mua vé xổ số hoặc thi thoảng đến sòng bạc hay trường đua, một chút niềm vui vô hại. Nhưng nếu nhiều hơn, đó sẽ là câu chuyện khác.
Nếu bạn nghĩ rằng mình đang đầu tư trong khi thực chất là đang đầu cơ, bạn sẽ cho rằng thành quả đạt được là nhờ kỹ năng bản thân trong khi thực chất chỉ là may mắn. Hệ quả, bạn có thể liều lĩnh, bất chấp rủi ro.
Nếu quá quan tâm đến đầu cơ, bạn có thể “nghiện” chiến lược này. Bạn dần không thể chấp nhận được thua lỗ, hoặc quan tâm đến kết quả trong tương lai hơn là vài phút sắp tới. Kết quả, bạn càng “đốt” nhiều tiền hơn.
 |
| Diễn biến giá cổ phiếu GameStop trong một năm qua. |
Tôi nghĩ gọi nhà giao dịch và nhà đầu cơ là “nhà đầu tư” sẽ đẩy nhiều người mới gia nhập thị trường xuống sâu hơn nữa trên con dốc trơn trượt dẫn đến những rủi ro họ không nên đón nhận, những thua lỗ họ không thể gánh. Tôi hy vọng WSJ và ban biên tập sẽ dừng sử dụng “nhà đầu tư” là từ mặc định dành cho bất kỳ ai thực hiện giao dịch.
“Từ ‘nhà đầu tư’ có lịch sử dài trong tiếng Anh, nhắc đến những người cam kết sử dụng vốn với kỳ vọng có lợi nhuận, bất kể thời gian dài hay ngắn, bất kể họ đọc nhiều hay ít các bài bình luận về đầu tư”, biên tập viên tài chính Charles Forelle của WSJ phản hồi ý kiến của tôi. “Ít nhất từ giữa thế kỷ 19, ‘đầu tư’ được dùng để mô tả việc đặt cược vào những con ngựa – hành động có mức độ cần phân tích cơ bản không khác gì mua dogecoin”.
Tôi đã nghe lý giải, vâng, nhưng tôi nghĩ bạn sai rồi. Journal không thể nói rằng một người chơi cờ bạc là “đang đầu tư” tại trường đua chỉ vì từ điển cho là vậy.
Việc gọi những nhà đầu cơ nghiệp dư là “nhà đầu tư” là một trong những cách mà người ta biến hoạt động giao dịch trở nên quá đà.
Trong bài đăng trên Instagram gần đây, cựu ngôi sao phim khiêu dâm với tên Lana Rhoades, cũng tỏ ra có kiến thức đầu tư với nội dung dường như ở trong cuốn “The Intelligent Investor” của Graham.
Trong bài đăng được “thích” bởi gần 1,8 triệu người này, Rhoades thông báo cô sẽ quảng bá cho tiền điện tử có tên PAWGcoin. Giá PAWGcoin đã tăng gần 900% kể từ khi Rhoades bắt đầu quảng bá hồi đầu tháng 6, theo Poocoin.app – một website theo dõi giá tiền điện tử.
Rhoades, từng đăng "Tôi cũng đọc WSJ mỗi sáng" trên Twitter, không thể liên lạc để đề nghị bình luận. Website của PAWGcoin vẫn khuyến khích người truy cập “đầu tư ngay lúc này”. Trong bài đăng trên Instagram của Rhoades, người ta thấy ảnh cô đang đọc "The Intelligent Investor" với bìa bị ngược. Dường như cô còn nhắm mắt khi đọc sách.
Theo NDH
