Ukraine kiệt quệ binh lực: Phòng tuyến trước quân đội Nga có nguy cơ sụp đổ

Trong bối cảnh phương Tây ngày càng lo ngại về việc quân đội Ukraine khó khăn trong việc duy trì các vị trí trên tiền tuyến, sau nhiều tháng lực lượng Nga liên tục đạt bước tiến, ngày càng nhiều báo cáo từ cả hai phía đã nhấn mạnh rằng tình trạng thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng đang khiến các đơn vị tiền tuyến Ukraine rơi vào tình trạng thiếu quân trầm trọng.

Vấn đề này mới đây được chính Tổng thống Nga Vladimir Putin nêu bật, khi ông tuyên bố hôm 4/9 rằng các đơn vị sẵn sàng chiến đấu trong Lực lượng Vũ trang Ukraine hiện chỉ được biên chế 47-48%. Ông nói thêm rằng quân đội Ukraine đang phải giữ vững vị trí bằng cách luân chuyển các lữ đoàn từ hướng này sang hướng khác. Nhận định này phù hợp với nhiều báo cáo từ cả phía Ukraine lẫn phương Tây.

Vài ngày trước đó, Bogdan Krotevich – cựu tham mưu trưởng Lữ đoàn 12 thuộc Vệ binh Quốc gia Ukraine – cũng thẳng thắn thừa nhận các lữ đoàn ở tiền tuyến chỉ còn 30% quân số và hầu như không còn khả năng chiến đấu.

Phát biểu cuối tháng 8, ông Krotevich cho biết: “Các lữ đoàn ở tiền tuyến chỉ đang hoạt động với 30% quân số tiêu chuẩn. Theo quy định, họ gần như không có khả năng chiến đấu lâu dài. Thế nhưng, họ vẫn liên tục nhận lệnh tấn công, giành lại vị trí chiến thuật và cố thủ. Thực tế, họ thậm chí không thể tự bảo vệ mình hiệu quả”.

Ông cũng cho biết các lực lượng mà chính phủ Ukraine gọi là “dự bị” thực chất chỉ là các đơn vị được điều động từ mặt trận này sang mặt trận khác, chứ không phải là những lực lượng mới được trang bị đầy đủ.

Khi bàn về khả năng huy động thêm quân để giải quyết tình trạng này, ông Krotevich thừa nhận: “Ngay cả khi, giả định rằng, ngày mai có 100.000 quân nhân được huy động, họ cũng sẽ chỉ trải qua một tháng huấn luyện cơ bản rồi bị ném thẳng ra tiền tuyến. Điều này chỉ có thể thay đổi tình hình trong vài tuần, trước khi mọi thứ lại quay trở lại trạng thái ban đầu”.

Ông từng cảnh báo vào đầu tháng 8 về tình thế ngày càng thảm khốc mà lực lượng Ukraine đang phải đối mặt tại vùng Donbass tranh chấp.

Một nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng thiếu nhân lực nghiêm trọng của Ukraine là do thương vong khổng lồ mà quân đội nước này phải gánh chịu kể từ khi xung đột toàn diện với Nga bùng nổ vào tháng 2/2022.

Các tài liệu mật bị rò rỉ từ Bộ Tổng tham mưu Ukraine vào tháng 8 xác nhận lực lượng vũ trang nước này đã mất hơn 1,7 triệu quân nhân (bao gồm tử trận và mất tích), trong đó có 118.500 người trong năm 2022, 405.400 người năm 2023, 595.000 người năm 2024 và 621.000 người chỉ tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay. Tuy nhiên, phía Ukraine lên tiếng bác bỏ thông tin này.

Bình luận về số liệu này, nghị sĩ Ukraine Artem Dmytruk cho biết: “Danh sách những người mất tích hiện đã vượt quá 1 triệu người, và tất nhiên hầu hết họ có lẽ đã chết, trong khi gia đình của họ vẫn hoàn toàn không hay biết. Tình hình thật bi thảm, thật đáng sợ”.

Tỷ lệ thương vong trong các đơn vị lính nghĩa vụ của Ukraine đặc biệt cao, có thời điểm lên tới 80–90%. Tờ Wall Street Journal cũng từng đưa tin quân đội Ukraine phải dựa vào việc tuyển mộ những người đàn ông nghèo từ các làng quê và đưa họ ra chiến trường chỉ sau hai ngày huấn luyện. Tuổi thọ trung bình của một binh sĩ ở các điểm nóng giao tranh ác liệt đôi khi chỉ kéo dài…4 giờ, theo các nguồn quan sát phương Tây tại hiện trường.

Mức độ tổn thất khổng lồ này, cùng với việc kho vũ khí thời Liên Xô của Ukraine gần như cạn kiệt và khó khăn của các nước phương Tây trong việc bù đắp tổn thất, đang làm dấy lên nhiều câu hỏi về tính bền vững của nỗ lực chiến tranh hiện nay. Khả năng các phòng tuyến của Ukraine sụp đổ có thể mở đường cho quân đội Nga tăng tốc đáng kể các đợt tấn công, tạo ra bước ngoặt lớn trên chiến trường.