Ukraine tăng tốc xây dựng “pháo đài chống Nga” kéo dài từ Kharkov tới Zaporizhzhia

Một đường hào chống tăng và dây thép gai cắt ngang qua những cánh đồng hướng dương, kéo dài tới tận chân trời ở miền Đông đầy thương tích của Ukraine. Đây là hệ thống công sự mà nước này đang đặt cược có thể được dựng lên đủ nhanh, đủ xa để chặn đà tiến công mùa hè của Nga. Nhưng canh bạc phòng thủ này ngày càng đối mặt với nhiều bất lợi.

Kiev đang thực hiện chiến dịch xây dựng phòng thủ quy mô lớn nhất từ trước đến nay, dựng chướng ngại vật và đào xới mặt đất để ngăn các đợt tấn công có người điều khiển lẫn không người lái. Trong khi lính bộ binh dõi mắt tìm UAV địch, thì những người điều khiển UAV lại ngồi bên dưới trong mạng lưới hầm ngầm kiên cố.

“Quân đội nào đào sâu hơn sẽ là quân đội sống sót”, đại tá kỹ sư quân sự Oleh Rezunenko, người phụ trách đoạn phòng tuyến dài gần 200 dặm, chia sẻ.

Chương trình xây dựng chiến tuyến trên diện rộng này, bước sang năm thứ hai, đang gặp khó do trì hoãn, tấn công và cả những vụ bắt giữ vì cáo buộc tham nhũng. Giờ đây, nó đang có nguy cơ bị chính đối phương mà nó muốn ngăn chặn áp đảo.

Những công sự do ông Rezunenko chỉ huy – bao gồm nhiều dặm “răng rồng” bê tông cao tới thắt lưng – kéo dài từ khu vực Kharkov ở phía bắc tới tận Zaporizhzhia phía nam. “Nhiệm vụ chính của chúng tôi là đào càng nhanh và càng sâu càng tốt”, ông nói.

Thách thức của họ là phải chặn lại đội quân Nga được lực lượng tiếp viện hàng nghìn người mà Moscow đổ tới. Các đơn vị Ukraine thiếu nhân lực đang vật lộn để chống đỡ khi Nga liên tục thay đổi chiến thuật và giành được từng tấc lãnh thổ.

Trong 18 tháng qua, quân Nga đã đột phá nhiều điểm yếu trên phòng tuyến Ukraine, tận dụng sự phòng thủ lỏng lẻo ở phía bắc để mở đợt tiến công mới với khoảng 50.000 binh sĩ.

Ukraine hy vọng hệ thống công sự ba lớp sẽ ngăn chặn kịch bản tương tự tại miền Đông, nơi Nga đang tiến về hai thành phố chiến lược Pokrovsk và Kostyantynivka. Tuy nhiên, việc phòng tuyến còn lỗ hổng khiến một số binh sĩ cảnh báo rằng vành đai phòng thủ vá víu có thể giống như phòng tuyến Maginot của Pháp – bị quân Đức né tránh dễ dàng trong Thế chiến II.

Việc xây dựng phòng tuyến mới giống như vừa chế tạo máy bay khi đang bay.

Trung đoàn của ông Rezunenko thường xuyên bị UAV Nga tấn công, cả vào xe bán tải và máy móc đào đắp. Họ đã mất nhiều thiết bị công nghiệp trong 3 tháng qua, và hàng chục binh sĩ bị thương, theo lời ông. Phóng viên của tờ Wall Street Journal đã theo chân trung đoàn này trong một chuyến kiểm tra các công sự ở Donetsk, khu vực chiến sự nóng bỏng.

Tuyến phòng thủ đầu tiên do binh sĩ tiền tuyến xây dựng, trong khi các nhóm như của ông Rezunenko phụ trách tuyến thứ hai. Các chính quyền địa phương đảm trách tuyến thứ ba, bao quanh thành phố quan trọng và củng cố biên giới vùng.

Mỗi lớp được thiết kế để khiến lính Nga khựng lại. Chính phủ Ukraine tuyên bố đã phân bổ hơn 46 tỷ hryvnia (1,1 tỷ USD) cho xây dựng phòng thủ năm 2024, gần 2% ngân sách quốc phòng. Tuy nhiên, các quan chức nói con số thực tế còn lớn hơn.

“Chúng tôi dùng mọi nguồn lực sẵn có”, Thống đốc vùng Zaporizhzhia, ông Ivan Fedorov, nói, nơi công trường thường xuyên bị pháo và bom lượn Nga tấn công. “Chúng tôi vẫn còn rất nhiều việc phải làm”.

Tốc độ đổi mới công nghệ chiến trường khiến một số phần của công sự có thể lỗi thời trước khi quân Nga tới được tuyến thứ hai hoặc thứ ba.

Khi xung đột toàn diện nổ ra năm 2022, binh sĩ chiến đấu trong chiến hào dài bảo vệ đơn vị quy mô đại đội khỏi pháo. Nay, UAV cỡ nhỏ mang thuốc nổ phổ biến tới mức có thể luồn qua các kẽ hở cực nhỏ, nên bảo vệ binh sĩ khỏi UAV là ưu tiên hàng đầu.

Do đó, chiến hào giờ phải sâu hơn, có hầm cho các nhóm nhỏ, sở chỉ huy cho phi công điều khiển UAV với lưới chống UAV và lưới thép. Các mô hình quan sát truyền thống – vọng gác nhìn ra chiến hào dài hàng dặm – đang trở nên lỗi thời.

“Công sự vẫn quan trọng, nhưng không còn như vậy trong 2 năm qua”, chuyên gia quân sự Franz-Stefan Gady nói. Ông vừa tới thăm tiền tuyến Ukraine từ Vienna.

Ông Rezunenko, 55 tuổi, cựu binh Liên Xô và Ukraine, nói 1.000 công nhân của ông xây chiến hào nhỏ hơn xưa nhưng nhiều hơn và nhanh gấp đôi. Một nhóm 12 người giờ chỉ cần 3 tuần để dựng xong đoạn hào có hố bắn và khu ngủ cho một tiểu đội.

Vì Nga thiếu xe bọc thép, nên thường dùng xe máy và xe buggy chở quân. Đội của ông Rezunenko đối phó bằng lớp dây thép mỏng khó thấy, làm rối bước quân địch, biến họ thành mồi cho UAV.

Tuy vậy, bộ chỉ huy Ukraine vẫn coi trọng công sự truyền thống như hào chống tăng, vì Nga kết hợp cả kỹ thuật cũ và mới.

“Chúng tôi theo dõi cách địch đánh, rồi điều chỉnh phòng thủ”, ông Serhiy Aborin, tham mưu trưởng trung đoàn 23 của Lực lượng Hỗ trợ Ukraine, nói trong một chuyến thị sát.

Với mỗi công nhân đào công sự, ông Rezunenko có 2 lính gác UAV. “Chỉ cần lơ là một chút là phải trả giá ngay”, một công nhân nói giữa cái nắng 38°C.

Ukraine hiểu rõ cảm giác bị sa lầy bởi công sự địch. Trong đợt phản công mùa hè 2023, binh sĩ Ukraine và vũ khí phương Tây bị kẹt lại giữa phòng tuyến dày đặc của Nga. Thất bại đó đã thúc đẩy nỗ lực đào đắp hiện nay. Khi đó, Tổng thống Zelensky kêu gọi đẩy nhanh thi công và huy động cả doanh nghiệp lẫn các nhà tài trợ.

Nhưng công sự vẫn không đủ ngăn quân Nga tràn qua vùng biên ở bắc Kharkov mùa xuân vừa qua. Những “răng rồng” chống tăng bị lật tung, nằm rải rác trên đường, theo ảnh do phóng viên địa phương đăng tải. Binh sĩ chỉ trích bộ chỉ huy thiếu chuẩn bị.

Chính quyền Kharkov – thành phố lớn thứ hai Ukraine – buộc phải tự đào hào, còn chủ cây xăng dùng bao cát chặn trạm tiếp nhiên liệu. Nga không chiếm được thành phố, nhưng đầu tháng này, một tòa án bắt giữ phó thị trưởng cũ vì bị cáo buộc biển thủ ngân sách công sự.

Hiện Nga chỉ còn cách Sumy 12 dặm, và lính tại đây cảnh báo về tình trạng phòng thủ yếu kém tương tự. Một binh sĩ nói rằng khi Ukraine còn hiện diện tại Kursk (Nga), họ lẽ ra nên tận dụng thời gian để gia cố chiến tuyến phía bắc, nhưng đã không làm.

Khi rút khỏi Kursk đầu năm nay, đơn vị của ông chỉ thấy những chiến hào lỗi thời, không có mái che khỏi UAV. Nay, Ukraine đã tái chiếm ba ngôi làng và đang dựng phòng tuyến tốt hơn gần Sumy.

Tại mặt trận phía đông, trung đoàn của Rezunenko đã hoàn thành khoảng 2/3 tuyến phòng thủ, và sẽ đặt mìn nếu Nga áp sát.

Iskander-K – vũ khí khiến phòng không Ukraine "tê liệt" giữa cơn mưa tên lửa và UAV

Tên lửa hành trình lớn nhất thế giới được phóng từ tàu ngầm tấn công hạt nhân của Nga

Nga ồ ạt tấn công Kiev, tuyên bố chiếm Chasov Yar: Ukraine đối mặt thiệt hại và rủi ro phòng thủ

Theo Wall Street Journal