Các thông tin nhà lãnh đạo hàng đầu của Bắc Triều Tiên Kim Jong-un “đang ở trong tình trạng nguy kịch sau khi trải qua phẫu thuật tim mạch”; ông Tống Đào (Song Tao), Trưởng Ban Liên lạc đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã dẫn một đội y tế đến Triều Tiên, rồi tin “bà Kim Yo Jong sẽ kế vị anh trai”...đang gây xôn xao trên mạng. Nhiều cơ quan truyền thông lớn đã tham gia vào bữa tiệc thông tin này. Tất cả các bên đều đang đặt câu hỏi, ông Kim Jong-un có thực sự bị bệnh nguy vì đau tim giống như cha và ông nội? Có đúng là tin tức về sự qua đời của ông sẽ được công bố vào ngày gần đây như một số phương tiện truyền thông lan truyền? Nếu ông qua đời, liệu bà Kim Yo-jong có lên thay?
Tin ông Kim Jong-un bệnh tình nguy cấp đến từ đâu?
Tin đưa sớm nhất về ông Kim Jong-un đã nguy cấp là của trang Daily NK của Hàn Quốc, cơ quan truyền thông chuyên đưa tin về tình hình nội bộ Triều Tiên. Trang tin này ngày 20/4 dẫn “các nguồn tin nội bộ ở Bắc Triều Tiên” nói, ông Kim Jong-un ngày 12/4 đang nằm ở bệnh viện gia đình họ Kim ở khu vực Myohyangsan (Diệu Hương Sơn) tỉnh Pyeong'anbuk-do (Bình An Bắc Đạo) sau khi trải qua phẫu thuật tim mạch. Hiện ông đang nghỉ ngơi trong biệt thự Hyangsan (Hương Sơn). Hầu hết các thành viên đội ngũ y tế tham gia phẫu thuật cho ông Kim Jong-un đã trở lại Bình Nhưỡng vào ngày 19/4, hiện chỉ còn một số ít người vẫn đang theo dõi sự phục hồi của ông.
 |
|
Ông Kim Jong-un và em gái, bà Kim Yo Jong trên "núi thiêng" Paektusan (Ảnh: KCNA).
|
Trang này cũng cho biết, hôm ông Kim Jong-un được mổ, một chiếc trực thăng đã bay ra khỏi Bình Nhưỡng và chiếc chuyên xa số 1 của Kim Jong-un cũng bị phát hiện có dấu hiệu di chuyển. Nói cách khác, Kim Jong-un rời Bình Nhưỡng sau khi tham dự cuộc họp của Bộ Chính trị Đảng Lao động Triều Tiên vào ngày 11/4 chỉ vài giờ trước khi trải qua ca phẫu thuật vào ngày 12/4.
Daily NK là một cơ quan truyền thông của những người đào thoát khỏi Triều Tiên có trụ sở tại Seoul, là trọng điểm đưa tin vụ ông Kim Jong-un đang được phẫu thuật và truyền thông Mỹ đã thực sự kích hoạt đưa tin rộng rãi về tình trạng nguy kịch của ông.
CNN ngày 20/4 đưa tin, “Chính phủ Hoa Kỳ đang theo dõi thông tin tình báo nói rằng Kim Jong-un đang nguy cấp (grave danger) sau khi trải qua phẫu thuật”. Đài truyền hình này cũng dẫn lời một quan chức Mỹ nói: “Tuy những lo ngại về sức khỏe của Kim Jong-un là đáng tin cậy, nhưng rất khó để đánh giá mức độ nghiêm trọng (của bệnh tình)”.
 |
|
Ông Kim Jong-un và em gái thawmmootj đơn vị quân đội (Ảnh: KCNA).
|
Sau đó, Bloomberg News cũng đưa tin ông Kim Jong-un bệnh nguy sau phẫu thuật, nhưng các cơ quan truyền thông đã trích dẫn các thông tin của Bloomberg News lại có sự khác biệt nhau.
Tờ Jong Ang Ilbo của Hàn Quốc ngày 22/4 đưa: “Bloomberg cũng đưa các tin tức liên quan, nói rằng chính phủ Hoa Kỳ đã được thông báo rằng tình trạng thể chất của Kim Ủy viên trưởng đã đột ngột xấu đi sau khi trải qua phẫu thuật tim mạch vào tuần trước và đang xác nhận chi tiết từ nhiều phía”.
Dong A Ilbo của Hàn Quốc ngày 22/4 đưa: “Bloomberg cũng đưa tin rằng: Chính phủ Hoa Kỳ nhận được thông tin về bệnh tình nghiêm trọng của Kim Jong-un sau khi trải qua phẫu thuật tim mạch vào tuần trước, đang nỗ lực để nắm bắt các chi tiết”, “Nhà Trắng cũng nhận được tin báo liên quan”.
Hãng Associated Press dẫn lời một quan chức Mỹ yêu cầu giấu tên nói rằng Nhà Trắng đã nhận được thông tin “Chủ tịch Kim có thể đã phẫu thuật và không thể sống bình thường do biến chứng phẫu thuật” trước khi Daily NK đưa tin. Tuy nhiên, bản tin nói phía Nhà Trắng bày tỏ họ “chỉ nhận được thông tin liên quan, chứ không xác nhận”.
 |
|
Năm 2018, bà Kim Yo-jong dẫn đầu đoàn đại biểu Triều Tiên tới thăm Hàn Quốc và dự Thế vận hội Pyeongchang (Ảnh: Reuters).
|
Sau khi CNN, Bloomberg, Associated Press và các cơ quan truyền thông khác đưa tin, tin tức về ca phẫu thuật của Kim Jong-un và Kim Jong-un bệnh nguy đã được các cơ quan truyền thông quốc tế lớn đăng lại. Trọng điểm của các bản tin trên truyền thông là ngoài Kim Jong-un phẫu thuật và gặp nguy hiểm, tất cả họ đều cho rằng Kim Jong-un bị thừa cân nên mắc các bệnh về tim mạch và mạch máu não; việc ông không đến tham bái Taeyang Gungjeon (Cung điện Thái Dương) trên Geumsusan (Cẩm Tú Sơn) ngày 15/4 là rất không bình thường.
Ai đưa tin về Kim Yo-jong và Tống Đào đến Triều Tiên?
Sau đó, một số cơ quan truyền thông bắt đầu tập trung đưa tin Kim Yo Jong kế vị. Tiêu đề bài báo ngày 21/4 của VOA sử dụng cụm từ “Địa vị của người kế nhiệm Kim Yo Jong sắp ra mắt”.
Tờ Yomiuri Shimbun của Nhật Bản ngày 22/4 viết, Triều Tiên đã chuẩn bị để Kim Yo-jong chuẩn bị kế vị kể từ năm 2019 và chỉ ra vụ này có thể đang mở đường cho sự kế vị của bà. Bài báo trích dẫn các nguồn tin của Hàn Quốc, Hoa Kỳ và Nhật Bản nói rằng Triều Tiên đã quyết định tại cuộc họp của Ủy ban Trung ương Đảng Lao động năm 2019 rằng, một khi ông Kim Jong-un chết hoặc không thể thực hiện công việc lãnh đạo thì Kim Yo-jong sẽ lên thay.
 |
|
Bà Kim Yo-jong cùng ông Kim Jong-un gặp gỡ Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Singapore năm 2018 (Ảnh: AP).
|
Đài Deutsche Welle của Đức đề cập việc ông Kim Jong-un có ít nhất hai con, nhưng họ còn quá nhỏ để trở thành lãnh đạo quốc gia. Kim Jong-chul, người anh trai của Kim Jong-un, được đồn đại là không có hứng thú với chính trị và được biết đến như một kẻ ăn chơi ở Bình Nhưỡng. Mặc dù em gái của Kim Jong-un, bà Kim Yo-jong đã nhiều lần tham dự các sự kiện chính trị và ngoại giao cùng anh trai và được coi là người thân thiết với Kim Jong-un, nhưng bà chỉ mới 31 tuổi và e rằng kinh nghiệm chính trị còn thiếu.
Sự việc càng phát triển, đến ngày 22/4, một số cơ quan truyền thông còn đưa tin ông Tống Đào, Trưởng Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương Trung Quốc đã dẫn đầu đội ngũ y tế 50 người đến Triều Tiên. Nhiều cơ quan truyền thông của người Trung Quốc ở nước ngoài như NTDTV và Apollo News đã đưa tin: trên Twitter ngày 21/4 có tin Tống Đào đã dẫn các chuyên gia từ Bệnh viện Phụ Ngoại và Bệnh viện Quân y 301 đáp chuyên cơ tới Triều Tiên.
 |
|
Hai anh em Kim Jong-un và Kim Yo-jong gặp gỡ ông Tập Cận Bình tại Đại Liên tháng 5/2018 (Ảnh: Reuters).
|
Thông tin trên mạng xã hội Twitter cho thấy, tin tức về Tống Đào đi Triều Tiên được đưa bởi một tài khoản có tên “老灯@ laodeng89”, trong đó hiển thị địa chỉ IP là ở Mỹ. Video về chuyến đi tới Triều Tiên của Tống Đào được lưu hành trên Twitter đã được xác minh là video quay chuyến đi vào năm 2017, không phải là video về chuyến đi mới đây của ông tới Bình Nhưỡng.
Đến ngày 23/4, các thông tin trên Internet quanh tin đồn về ông Kim Jong-un nguy cấp đã tăng lên đáng kể với đủ loại tin đồn và giả thuyết chưa được xác nhận. Một bức ảnh được truyền bá rất nhiều là một ảnh đã được lưu hành trong các nhóm WeChat khác nhau ở Trung Quốc. Tin trong bức ảnh này viết: “Kim Jong-un phẫu thuật đặt stent tim thất bại, đã chết ngày 22/4; ngày mai (23/4) sẽ được chính thức đưa tin”. Sự thật là cho đến hôm nay, cũng không có thông tin chính thức nào bất thường về ông Kim Jong-un cả.
Đồng thời, một thông tin liên quan đến đường sắt được báo chí chính thức Trung Quốc đưa tin cũng đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Thông tin cho biết, “từ ngày 21/4 đến 21/5, một số chuyến tàu của Cục Đường sắt Thẩm Dương đã tạm thời bị đình chỉ, liên quan đến nhiều hướng đi Bắc Kinh, Trường Xuân, Đại Liên, Cáp Nhĩ Tân”. Do những chuyến tàu liên quan đến Đại Liên nối với Đan Đông giáp biên giới Bắc Triều Tiên, nhiều cư dân mạng Trung Quốc để lại lời bình trên bảng tin liên quan của mạng xã hội Weibo đã liên kết điều này với bệnh tình ông Kim Jong-un. Một bài viết trên tài khoản công khai WeChat sao chép thông tin “Nhiều chuyến tàu đến và rời Đại Liên sẽ bị đình chỉ trong 3 tuần” đã bị xóa vào chiều muộn ngày 23/4, giờ Bắc Kinh.
 |
|
Bà Kim Yo-jong tiếp ông Tống Đào, Trưởng Ban đối ngoại Trung ương Trung Quốc tháng 4/2018 (Ảnh: KCNA).
|
Truyền thông đặt câu hỏi nghi vấn
Reuters ngày 21/4 dẫn lời một quan chức của Ban Liên lạc Đối ngoại Trung ương Trung Quốc nói rằng nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un được cho là không bị bệnh nặng.
Hãng AFP dẫn lời An Chan-ri, một chuyên gia về Triều Tiên là người Bắc Triều Tiên đào thoát, nói rằng có vấn đề trong địa điểm phẫu thuật tim được đề cập trong bản tin của Daily NK, vì vậy các thông tin liên quan là không đáng tin cậy. Daily NK viết rằng Kim Jong-un đã trải qua ca phẫu thuật tại một bệnh viện ở khu vực Myohyangsan, tỉnh Pyeong'anbuk-do, nhưng theo An Chan-ri, “với điều kiện y tế kém của Triều Tiên, chỉ có ở Bình Nhưỡng mới có thể thực hiện ca phẫu thuật đòi hỏi chính xác như thế”.
Đài Deutsche Welle ngày 23/4 cho biết ông Ra Jong-yil, cựu Phó giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia Hàn Quốc, cho rằng các phương tiện truyền thông chính thức của Triều Tiên lần này đã không ngay lập tức ra mặt bác bỏ hoặc phủ nhận các thông tin bên ngoài là điều không bình thường. “Trước đây, truyền thông Bắc Triều Tiên thường phản ứng rất nhanh chóng trước các thông tin về nhà lãnh đạo Triều Tiên. Mặc dù Ra Jong-yil đồng ý rằng sự im lặng của Bắc Triều Tiên là không bình thường, nhưng ông cũng cho rằng các nguồn tin của CNN về ông Kim Jong-un bệnh nguy và tại sao Kim Jong-un không được điều trị ở Bình Nhưỡng là “đáng nghi ngờ”.
VOA đã đưa trong một bản tin rằng một người giấu tên gần gũi với chính phủ Hàn Quốc nói rằng nơi đó (Myohyangsan) không phù hợp để phục hồi các bệnh nhân vừa trải qua một ca phẫu thuật tim. “Họ có ba cơ sở y tế chính ở Bình Nhưỡng dành cho nhà lãnh đạo tối cao và các nhà lãnh đạo cấp cao sử dụng. Tôi rất nghi ngờ việc ông ấy (Kim Jong Un) phẫu thuật tim ở đó”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 18/4 nói, ông gần đây đã nhận được một “tin nhắn tốt đẹp” (nice note) từ nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Nhà Xanh của Hàn Quốc ngày 19/4 nói ông Trump đã thông báo trước cho người Hàn Quốc trước khi công khai tin tức về tin nhắn của Kim Jong-un.
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Triều Tiên ngày 19/4 đã ban hành một tuyên bố của người đứng đầu Văn phòng Thông tin đối ngoại của Cục Báo chí, nói rằng nhà lãnh đạo cao nhất của Triều Tiên đã không gửi thư cho Tổng thống Mỹ Trump trong những ngày gần đây. Triều Tiên sẽ phân tích cụ thể ý định của nhà lãnh đạo Hoa Kỳ khi tiết lộ nội dung không có thực với truyền thông và cảnh báo rằng “mối quan hệ giữa hai nguyên thủ quốc gia không phải là một chủ đề có thể được đưa ra để bàn luận bất cứ lúc nào, càng không thể được sử dụng cho những ham muốn ích kỷ”. VOA dẫn lời nguồn tin cho rằng “Tuyên bố này cho thấy cho đến hôm Chủ nhật 19/4, ông Kim Jong-un vẫn nắm quyền”.
 |
|
Ông Kim Jong-un và em gái Kim Yo-jong tham dự cuộc gặp gỡ liên Triều tại Panmonjom tháng 4/2018 (Ảnh: Reuters).
|
Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ và Nga đã lên tiếng
Trong khi dư luận tiếp tục sôi động, nhiều phóng viên truyền thông đã yêu cầu một số quan chức quốc gia chứng minh tin ông Kim Jong-un đang trong tình trạng nguy kịch.
Nhà Xanh - Phủ Tổng thống Hàn Quốc ngày 21/4 đã tuyên bố về vấn đề sức khỏe của ông Kim Jong-un, bày tỏ cho đến hiện tại, chưa phát hiện bất kỳ động thái bất thường nào trong nội bộ Triều Tiên. Người phát ngôn của Nhà Xanh, ông Kang Min-seok nói: “Hiện tại tôi không có bất kỳ thông tin nào về việc sức khỏe của Kim Jong-un có vấn đề gì hay không”.
Các quan chức cấp cao của Nhà Xanh tiết lộ rằng có thông tin về thành phố nơi Kim Jong-un và những người thân của ông hiện đang ở không có dấu hiệu nào cho thấy sức khỏe ông có gì khác thường. “Đảng Lao động Triều Tiên, Quân đội và Nội các đều không có dấu hiệu gì khẩn cấp. Kim Jong-un dường như vẫn hoạt động bình thường. Một số người đã quan sát thấy Kim Jong-un có thể đang ở khu vực Myohyangsan”.
Một số quan chức chính phủ Hàn Quốc nói không có bất kỳ động tĩnh bất thường nào ở Triều Tiên và tin tức về sức khỏe của Kim Jong-un không phải là sự thật. Cố vấn an ninh của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, ông Moon Chung-in cũng nói rằng ông chưa nghe thấy bất kỳ tin tức nào về sức khỏe của Kim Jong-un.
Nhà Xanh tuyên bố trong thông tin báo chí vào ngày 23/4 rằng ông Chung Eui-yong, giám đốc Cục An ninh Quốc gia, đã chủ trì cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Hội đồng An ninh Quốc gia, xác nhận rằng không có bất kỳ chuyển động bất thường nào ở Triều Tiên.
 |
|
Ngay 3/6/2019, bà Kim Yo-jong lần đầu xuất hiện trở lại kể từ sau cuộc gặp Mỹ - Triều tại Hà Nội, giới quan sát quốc tế căn cứ vị trí nhận xét cho rằng địa vị của bà đã gia tăng (Ảnh: AP).
|
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nói tại cuộc họp báo thường kỳ vào ngày 21/4,: “Tôi đã xem một số bản tin, nhưng tôi không biết nguồn tin của họ lây từ đâu. Trung Quốc và Bắc Triều Tiên là những nước láng giềng hữu hảo liền núi liền sông. Trung Quốc mong muốn hợp tác với Triều Tiên để thúc đẩy quan hệ Trung - Triều không ngừng phát triển”.
Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga bày tỏ trong cuộc họp báo vào sáng ngày 21/4: “Chúng tôi đã biết về tin này và chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Hoa Kỳ để thu thập thông tin tình báo liên quan và tiến hành phân tích”.
Tổng thống Mỹ Trump ngày 21/4 đã trả lời về sức khỏe của Kim Jong-un, tại một cuộc họp báo: “Mặc dù có tin ông ấy (Kim Jong-un) bị bệnh nặng, nhưng không ai có thể xác nhận tin này. Nếu đúng như tin tức nói (ông Kim Jong-un) đang trong tình trạng nghiêm trọng, thì tôi chúc ông ấy hồi phục nhanh chóng”.
Cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Robert O'Brien khi được hỏi về người thừa kế của Kim Jong-un trong một cuộc họp báo vào ngày 21/4 đã nói rằng giả thiết cơ bản là có thể là ai đó trong gia đình Kim Jong-un. “Tuy nhiên, còn quá sớm để nói về vấn đề này, vì chúng tôi chưa biết tình hình của Chủ tịch Kim ra sao, chúng tôi phải chờ xem tình hình sẽ phát triển như thế nào”.
Tại một cuộc họp báo của Bộ Quốc phòng Mỹ vào ngày 22/4, khi nói về tình trạng sức khỏe của Kim Jong-un, ông John E. Hyten, Phó Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Lầu Năm Góc nói: “Những gì tôi có thể nói với bạn là, về mặt tin tình báo, tôi không có gì để xác nhận hay phủ nhận về điều này”, “Tôi cho rằng ông Kim Jong-un vẫn hoàn toàn kiểm soát lực lượng hạt nhân và lực lượng quân sự của Triều Tiên ".
 |
|
Ngày 12/4, hãng Thông tấn xã Trung ương Triều Tiên KCNA đưa tin ông Kim Jong-un thị sát,kiểm tra tình hình sẵn sàng chiến đấu của bộ đội Không quân (Ảnh: KCNA)
|
Thư ký báo chí của Tổng thống Nga, ông Dmitry Peskov hôm 21/4 nói, Điện Kremlin đã xem các tin tức trên truyền thông về bệnh tình của ông Kim Jong-un, nhưng ông không biết mức độ phù hợp của các tin tức với thực tế và đang chờ các thông tin chính thức.
Các thông tin chính thức về ông Kim Jong-un của Triều Tiên không hề dừng lại. Tờ Rodong Sinmun của Đảng Lao động Triều Tiên ngày 12/4 đưa tin rằng Kim Jong-un đã chủ trì Hội nghị Bộ Chính trị vào ngày 11/4. Ngày 17/4 báo này đưa tin ông Kim Jong-un đã gửi quà sinh nhật cho một cụ già 100 tuổi ở huyện Ko’pong, tỉnh Chagang; ngày 18/4 đưa tin ông Kim Jong-un đã gửi điện cho Tổng thống Syria Bashar Assad vào ngày 17/4 để chúc mừng kỷ niệm 74 năm độc lập của Syria; ngày 23/4 lại đưa tin ông Kim Jong-un đã trao đổi điện với Tổng thống Syria Assad trong ngày 22/4.
Tóm lại, từ các thông tin trên có thể thấy rằng tin đồn về ông Kim Jong-un nguy cấp sau phẫu thuật là do các tin từ cơ quan truyền thông của những người Triều Tiên đào thoát sang Hàn Quốc đưa ra và các cơ quan truyền thông Mỹ đã trích dẫn lời các quan chức Mỹ tuyên truyền, được báo chí đưa tin đẩy lên cao trào. Khác với sự sôi động trên báo chí, tiếng nói chính thức của các quốc gia khác nhau có vẻ tỉnh táo, hợp lý hơn.
