Tư lệnh Không quân Ấn Độ Amar Preet Singh lần đầu tiên tiết lộ chi tiết về nỗ lực phòng không của lực lượng này trong các cuộc đụng độ với Không quân Pakistan từ ngày 7–10/5, đặc biệt là vai trò của hệ thống phòng không tầm xa S-400 do Nga chế tạo mới được đưa vào biên chế.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trước đó từng khẳng định rằng S-400 đã đóng vai trò quan trọng trong các cuộc giao tranh, khi ông phát biểu ngày 13/5 rằng: “Những khí tài như S-400 đã mang lại sức mạnh chưa từng có cho đất nước”.
Việc Thủ tướng đặc biệt khen ngợi S-400 diễn ra sau khi Không quân Ấn Độ hứng chịu chỉ trích lớn từ dư luận do mất từ 1 đến 4 (chưa xác định cụ thể) tiêm kích Rafale trong các trận không chiến với Không quân Pakistan. Các tiêm kích Rafale do Pháp cung cấp được cho là bị bắn hạ bởi tiêm kích J-10C do Trung Quốc sản xuất, mới được Pakistan biên chế.
Việc mua Rafale vốn gây tranh cãi từ lâu vì hạn chế về hiệu năng và chi phí khổng lồ lên tới 240 triệu USD/chiếc. Trong thập kỷ qua, S-400 và Rafale là hai thương vụ phòng không lớn nhất của Ấn Độ, và việc nhấn mạnh thành tích của S-400 đã giúp xoa dịu phần nào chỉ trích về sự kém hiệu quả của Rafale, vốn đang trở thành một vụ bê bối.
Nói rõ hơn về hiệu quả tác chiến của S-400, ông Singh cho biết: “Hệ thống S-400 mà chúng tôi mới mua thực sự là một bước ngoặt…Tầm diệt của hệ thống này đã giữ cho máy bay đối phương ở ngoài tầm tối đa mà họ có thể sử dụng vũ khí không đối đất tầm xa, như bom lượn tầm xa mà họ sở hữu”.
Ông tiếp tục: “Chúng tôi đã xác nhận tiêu diệt ít nhất 5 tiêm kích và 1 máy bay cỡ lớn – có thể là máy bay trinh sát điện tử ELINT hoặc máy bay cảnh báo sớm AEW&C – từ khoảng cách khoảng 300 km, đây là pha bắn hạ bằng tên lửa đất đối không xa nhất từng được ghi nhận mà chúng tôi có thể công bố”.
Tầm bắn 300 km này xác nhận suy đoán lâu nay rằng các tổ hợp S-400 của Ấn Độ đã được trang bị tên lửa tầm xa mới 40N6, cho phép tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách tối đa 400 km và tấn công vượt qua đường cong của Trái Đất. Những tên lửa này nhận dữ liệu mục tiêu từ radar triển khai ở tiền phương hoặc các radar hàng không cỡ lớn, như radar N011M trên tiêm kích Su-30MKI của Ấn Độ, vốn là một trong những radar mạnh nhất từng được tích hợp trên tiêm kích.
Bộ Quốc phòng Ấn Độ đã ký hợp đồng trị giá 5,43 tỷ USD vào tháng 10/2018 để mua 5 trung đoàn S-400, bất chấp những nỗ lực mạnh mẽ từ các nước phương Tây nhằm ngăn cản và kêu gọi Ấn Độ mua thiết bị của phương Tây, bao gồm cả việc đe dọa trừng phạt kinh tế nếu New Delhi mua vũ khí Nga.
Với việc Rafale từ lâu bị nghi ngờ khả năng trong không chiến và Ấn Độ chưa có các thương vụ mua tiêm kích lớn khác, S-400 ngày càng trở thành trụ cột trong năng lực phòng không của nước này.
Tiêm kích F-35 của Mỹ và Su-57 của Nga đều đã được chào mời cho Ấn Độ, với năng lực vượt trội so với Rafale. Tuy nhiên, sự thiếu tin cậy của Mỹ với vai trò là nhà cung cấp và các ràng buộc nghiêm ngặt về cách sử dụng khí tài đã khiến F-35 không được xem xét nghiêm túc, và chính phủ Ấn Độ đã chính thức từ chối vào cuối tháng 7.
Sau khi có thông tin Bộ Quốc phòng Ấn Độ đang cân nhắc mua Su-57, Nga vào tháng 5 đã đưa ra đề nghị chưa từng có: cho phép Ấn Độ tiếp cận toàn bộ mã nguồn của tiêm kích này như một phần của thỏa thuận sản xuất theo giấy phép quy mô lớn. Su-57 sẽ bổ trợ hiệu quả cho S-400, cung cấp khả năng cảm biến trên không giúp hệ thống phòng không này tận dụng tốt hơn khả năng tấn công tầm xa.
Sự tương phản giữa hiệu quả của Rafale và S-400 dự kiến sẽ làm giảm hứng thú của Ấn Độ với thiết bị quân sự châu Âu. Việc Ấn Độ chỉ mua 36 chiếc Rafale ngay từ đầu cũng đã cho thấy sự nghi ngại về năng lực và hiệu quả chi phí của loại tiêm kích này.
Các thương vụ S-400 cũng làm dấy lên dự đoán rằng Ấn Độ có thể sẽ tiếp tục mua các khí tài tác chiến trên không tiên tiến của Nga trong tương lai, bao gồm cả hệ thống S-500 mới với khả năng đánh chặn mục tiêu không gian và chiến lược ở khoảng cách tới 600 km.
Iran trước ngã rẽ: Su-35 Nga hay J-10C Trung Quốc sẽ giúp Tehran làm chủ bầu trời?
Trung Quốc ra mắt “súng không gian” không khói, không rung: Có thể trở thành vũ khí bí mật?
