Apple vừa công bố kế hoạch hợp tác với MP Materials để xây dựng một nhà máy sản xuất nam châm đất hiếm tại bang Texas, Mỹ. Đây là bước đi chiến lược nhằm củng cố chuỗi cung ứng trong nước, giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc – quốc gia đang thống trị thị trường đất hiếm toàn cầu.
Trong tuyên bố đưa ra hôm 15/7, Apple cho biết nhà máy mới sẽ tập trung vào sản xuất các dòng nam châm neodymium được thiết kế riêng cho các sản phẩm của hãng, từ iPhone đến máy Mac. Dự án này là một phần trong cam kết đầu tư hơn 500 tỷ USD vào Mỹ trong vòng bốn năm tới.
CEO Apple Tim Cook nhấn mạnh: “Vật liệu đất hiếm là thành phần thiết yếu trong sản xuất công nghệ tiên tiến. Quan hệ đối tác này sẽ giúp củng cố nguồn cung trong nước, hỗ trợ năng lực sản xuất của Mỹ và tạo thêm nhiều việc làm”.
Dự kiến, nhà máy sẽ bắt đầu giao hàng từ năm 2027 và có thể hỗ trợ sản xuất hàng trăm triệu thiết bị của Apple.
MP Materials – cái tên chiến lược trong ngành đất hiếm
MP Materials hiện đang vận hành mỏ đất hiếm duy nhất tại Mỹ – mỏ Mountain Pass ở California. Đây là nguồn cung quan trọng cho thị trường trong bối cảnh Trung Quốc, vốn chiếm tới 90% nguồn cung nam châm đất hiếm toàn cầu, đã nhiều lần sử dụng đất hiếm như một công cụ trong các cuộc đàm phán thương mại.
Hồi năm ngoái, chính quyền Bắc Kinh đã cắt giảm mạnh việc xuất khẩu nam châm vĩnh cửu sau khi Washington áp thuế lên tới 145% đối với các sản phẩm Trung Quốc. Động thái này gây chao đảo chuỗi cung ứng toàn cầu và khiến các tập đoàn lớn như Ford, Suzuki phải tạm ngừng hoạt động sản xuất. Ngay cả Elon Musk cũng thừa nhận mảng robot của ông bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì thiếu đất hiếm.
Trong bối cảnh đó, Apple và MP Materials đã quyết định đẩy mạnh hợp tác, không chỉ dừng lại ở sản xuất mà còn hướng tới tái chế và nghiên cứu phát triển. Cả hai sẽ cùng thiết lập dây chuyền tái chế đất hiếm tại Mountain Pass và nghiên cứu các loại vật liệu nam châm mới, cũng như công nghệ xử lý tiên tiến để nâng cao hiệu suất.
Thị trường phản ứng tích cực
Ngay sau thông báo, cổ phiếu của MP Materials đã tăng vọt tới 18% – mức cao nhất kể từ tháng 4/2022, trong khi cổ phiếu Apple cũng tăng khoảng 1%. Điều này cho thấy sự lạc quan của giới đầu tư về tính khả thi và triển vọng của thỏa thuận.
MP Materials cũng tiết lộ rằng họ nhận được khoản tài trợ trị giá 1 tỷ USD từ JPMorgan Chase và Goldman Sachs để triển khai xây dựng nhà máy mới quy mô lớn tại Fort Worth, Texas. Đồng thời, Lầu Năm Góc – trong động thái chưa từng có – đã chi 400 triệu USD mua cổ phần của MP nhằm đảm bảo nguồn cung nam châm cho quân đội và các ứng dụng quốc phòng.
Giám đốc điều hành MP Materials, ông James Litinsky, khẳng định: “Sự hợp tác này sẽ giúp chúng tôi tăng cường tích hợp theo chiều dọc, nâng cao khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và đóng góp vào năng lực công nghiệp của Mỹ trong giai đoạn then chốt.”
Thỏa thuận giữa Apple và MP được đưa ra trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc bắt đầu có những động thái hạ nhiệt căng thẳng thương mại. Trong hai tháng qua, các cuộc đàm phán tại Geneva và London đã mở đường cho Trung Quốc nối lại xuất khẩu đất hiếm, với lượng xuất khẩu tăng mạnh trong tháng 6. Song song, chính quyền Mỹ cũng đã nới lỏng một số hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn sang Trung Quốc, bao gồm sản phẩm từ Nvidia và AMD.
Tuy nhiên, giới chuyên gia nhận định rằng những biện pháp “hòa hoãn” này có thể chỉ là tạm thời. Về lâu dài, Mỹ vẫn cần xây dựng một chuỗi cung ứng độc lập và vững chắc, đặc biệt đối với các vật liệu chiến lược như đất hiếm – yếu tố then chốt không chỉ trong công nghệ tiêu dùng mà còn trong năng lượng tái tạo và quốc phòng.
Theo SCMP
