Bộ Quốc phòng Ba Lan mới đây đã ký hợp đồng trị giá 3,8 tỷ USD để hiện đại hóa 48 tiêm kích F-16C/D Block 52+ lên chuẩn F-16V, động thái được đánh giá là sẽ cách mạng hóa năng lực tác chiến của Không quân Ba Lan, đồng thời tạo ra những tác động địa chính trị sâu rộng trong bối cảnh căng thẳng leo thang với Nga.
Gói nâng cấp này sẽ đưa hệ thống điện tử hàng không của F-16 lên gần ngang tầm với F-35A và FA-50 của Hàn Quốc – những dòng máy bay hiện Ba Lan cũng đang đặt mua.
Trước đây, F-16C/D được coi là gần như lỗi thời trong các nhiệm vụ tác chiến cường độ cao, chủ yếu vì hệ thống điện tử lạc hậu và radar quét cơ học – dễ bị chế áp điện tử, lại hạn chế nghiêm trọng về khả năng nhận thức tình huống. Trong khi đó, F-16V được trang bị hệ thống điện tử hàng không phát triển dựa trên nền tảng F-16 Block 70/72 mới nhất, đặc biệt là radar mảng pha quét điện tử chủ động AN/APG-83 (AESA).
Ngoài Mỹ, Hàn Quốc cũng là những khách hàng lớn của gói nâng cấp F-16V, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ đang vận động để được phép trang bị gói này cho đội F-16 của mình. Các tiêm kích F-16 sau khi nâng cấp sẽ được xếp vào nhóm “thế hệ 4+”, có khả năng bổ trợ hiệu quả cho F-35.
Bình luận về quyết định nâng cấp, Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Wladyslaw Kosiniak-Kamysz khẳng định: “Hơn 20 năm trước, chúng ta đã chọn F-16 để thay thế các khí tài hậu Xô Viết. Đó là một quyết định đúng đắn – một nền tảng chiến đấu đáng tin cậy…Tuy nhiên, sau 20 năm, năng lực của F-16C/D không còn đủ để đáp ứng thách thức. Chúng ta cần cải thiện khả năng trinh sát, liên lạc, tích hợp với F-35 cũng như năng lực tác chiến trong mọi môi trường”.
Việc Ba Lan nâng cấp toàn bộ phi đội F-16 là một diễn biến đáng chú ý đối với Nga và Belarus. Trước đây, Ba Lan chỉ đặt mua 32 chiếc F-35A, con số quá ít để tạo ra sức răn đe lớn trước mạng lưới phòng không hoặc không chiến với Nga.
F-16C/D Block 52 không đủ sức đối đầu Su-30SM hay xuyên phá hệ thống phòng không S-400. Nhưng F-16V, khi kết hợp cùng F-35A, sẽ tạo ra thách thức lớn hơn nhiều. Đây là phần bổ sung quan trọng cho chương trình hiện đại hóa quân đội Ba Lan quy mô lớn, trong đó tập trung vào việc mua sắm hàng loạt xe tăng và pháo binh từ Hàn Quốc, cũng như từ Mỹ.
Dẫu vậy, F-16V vẫn tồn tại hạn chế so với các dòng tiêm kích chủ lực của cả NATO lẫn Nga. So với F-35A, nó không có khả năng tàng hình, tình báo điện tử hay cảm biến vượt trội; còn so với F-18E/F, F-15EX hay Su-30SM, Su-35, F-16V cũng chịu bất lợi vì kích thước nhỏ, radar yếu và tải trọng vũ khí hạn chế.
Radar AN/APG-83 của F-16V chỉ bằng chưa tới một phần tư so với radar trên Su-30SM và Su-35 – xương sống của không quân Nga. Tuy nhiên, F-16V có thể bù đắp bằng việc nhận dữ liệu từ hệ thống cảm biến mạnh hơn của F-35 thông qua Link 16, trong đó F-35 đóng vai trò “nhân tố nhân lực chiến đấu”. Máy bay này cũng có tiềm năng tích hợp các dòng tên lửa không đối không hiện đại như AIM-120D3 và AIM-260.
Mặc dù F-16V vẫn kém xa các tiêm kích hàng đầu của Nga như Su-35, MiG-31BM hay Su-57, nhưng chương trình nâng cấp này vẫn làm gia tăng đáng kể áp lực lên biên giới phía Tây Nga, trong bối cảnh nhiều quốc gia châu Âu đang ồ ạt trang bị F-35 để tăng cường sức mạnh không quân.
Su-57 Nga và F-22 Mỹ có thể "chạm mặt" lần đầu tại hội nghị Trump-Putin ở Alaska
Trung Quốc có thể biến mọi chiến hạm thành "tàu sân bay mini" nhờ mẫu UAV mới ra mắt
